Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 1 Het cohesiebeleid ( ) Het voorstel van de Commissie voor nieuwe verordeningen 14 juli

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 2 Algemene verordening inzake het EFRO, het ESF en het Cohesiefonds  EFRO-verordening  ESF-verordening  Cohesiefondsverordening Eén verordening van de Commissie Voorlichting, Publiciteit, Financiële controle en Financiële correcties Unaniem door de Raad, instemming van het EP, advies van het ESC/CvdR EFRO, ESF: medebeslissing, Cohesiefonds: raadpleging Voorgestelde nieuwe juridische structuur Nieuw: de algemene verordening is van toepassing op het Cohesiefonds; een nieuw fonds voor plattelandsontwikkeling dat nu buiten het cohesiebeleid valt; één verordening van de Commissie in plaats van vijf voor specifieke aspecten; subsidiabiliteitscriteria vereenvoudigd en opgenomen in de algemene verordening en de verordeningen betreffende de fondsen.  Verordening tot oprichting van een Europese groepering voor grensoverschrijdende samenwerking (EGGS)

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 3 Achtergrond Tussen 2001 en 2003: breed debat met lidstaten, regio’s en andere spelers over prioriteiten en beheer in de toekomst, georganiseerd door de Commissie Februari 2004: goekkeuring door de Commissie van de mededeling inzake de financiële vooruitzichten voor , waarin 336 miljard euro wordt toegewezen aan het cohesiebeleid, en van het derde Cohesieverslag, waarin het kader van de beleidshervorming uiteen wordt gezet Mei 2004: het derde Cohesieforum in Brussel waarbij meer dan 1400 belanghebbenden de aanpak van de Commissie grotendeels ondersteunden

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 4 Groei: de cohesie-instrumenten verhogen publieke en private investeringen in de begunstigde regio’s Convergentie: de fondsen dragen bij aan een verhoging van het BBP in achtergebleven regio’s Werkgelegenheid: scheppen van banen en optimaliseren van het menselijk potentieel Verhogen van fysiek en menselijk kapitaal Beter regionaal en lokaal bestuur Financiële stabiliteit voor 7 jaar Impact van het cohesiebeleid

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 5 Doel economische en sociale cohesie versterken en regionale verschillen verkleinen Instrumenten drie doelstellingen en vier communautaire initiatieven; 49,5% van de bevolking in de EU- 25 woont in gebieden die vallen onder Doelstelling 1 of Doelstelling 2 Financiële middelen ongeveer 233 miljard euro, dat is een derde van de totale EU- begroting of 0,45% van het BBP van de EU Cohesiebeleid tussen 2000 en 2006

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 6 Doelstelling Convergentie 78.5% inclusief het speciale programma voor de ultraperifere regio’s (EUR 264 miljard) Programma’s en instrumenten SubsidiabiliteitPrioriteitenToewijzingen Doelstelling Europese territoriale samenwerking 3.94% (EUR 13.2 miljard) Doelstelling Regionaal concurrentievermogen en Werkgelegenheid 17.2% (EUR 57.9 miljard) Het cohesiebeleid in de periode doelstellingen Begroting: EUR 336,1 miljard (0,41% van het EU-BBP) Regionale en nationale programma’s EFRO ESF Cohesiefonds Regio’s met een BBP/inw. <75% van het gem. van de EU-25 Statistisch effect: Regio’s met een BBP/inw. <75% in de EU-15 en >75% in de EU-25 Lidstaten met een BNI/inw. <90% van het gem. van de EU-25 innovatie milieu/ risicopreventie toegankelijkheid infrastructuren personele middelen administratieve capaciteit vervoer (TEN) duurzaam vervoer milieu hernieuwbare energie-bronnen 67.34% = EUR miljard 8.38% = EUR miljard 23.86% = EUR miljard Regionale programma’s (EFRO) en nationale programma’s (ESF) De lidstaten stellen een lijst met regio’s voor (NUTS1 of NUTS2) "Phasing-in" Regio’s die van 2000 tot 2006 vielen onder Dlst. 1 en niet vallen onder de doelstelling Convergentie innovatie milieu/ risicopreventie toegankelijkheid Europese werkgelegenheids- strategie 83.44% = EUR miljard 16.56% = EUR 9.58 miljard Grensoverschrijdende en transnationale programma’s en netwerken (EFRO) Grensregio’s en grotere regio’s voor transnationale samenwerking innovatie milieu/risicopreventie toegankelijkheid cultuur, onderwijs 35,61% grensoverschr. 12,12% ENPI (Europees Nabuurschaps- en Partnerschapsinstrument) 47,73% transnationaal 4,54% netwerken

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 7 Convergentie Regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid Europese territoriale samenwerking Regio’s onder 75% van het BBP Regio’s getroffen door het statistisch effect Cohesiefonds Speciaal programma voor ultraperifere regio’s: 1,1 Regio’s buiten de convergentie “Phasing-in” voor regio’s in Doelst. 1 tussen 2000 en 2006 Grensoverschrijdende samenwerking: 4,7 Transnationale samenwerking: 6,3 Buitengrenzen: 1,6 Netwerken: 0,6 Cohesiebeleid 2007 – 2013 Opgesplitst per doelstelling, in miljard euro (totaal: 336,1 miljard) Art Alg. verord. en fin. vooruitz.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 8 De leidende beginselen van de hervorming Concentratie: een strategischere benadering waarbij de prioriteiten van de Unie versterkt worden; geografisch – ongeveer 80% van de financiering naar minder ontwikkelde regio’s, thematisch – nadruk op de agenda’s van Lissabon en Göteborg Vereenvoudiging: aantal verordeningen teruggebracht; minder doelstellingen – minder fondsen; programmering; geen zonering meer, monofondsprogramma’s; flexibeler financieel beheer; evenredigheid wat betreft controle, evaluatie en bewaking; subsidiabiliteit van uitgaven Decentralisatie: een grotere rol voor de regio’s en lokale spelers

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 9 Concentratie: een meer strategische aanpak Goedkeuring van een algemeen strategisch document voor cohesiebeleid door de Raad met een advies van het Europees Parlement vóór de nieuwe programmeringsperiode: definiëren van duidelijke prioriteiten voor lidstaten en regio’s Duidelijk verband tussen het cohesiebeleid en de strategieën van Lissabon & Göteborg, verhogen van de consistentie met de Globale richtsnoeren voor het economische beleid en de Europese werkgelegenheidsstrategie Jaarverslag door de Commissie aan EU-instellingen om de vooruitgang van lidstaten te beoordelen en onderzoek door de Raad Art Alg. verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen <75% in de EU-25 statistisch effect 75% in EU-25 “van nature” >75% door groei andere regio’s Index EU-25 = 100 Bron: Eurostat Geografische concentratie Regio’s onder of tegen de 75%-drempel Art. 5-6 Alg. verord. BBP pro capita, gemiddelde

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 11 Financiële middelen: meer concentratie op minder ontwikkelde regio’s Convergentie doelstelling: 78,5% (EUR 264 miljard) van de totale toewijzing voor lidstaten en regio’s op NUTS II-niveau, toewijzing per subsidiabele bevolking, regionale en nationale welvaart en werkloosheid Regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid: 17,2% (EUR 57,9 miljard) van de totale toewijzing voor regio’s op NUTS I of II-niveau, toewijzing per subsidiabele bevolking, regionale welvaart, werkloosheid, werkgelegenheidscijfer, opleidingsniveau van de werkenden, en bevolkingsdichtheid Europese territoriale samenwerking: 3,94% (EUR 13,2 miljard) van de totale toewijzing voor lidstaten, met gebruikmaking van de subsidiabele bevolking Art Alg. verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 12 Vereenvoudiging Algemeen: 3 in plaats van 7 doelstellingen, 3 in plaats van 5 fondsen, monofondsprogramma’s, geen zonering buiten de doelstelling Convergentie Programmering: 2 stappen in plaats van 3 Additionaliteit wordt alleen gecontroleerd voor de doelstelling Convergentie Financieel beheer op het niveau van de prioriteiten zwaartepunt, waardoor grotere flexibiliteit ontstaat voor programma-aanpassingen Subsidiabiliteit van uitgaven gedefinieerd in overeenstemming met nationale regelgeving (met enkele uitzonderingen) Controlesysteem: proportioneel als de medefinanciering van de gemeenschap onder de 33% en EUR 250 miljoen van de totale kosten ligt Art en 73 Alg. verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 13 Decentralisatie Een sterkere rol voor de regio’s: gedeeld beheer op Europees, nationaal, regionaal, stedelijk en lokaal niveau Alle regio’s moeten kunnen profiteren van het cohesiebeleid Stedelijke kwesties: mogelijkheid voor het subdelegeren aan stedelijke autoriteiten Art. 12 en 58 1a) Alg. verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 14 Handhaving van de belangrijkste beleidsprincipes (1) Complementariteit, consistentie en naleving: interventies vullen nationale, regionale, lokale en communautaire prioriteiten aan, sluiten aan bij het strategisch kader en zijn in overeenstemming met het Verdrag Meerjarenprogrammering zorgt voor continuïteit Partnerschap: betreft de strategische en operationele aspecten van het beleid en impliceert de betrokkenheid van regionale, stedelijke, lokale en andere autoriteiten, economische en sociale partners en het maatschappelijk middenveld, milieu- en gelijkekansenorganisaties Art Alg. verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 15 Handhaving van de belangrijkste beleidsprincipes (2) Subsidiariteit en proportionaliteit: bij interventies wordt rekening gehouden met het institutionele systeem van de lidstaat; het beheer op het gebied van controle, evaluatie en bewaking is evenredig met de communautaire bijdrage Gedeeld beheer: lidstaten en de Commissie zijn gezamenlijk verantwoordelijkheid voor begrotingscontrole Additionaliteit: de Structuurfondsen mogen geen nationale overheidsuitgaven vervangen (geldt voor doelstelling Convergentie) Gelijke kansen voor mannen en vrouwen: geldt voor alle stappen in het fondsbeheer Art Gen.Reg.Art Alg. verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 16 Financiële middelen: beloning voor kwaliteit en grotere flexibiliteit Kwaliteits- en prestatiereserve: 3% van de toewijzingen voor de doelstellingen Convergentie en Regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid; de Raad beslist in 2011 wat de toewijzing per kwaliteitscriterium wordt Nationale reserve "Onvoorzien": 1% van de doelstelling Convergentie en 3% van de doelstelling Regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid wordt toegewezen aan onvoorziene economische en sociale herstructureringen Art. 35 and 36 Gen.Reg. Art. 20, 48, 49 Alg. verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 17 Strategische richtsnoeren van de gemeenschap voor cohesie voorgesteld door de Commissie, goedgekeurd door de Raad, instemming van het Europees Parlement 1 Nationaal strategisch referentiekader voorgesteld door de lidstaat, die het partnerschapsbeginsel toepast; de beleidslijnen van de Unie worden overwogen, een nationale strategie en de bijbehorende programmering worden bepaald; uiteindelijke beslissing in handen van de Commissie 2 Operationele programma’s één programma per fonds en lidstaat of regio, beschrijving van prioriteiten, beheer en financiële bronnen; voorgesteld door lidstaat of regio; uiteindelijke beslissing in handen van de Commissie 3 Programmabeheer en projectkeuze door lidstaten en regio’s; beginsel van “gedeeld beheer” = overleg met de Commissie 4 Strategische richtsnoeren, programmering en follow-up 5 Strategische follow-up en jaarlijks debat door de Europese Raad in de lente, gebaseerd op jaarverslag van de Commissie en lidstaten Art and 28 Gen.Reg. Art Alg. verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 18 Gedeeld beheer en controle Art and Gen.Reg. Algemeen: lidstaten dienen een doeltreffend systeem voor beheer, certificering en controle van uitgaven op te zetten Operationele programma’s: de beheersautoriteit legt het programma ten uitvoer, de certificerende instantie certificeert de uitgaven, en de controle-instantie voert audits uit in overeenstemming met internationale normen Commissie: verantwoordelijkheid blijft bestaan voor de implementatie van de algemene begroting; dit impliceert eigen audits Proportionaliteit: als medefinanciering op communautair niveau lager is dan 33% of EUR 250 miljoen zijn sommige bepalingen niet van toepassing Art. 12, 57-59, Alg. verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 19 Modulering van de communautaire bijdragevoeten Het deelnamepercentage varieert met betrekking tot economische, sociale en territoriale problemen en wordt berekend op basis van de overheidsuitgaven: 85% voor het Cohesiefonds; ultraperifere gebieden en perifere Griekse eilanden 75% voor de “Convergentie”-programma’s (behalve: 80% voor lidstaten met Cohesiefonds) 50% voor “Regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid”-programma’s 75% voor de “Europese territoriale samenwerking”- programma’s +10%voor “interregionale samenwerking” +5% (maximaal 60%) voor “regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid”-programma’s voor gebieden met natuurlijke handicaps (eilanden, berggebieden, dunbevolkte gebieden en regio’s die vóór 30 april 2004 aan een buitengrens lagen) Art Alg. verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 20 Convergentie en regionaal concurrentievermogen Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) financiert in het kader van de Doelstelling “Convergentie”: onderzoek en technologische ontwikkeling, innovatie en ondernemerschap; informatiemaatschappij; milieu; risicopreventie; toerisme; vervoersnetwerken/TEN; energienetwerken en hernieuwbare energiebronnen; investeringen in onderwijs en gezondheidszorg; directe steun aan het MKB Doelstelling “Regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid”: Innovatie en de kenniseconomie (OTO, overdracht van technologie, innovatie in het MKB) Milieu en risicopreventie (sanering van besmette grond in het kader van NATURA 2000; bevordering van energie-efficiëntie en hernieuwbare energiebronnen) Toegang – buiten stedelijke gebieden – tot vervoers- en telecommunicatiediensten van algemeen economisch belang Art. 4-5 EFRO-verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 21 grensoverschrijdende economische en sociale activiteiten, ondernemerschap en de ontwikkeling van het MKB, toerisme en cultuur; milieubescherming; betere toegang tot vervoers-, informatie- en communicatienetwerken en diensten, en water- en energiesystemen; sociale en culturele infrastructuren, met name in de sectoren gezondheidszorg en onderwijs; transnationale samenwerking, geïntegreerde territoriale ontwikkeling: water- en kustbeheer, toegankelijkheid, geavanceerde communicatie- en informatietechnologieën; veiligheid op zee; risicopreventie; O&TO en technologische ontwikkelingsnetwerken, enz.; netwerken en uitwisseling van ervaringen tussen regionale en lokale overheden: netwerkprogramma’s voor samenwerking, onderzoeken, dataverzameling, en de observatie en analyse van ontwikkelingstrends in de Unie (onderzoeken, dataverzameling, en analyse van communautaire ontwikkelingstrends). Art. 5 ERDF Reg. Europese territoriale samenwerking Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) financiert in het kader van Art. 6 EFRO-verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 22 Focus op werkgelegenheid Het Europees Sociaal Fonds (ESF) levert financiering in het kader van de Doelstelling “Convergentie” en “Regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid”: groter aanpassingsvermogen van werknemers en ondernemingen; verbeteren van toegang tot werkgelegenheid en deelname aan de arbeidsmarkt; versterken van sociale insluiting van kansarmen en bestrijden van discriminatie; mobiliseren voor hervormingen op het gebied van werkgelegenheid en integratie (verdragen, partnerschappen). Doelstelling “Regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid”: uitbreiden en verbeteren van investeringen in menselijk kapitaal (onderwijs, opleiding, postuniversitair onderwijs); versterken van de institutionele capaciteit en de efficiëntie van overheidsdiensten en andere organisaties (onderzoek, training voor de betrokkenen bij de Structuurfondsen). Art. 2 ESF Reg.Art. 3 ESF-verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 23 Nadruk op vervoer- en milieu- infrastructuur: Cohesiefonds Meerjarenprogrammering: het Cohesiefonds wordt nu samen met het EFRO geprogrammeerd in operationele programma’s voor vervoer- en milieu-infrastructuur Mede te financieren projecten: trans-Europese vervoersnetwerken, prioritaire projecten op het gebied van milieu en duurzame ontwikkeling ten gunste van spoorweg-, maritieme, multimodale en duurzame stedelijk vervoersverbindingen, energie-efficiëntie en hernieuwbare energiebronnen Voorwaardelijke bijstand: steun hangt af van de wijze waarop de lidstaat het overheidstekort beheert Art CF Reg. Art. 3 Alg. verord. en art. 5 CF-verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 24 Europese groepering voor grensoverschrijdende samenwerking (EGCC) Achtergrond: moeilijkheden met het beheer van grensoverschrijdende, transnationale en interregionale programma’s en projecten door verschillen in nationale wetten en juridische procedures Benadering: een instelling met een rechtspersoonlijkheid gebaseerd op een vrijwillige ‘overeenkomst’ tussen lidstaten en/of regio’s die grensoverschrijdende, transnationale en interregionale programma’s en projecten gebaseerd op art. 159, lid 3, van het EG Verdrag uitvoeren Er kan geen financiële verantwoordelijkheid voor communautaire fondsen naar de EGGS gedelegeerd worden Art. 1-3 EGCC-verord.

Regionaal beleid EUROPESE COMMISSIE December 2004 NL Verordeningen 25 Volgende stappen Eind 2005: beslissing door de Raad en het Europees Parlement Begin 2006: de Raad keurt de communautaire strategische richtsnoeren over cohesie goed 2006: voorbereiding van programma’s voor de periode januari 2007: begin van de tenuitvoerlegging