België + Congo

inleiding

Congo: arm land rijk aan grondstoffen Ivoor Rubber (Dunlop sinds 1889) Diamant Goud Uranium Allerlei mineralen (o.a. coltan)

de kolonisatie van Congo

Vooraf

Leopold II ( )

Ontevreden over zijn beperkte macht Bijzonder ambitieus Plannen om Nederland te veroveren Plannen om een kolonie te stichten – Regering niet enthousiast – Op eigen initiatief

Leopold II ( ) Ontmoeting ontdekkingsreiziger Henry Morty Stanley (had Kongo-rivier afgereisd)

Leopold II ( ) Ontmoeting ontdekkingsreiziger Henry Morty Stanley (had Kongo-rivier afgereisd) Leopold: „Ik wil het stichten van een groot land met de Kongo en haar zijrivieren als centrale toegang zelf wel betalen. Als we, zodra dat mogelijk is, ervoor zorgen dat ik daarna uit de opbrengst van de producten van het gebied mijn geld weer terugverdien. Het zal om een privé onderneming gaan en dus een onafhankelijk kand worden, een „Vrijstaat“, met mij als staatshoofd. En omdat we dit niet namens België doen, moeten we medewerkers kiezen van allerlei nationaliteiten. Ik kies de blanke medewerkers wel uit, maak jij een keuze uit de zwarte mensen die moeten meewerken. Ik zal zorgen voor erkenning van het land door de belangrijkste Europese landen.“

Leopold II ( ) Ontmoeting ontdekkingsreiziger Henry Morty Stanley (had Kongo-rivier afgereisd) Leopold: „Jij moet het onbevaarbare deel van de rivier passeerbaar maken door waar dat kan wegen aan te leggen, een spoorweg zelfs, en door langs die wegen boten naar het binnenland te brengen die voor het vervoer van het grote stroomgebied kunnen zorgen. En je moet met alle stamhoofden in het gebied verdragen sluiten zodat zij hun autonomie opgeven en het gezag aan mij afstaan.“

De Kongo Vrijstaat ( ) 1879 – 1884: voorbereidingen Stanley 1884: het land wordt aan Leopold overgedragen Leopold vastbesloten zijn investeringen terug te verdienen

De Kongo Vrijstaat ( ) Uitbuiting en dwangarbeid Gijzelen vrouwen en kinderen „Deserteurs“ doodgeschoten Afgehakte hand = premie Ook „niet-deserteurs“ verminkt/vermoord Executies, dorpen uitgeroeid,…

De Kongo Vrijstaat ( )

Ontdekking wanpraktijken Ontdekking schepen vol wapens en munitie naar Kongo Onderzoek ingesteld Aandacht van de internationale media Internationale veontwaardiging Onder internationale druk verkoopt Leopold „zijn“ kolonie aan België

De Kongo Vrijstaat ( )

Belgisch-Kongo ( ) Concurrentie rubbermarkt Diamant, goud, uranium, mineralen Dwangarbeid bleef in de praktijk voorkomen Wegenbouw (vervoer grondstoffen!) Alfabetisering Frans voertaal

Belgisch-Kongo ( )

1959

1960: Congo onafhankelijk Eind de jaren 50: internationaal het besef dat koloniale systemen onacceptabel zijn President: Joseph Kasavubu Premier: Patrice Lumumba Lumumba vermoord met hulp van westerse mogendheden Staatsgreep Joseph-Désiré Mobutu (Mobutu Sese Seko)

Lumumba / Mobutu

Zaïre ( ) Mobutu: aanvankelijk pro Lumumba Mobutu: defensie in regering Lumumba Bloedbad in 1960 Eerste staatsgreep M. in 1960 (mislukt) Tweede staatsgreep M. in 1965 (gelukt) Mobutu als dictator Verandert naam land en rivier

Kabila Laurent-Désiré Kabila (1938 – 2001) – Leider rebellengroep – sinds 1997 president – 2001: gedood bij mislukte staatsgreep Opgevolgd door zijn zoon Joseph Kabila (1971)

Burgeroorlog „Afrikaanse Wereldoorlog“ Samenhang Rwandese genocide in 1994 Hutu‘s in vluchtelingenkampen in Congo – aangevallen door Rwandese leger (Tutsi‘s) gesteund door Oeganda en Burundi Rwanda en Burundi: steunden aanvankelijk rebellen van Kabila Daarna keren ze elkaar de rug toe Conflict o.a. om controle grondstoffen Congo