H2 ontdekking en verovering §2.2 De Europese expansie begint

Rond 1500: Europeanen dreven minder handel via Middellandse Zee. Zochten andere handelsroutes naar Oost- Azië. Portugezen en Spanjaarden als eerste op ontdekkingstocht. Wilden een eigen zeeroute naar Azië vinden. Later volgden de Engelsen, Fransen en NL.

Zee der duisternis Tot 1434 was niemand voorbij Kaap Bojador gevaren: een rots aan de westkust van de Saharawoestijn. Europese zeevaarders durfden niet. Ze dachten dat daarna de Zee der duisternis begon: monsters, donker, hitte. Sommige zeelui dachten dat de aarde plat was. Geleerden wisten wel beter.

Hendrik de Zeevaarder: Portugese prins. Zei dat ten zuiden van de Sahara het land moest liggen waar de Arabieren goud haalden. Vanaf 1422 stuurde hij jaarlijks schepen weg met de opdracht voorbij Kaap Bojador te varen. 12 keer mislukte dat. De kapiteins waren te bang.

Hendrik gaf niet op! In 1434 lukte het. Door Kapitein Gil Eanes en zijn mannen. Gingen ten zuiden van Kaap Baljador aan land. Zagen alleen zand. Kaap Baljador was niet het einde van de wereld!

Fort Elmina Na 1434 meer ontdekkingsreizen. 8 jaar later vonden Portugezen goud in Ghana. Ze noemden het land de Goudkust. Bouwden er Fort Elmina. Vanuit daar kochten ze goud en slaven van Afrikaanse vorsten.

Met de Spaanse en Portugese ontdekkingsreizen begon de Europese expansie: Uitbreiding van de Europese invloed over heel de wereld. 1481 Portugese koning stelde een nieuw doel: Een zeeroute vinden naar Zuidoost-Azië: door Europeanen Indië genoemd.

Rijkdommen uit het oosten Al in de oudheid kwam uit China en Zuidoost- Azië luxe koopwaar als zijde, parfum en peper. Werden met ezels en kamelen vervoerd door steppen en woestijnen. Enorme afstanden. Hierdoor was Oosterse koopwaar in Europa extreem duur: peperduur.

In de 13e eeuw reisden Europeanen voor het eerst zelf naar het Verre Oosten. Marco Polo schreef er in 1298 een boek over. Maar vanaf de 15e eeuw versperden de Ottomanen de weg. En konden de Europeanen ook niet meer goed handeldrijven over de Middellandse Zee. Hierdoor gingen ze op zoek naar andere handelsroutes:

De verdeling van de wereld Portugezen probeerden langs Afrika naar Azië te varen. Italiaan Columbus ging in Spaanse dienst op zoek naar een westelijke route. Bij toeval ontdekte hij Amerika. In 1494 sloten Spanje en Portugal het verdrag van Tordesillas:

De verdeling van de wereld Ze trokken een denkbeeldige lijn van noord naar zuid door de Atlantische Oceaan. Oosten voor Portugezen. Westen was voor Spanje. Hierdoor richtten de Spanjaarden zich vooral op Amerika. En de Portugezen op Afrika en Azië.

Portugezen in Azië 1498 Portugees Vasco da Gama ontdekt een zeeroute via Afrika naar Azië. Reis duurde 10 maanden. Hij kwam in India aan. Veel mensen geloofden daar in het Hindoeïsme. Na 1498 reisden Portugezen verder Azië door. Ze ontdekten in 1512 de Molukken. Hier kwamen kruidnagel + nootmuskaat vandaan.

Portugezen in Azië Daarna reisden ze door naar China en Japan. Ze stichtten langs de Aziatische kusten handelsposten. Vanuit daar brachten ze oosterse producten naar Europa: vooral peper, kruidnagel en andere specerijen. Werden met veel winst in Europa verkocht.

De route via het noorden Portugezen hadden tientallen jaren de handel met Azië in handen. Pas in 1580 Engelsen in Oost- Azië. In 1594 gingen de NL het proberen. De Portugezen hielden hun routes geheim. En probeerden indringers te weren. Daarom zochten de NL een noordelijke route.

De route via het noorden 3 jaar achtereen probeerden ze om Rusland heen naar Oost- Azië te varen. Maar ze liepen vast in het ijs bij Nova Zembla. En moesten daar overwinteren.

De Houtman bereikt Java 1594 Cornelis de Houtman op zoek naar een route via Afrika naar Oost-Azië. Met 4 zwaar bewapende schepen. Amsterdamse kooplieden hadden hem deze opdracht gegeven. Moeiteloos werd Kaap de Goede Hoop bereikt. Daarna werd het loodzwaar. Hitte, geen vers voedsel en drinkwater. Bemanningsleden uitgeput en verlamd: veel doden.

De Houtman bereikt Java Op Madagaskar werd vers voedsel en drinkwater ingeslagen. Daarna verliep ook de reis over de Indische Oceaan moeizaam. Pas na 4 maanden land in zicht: Sumatra. Langs de kust voeren ze verder naar Java. In 1596 bereikten ze de havenstad Bantam (Indonesië).

De Houtman bereikt Java De Portugezen hadden een handelspost op Bantam. Konden niet voorkomen dat de NL aan land gingen. NL kochten peper. En keerden na een reis van 2,5 jaar terug in Adam. Van de 250 bemanningsleden waren er 160 dood. Maar de weg naar Indië was gevonden! Indië: Europese naam voor Zuidoost-Azië.

De Houtman bereikt Java Meer schepen vertrokken naar de Oost: Oost-Azië. Keerden met veel specerijen terug. Zo gingen ook de NL meedoen met de Europese expansie.

Einde