Source: CDC 11 / 5 50.000 Europa heeft 50.000 gevallen van invasieve aspergillose gekend tijdens werken in zorginstellingen of in de buurt ervan. Legionella-infecties veroorzaken epidemieën die gepaard gaan met de zorgverlening; één daarvan brak uit in een gloednieuw ziekenhuis, kort na de opening ervan (11 besmette patiënten en 5 doden). De infecties brengen niet alleen kosten met zich mee, maar ze monden ook vaak uit in het overlijden van zwakke patiënten. Deze voorvallen hebben zich voorgedaan tijdens werken in zorginstellingen.

Infectiebeheersing bij werken in zorginstellingen Goedendag, Deze uiteenzetting heeft tot doel de infectiebeheersing tijdens werken in zorginstellingen voor te stellen. De presentatie gaat uit van de aanbevelingen van de HGR die in 2013 gepubliceerd werden. Het is de bedoeling om de verschillende beroepsgroepen te sensibiliseren voor de risico’s voor de gezondheid van de patiënten die voortkomen uit werken op kleine of grote schaal. U weet dat alle werken stof veroorzaken en risico’s voor de werknemers met zich mee kunnen brengen. In zorginstellingen vormt het stof nog een bijkomend potentieel risico, namelijk de besmetting van immuungecompromitteerde patiënten. Een goede coördinatie van de werken tussen de verschillende actoren is onontbeerlijk en valt onder de verantwoordelijkheid van iedereen om infecties te vermijden. Als verpleegkundige behoort het tot uw functie om de goede richtlijnen toe te passen. Om die reden zullen we de aanbevelingen van de HGR voor u samenvatten. Aanbevelingen van de HGR 8580 (2013) en 7509 (2002) Dia’s opgesteld door mevr. Taminiau, mevr. Louis en mevr. Baltes van de HGR

PLAN Inleiding Algemene methodologie van de werken Aanvullende preventiemaatregelen op de werfmaatregelen: De introductie van stof beperken Elk probleem melden De bezoeken beperken Conclusies Na een korte inleiding, zullen we de methodologische aspecten herhalen en de aanvullende preventiemaatregelen op de werfmaatregelen uiteenzetten die jullie moeten nemen om de veiligheid van de patiënten en het personeel te garanderen.

INLEIDING Risico’s…voor wie? Hoe? Wat zijn de risico’s bij werken in een zorginstelling en voor wie zijn deze risico’s het grootst? Risico’s…voor wie? Hoe?

RISICO’S? PATIËNTEN Werken Stof Werken Concentratie Legionella Sporen van Aspergillus Risico van aspergillose Werken Waterverdelingsnetten Concentratie Legionella Risico van legionellose Waarom deze aanbevelingen? Wat is het aanvullend risico bij werken in een zorginstelling? Onze aandacht gaat vooral uit naar twee belangrijke risico’s die aan twee potentiële pathogenen gerelateerd zijn. Enerzijds veroorzaken werken op kleine of grote schaal in zorginstellingen of in de buurt ervan verstoringen van de omgeving. Er wordt stof geproduceerd of bestaand stof wordt verspreid. De verstoringen van de omgeving kunnen het aantal sporen van Aspergillus spp in de lucht significant doen toenemen. Hierdoor neemt ook het gevaar toe dat er zich bij hoogrisicopatiënten nocosomiaal verworven aspergillosen kunnen ontwikkelen. Anderzijds impliceren de werken vaak werkzaamheden die een invloed hebben op het waterverdelingsnet. Dit kan de concentratie van Legionella doen toenemen en dus een risico op legionellose bij de patiënten veroorzaken. Deze risico’s hebben dus betrekking op de patiënten. PATIËNTEN

De risico’s beperken Methodologie Praktijk Hoe kan men de risico’s beperken of vermijden? Vanuit methodologisch oogpunt moeten de verschillende actoren geresponsabiliseerd en gecoördineerd worden; bij de planning van de werken moet de chronologie nageleefd worden. Vanuit praktisch oogpunt moeten er aanvullende voorzorgsmaatregelen m.b.t. de patiënten worden genomen, die we verderop zullen uiteenzetten.

METHODOLOGIE VAN DE WERKEN Eerst de werkmethodologie

VERSCHILLENDE ACTOREN Projectleider Multidisciplinair comité Preventie-adviseur Ziekenhuisdirectie Architect, ingenieurs Comité voor ziekenhuishygiëne Team voor ziekenhuishygïene Geneeskundig en verpleegkundig personeel Schoonmaakpersoneel Onderaannemers, aannemers VERSCHILLENDE ACTOREN Iedereen die deelneemt aan een bouw-, verbouwings- of renovatieproject in een zorginstelling heeft rechtstreekse verantwoordelijkheid betreffende het voorkómen van zorggerelateerde infecties die uit die werken kunnen voortvloeien. Elk incident moet aan zijn hiërarchische overste meegedeeld worden, die het dan op zijn beurt aan de projectleider moet melden. Hierbij de verschillende actoren. De projectleider ziet toe en coördineert het werk van iedereen die eraan deelneemt. Hij waarschuwt en informeert het TZHH over elk probleem of incident tijdens de werken. Het multidisciplinair comité bestaat uit vertegenwoordigers van iedereen die bij het project betrokken is. De preventieadviseur is een actieve link tussen de instelling en de aannemers. De ziekenhuisdirectie moet voorzien in de nodige menselijke en materiële middelen opdat het beoordelingswerk en de adviezen van het Comité voor Ziekenhuishygiëne (CZHH) en het TZHH doeltreffend kunnen zijn. De architect deelt de verantwoordelijkheid voor de toepassing van de met het TZHH in gemeenschappelijk overleg opgestelde preventiemaatregelen. Het Comité voor ziekenhuishygiëne (CZHH) zorgt ervoor dat het TZHH algemene en praktische aanbevelingen uitwerkt die het mogelijk maken om alle werftypes te omvatten, te evalueren en goed te keuren. Het team voor ziekenhuishygiëne (TZHH) verzekert de opvolging van de aspecten inzake infectiepreventie in het kader van bouw- of verbouwingswerken. Het geneeskundig en verpleegkundig personeel heeft als verantwoordelijkheden de risicopatiënten te bepalen en de mogelijke gevaren te beheersen die de bouw- en renovatiewerken meebrengen. Het schoonmaakpersoneel staat in voor de dagelijkse schoonmaak van de aanpalende ruimtes van de werfzones en de eindschoonmaak van de werfzone. De onderaannemers en de aannemers moeten met de architect en het TZHH de in gemeenschappelijk overleg opgestelde preventiemaatregelen volgen.

Het geneeskundig en verpleegkundig personeel U moet dus: De risicopatiënten bepalen; Patiënten beschermen en/of overbrengen; Waken over de toepassing van de door het TZHH uitgewerkte aanbevelingen De mogelijke gevaren kennen die de bouwwerken meebrengen; Bijdragen tot het snel opsporen van elke infectie gelinkt aan de werf; Waken over de reinheid van het geneeskundige en verzorgingsmateriaal; Zich ervan onthouden om de werf te betreden; De lokalen betrokken bij de werken leegmaken; Het materiaal inpakken dat niet kan worden verwijderd; Elk incident aan de hiërarchische overste melden. U BENT BETTROKKEN EN U NEEMT UW VERANTWOORDELIJKHEID Het geneeskundig en verpleegkundig personeel heeft als verantwoordelijkheid de risicopatiënten te bepalen en de risico’s bij bouw- en renovatiewerken te beheersen. Dia lezen

VERSCHILLENDE ACTOREN Coördinatie wegens het aantal actoren Naleving van het werkschema Verantwoordelijkheidsbesef bij iedereen m.b.t. de infectiebeheersing Het uitvoeren van werken in een zorginstelling vereist een goede coördinatie van de verschillende actoren: de richtlijnen moeten door iedereen worden nageleefd en niemand mag hiervan afwijken. Men moet de verschillende actoren responsabiliseren; het gaat over de veiligheid van de patiënten en het personeel.

Dia lezen TE NEMEN MAATREGELEN DOOR DE ZORGEENHEID OF DE ZORGEENHEDEN VLAKBIJ DE WERKEN

Aanvullende preventiemaatregelen op de werfmaatregelen BEPERK DE INTRODUCTIE VAN STOF Een van de drie aanvullende preventiemaatregelen op de werfmaatregelen is ervoor te zorgen dat er zo weinig mogelijk stof in de zorgeenheden binnendringt.

Werf in de buurt van een zorgeenheid Houd de deuren dicht die toegang verlenen tot de zorgeenheid Sluit de ramen vlakbij de werfzone Plaats een antistofmat voor de in- en uitgang van de werfzone Hou toezicht op de schoonmaak van de gangen en intensifieer die Hoe kan men de stofintroductie beperken? In het geval van werven in de buurt van een zorgeenheid … dia lezen Sluit de ramen die zich vlakbij de werfzone bevinden Hang een nota met uitleg op de ramen en deuren Haal, in geval van extreme noodzaak, de klinken van de ramen

Werf in de zorgeenheid Houd de deuren naar de zorgeenheid gedurende de ganse duur van de werken dicht of sluit ze zelfs af Sluit de ramen vlakbij de werfzone Plaats een antistofmat voor de in- en uitgang van de werfzone Hou toezicht op de schoonmaak van de gangen en intensifieer die In het geval van werven in de zorgeenheid zijn de maatregelen dezelfde behalve de eerste maatregel, namelijk houd de deuren die toegang verlenen tot de zorgeenheid gedurende de ganse duur van de werken dicht of sluit ze zelfs af ….

Lokaal waar de werken doorgaan Voor het begin van de werken: het lokaal meubelvrij maken Na de werken (werf beëindigd): een grote schoonmaak uitvoeren het gereinigde meubilair weer op zijn plaats zetten het gereinigde materiaal weer gebruiksklaar op zijn plaats zetten Dia lezen

Aanvullende preventiemaatregelen op de werfmaatregelen 2. PROBLEMEN MELDEN Werknemers die meer tijd buiten de werf dan binnen de werf doorbrengen Beschadigde werfwand: gaten, gebarsten voegen Aanwezigheid van stof ondanks de genomen maatregelen ... Een tweede te nemen maatregel is problemen bij de hygiëneverpleegkundige te melden: Bijvoorbeeld: Werknemers die meer tijd buiten de werf dan binnen de werf doorbrengen; Beschadigde werfwanden: gaten, gebarsten voegen; Aanwezigheid van stof ondanks de genomen maatregelen; …..

Aanvullende preventiemaatregelen op de werfmaatregelen 3. DE BEZOEKEN AAN DE WERF BEPERKEN Tot slot is de laatste te nemen maatregel het beperken van de bezoeken aan de werf. Het is zeker niet de bedoeling om een wandeling op de werf te maken, het moet dus strikt verboden worden om er in werkkledij te gaan wandelen. Als de werf toch bezocht moet worden dan gebeurt dit na de werkuren in burgerkledij en met aangepast schoeisel, sandalen zijn verboden.

CONCLUSIE Ziezo, we zijn aan het einde van onze uiteenzetting gekomen… en nu de conclusie

We kunnen besluiten dat de samenwerking tussen de verschillende actoren ervoor zorgt dat de risico’s gerelateerd aan de werken in een zorginstelling zo veel mogelijk beperkt worden. De werkzaamheden moet samen aangepakt worden: alle partners zijn betrokken en hun samenwerking is de garantie voor het slagen van de werf en een goed beheer van de infecties gerelateerd aan de werken. Zoals u weet is het belangrijk om het risico op aspergillose en legionellose te beheersen. De gevolgen zijn immers dramatisch voor de patiënten. De uiteengezette preventiemaatregelen zijn onontbeerlijk om het risico tot een minimum te herleiden. We rekenen op u en we bedanken u voor uw aandacht! Dia’s opgesteld door mevr. Taminiau, mevr. Louis en mevr. Baltes van de HGR