Basisboek Bedrijfseconomie (De Boer, Brouwers) Hoofdstuk 1 Ondernemingen en hun functies in de economie Achtste druk © 2008 Noordhoff Uitgevers en Economie Leer Kracht 2010

1.1 Consumenten en producenten Griekse OIKONOMIA ( =huishoudmanagement) Economie: de wetenschap die bestudeert hoe de mens met schaarse middelen handelt om zijn behoeften te bevredigen. Adam Smith1776: An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations  begin voor de economie als wetenschappelijke discipline. 

Algemene economie/Bedrijfseconomie: bestudeert relaties tussen en binnen consumenten en producenten Macro: groot: Land, Maatschappij Micro: klein: binnen consument/ producent Bedrijfseconomie: bestudeert productieorganisaties vakgebieden hoofdstuk 2

Organisatie, bedrijf, onderneming Samenwerking tussen >2 PAX Samen produceren Samen winst maken © 2008 Noordhoff Uitgevers en Economie Leer Kracht 2010

© 2008 Noordhoff Uitgevers en Economie Leer Kracht 2010

Omzettingsproces Effectief: dat een persoon of organisatie activiteiten verricht die het doel van die persoon of organisatie realiseren. synoniem: doelgericht Efficient: doel halen met zo weinig mogelijk middelen © 2008 Noordhoff Uitgevers en Economie Leer Kracht 2010

productieproces

© 2008 Noordhoff Uitgevers en Economie Leer Kracht 2010

1.2 (Non-)profit © 2008 Noordhoff Uitgevers en Economie Leer Kracht 2010

1.3 Ondernemingsactiviteiten ALGEMENE SECTOREN: 1. MARKTSECTOR: (particulier) PRIMAIRE SECTOR: Landbouw en extractie SECUNDAIRE SECTOR: Industrie en handel TERTAIRE SECTOR: Diensten 2. COLLECTIEVE SECTOR: (openbaar) QUARTAIRE SECTOR: non- profit diensten

Aantal bedrijven per sector (2007)

Kostenstructuur drukkerij

Kostenstructuur groothandel vee

Kostenstructuur accountant

1.4 RECHTSVORMEN OVERWEGINGEN: EIGENDOM EN ZEGGENSCHAP AANSPRAKELIJKHEID OMVANG VAN HET KAPITAAL EN DE WIJZE VAN FINANCIEREN INBRENG VAN KAPITAAL EN/OF ARBEID SOORTEN RECHTSVORMEN: tot 1 juni 2010 PERSOONLIJKE ONDERNEMING (persoonsvennootschap) EENMANSZAAK MAATSCHAP VENNOOTSCHAP ONDER FIRMA (VOF) COMMANDITAIRE VENNOOTSCHAP (CV) RECHTSPERSOONLIJKHEID (kapitaalvennootschap) BESLOTEN VENNOOTSCHAP (BV) NAAMLOZE VENNOOTSCHAP (NV) COÖPERATIE

RECHTSVORMEN: na juni 2010 Wet Personenvennootschappen: maatschap, VOF en CV vervallen. In plaats komen: Stille vennootschap (SV) Openbare vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid (OV) Openbare vennootschap met rechtspersoonlijkheid (OVR) Rechtspersoonlijkheid Goederen die je koopt op naam van je bedrijf worden eigendom van de onderneming. Commanditaire vennootschap: keuze met of zonder rechtspersoonlijkheid Stille vennootschap (SV) treedt niet onder een gemeenschappelijke naam naar buiten.(bijv opgericht om kosten te delen, zoals huur en administratiekosten.) Vermogen afgescheiden vermogen, bij OV’s (net al nu bij VOF) de OVR (en CVR) wordt als rechtspersoon zelf eigenaar van goederen. Meer info zie: http://www.economiehulp.nl/ondernemingsvormen

Belastingheffing Eenmanszaak Personen-vennootschap Kapitaal-vennootschap Vennootschaps-belasting xxx xxx Over winst: +/- 25% Vennoot Eigenaar Groot-aandeelhouder Kleine aandeelhouder Inkomsten-belasting Over winst Over winstaandeel Over dividend/ verkoopwinst Over waarde aandelen box 1 Tot 52% box 1 box 2 25% box 3 1,2% meer uitleg:http://www.economiehulp.nl/inkomstenbelasting-uitleg © 2008 Noordhoff Uitgevers en Economie Leer Kracht 2010

Samenwerkingsvormen Fusie/overname Zelfstandige bedrijven komen onder centrale leiding Franchising Zelfstandige ondernemers die gebruik maken van dezelfde formule en daarvoor betalen Kartel Zelfstandige bedrijven die onderling afspraken maken om de concurrentie te beperken

Bedrijfskolom en bedrijfstak Overzicht van de productiefasen die een product doorloopt van oerproducent naar consument (vertikaal georganiseerd). Bijvoorbeeld: Brood Bedrijfstak: (branche) alle bedrijven die een zelfde soort product of handelingvoortbrengen; Bijv. graanproducenten, aardappeltelers, tuinders enz. Graanboer Graanhandelaar Molenaar Bakker ↓ consument

Specialisatie: Bedrijf legt zich toe op één /enkele onderdelen van de totale productie: NB: De bedrijfskolom wordt smaller. Voor: Na: Weverij Kledingfabriek Dames/herenkleding Dameskleding Kledingwinkel Dameskledingwinkel ↓ Consument

Parallellisatie: Bedrijf neemt een ander product (uit een andere bedrijfskolom maar in hetzelfde stadium van verwerking) in het assortiment op. NB: De bedrijfskolom wordt breder. Voor: Na: Molenaar Broodbakker Brood en banketbakker ↓ Consument Branchevervaging: Een sterke mate van parallellisatie.

Grossier (groothandel) Integratie: Opeenvolgende fasen in bedrijfskolom worden samengevoegd (bijv. uitschakelen van de grossier of fabrieksverkoop) NB: De bedrijfskolom wordt korter. Voor: Na: Fabriek Grossier (groothandel) Fabriekswinkel Winkel ↓ Consument

Oliemaatschappij/raffinaderij Differentiatie: Afstoten van een bewerking naar een andere bedrijfstak. NB: De bedrijfskolom wordt langer. Voor: Na: Oliemaatschappij/raffinaderij Oliemaatschappij Tankstation Raffinaderij ↓ Consument

Conglomeraat Integratie Parallellisatie Conglomeraatvorming © 2008 Noordhoff Uitgevers en Economie Leer Kracht 2010

Doelstellingen: 1 • omschrijven werkterrein bedrijfseconomie en algemene economie • omschrijven van de kenmerken van een onderneming. • verschil tussen efficiency en effectiviteit. • relatie tussen winststreven en continuïteit. • verschillen tussen ondernemingen en non-profitorganisaties. • beschrijven van sectoren landbouw en extractie, industrie, handel en dienstverlening.

Doelstellingen: 2 • verschillen tussen ondernemingen en non-profitorganisaties. • beoordelen eenmanszaak, persoonsvennootschappen, commanditaire vennootschap, besloten vennootschap, naamloze vennootschap en coöperatie, tav: − leiding en eigendom − financieringsmogelijkheden − waarborgen voor continuïteit − aansprakelijkheid eigenaren − fiscale positie