Lange termijn……………………………..
Emotie deel [amygdala & basale ganglia] over-actief:explosieve reactie Nucleus accumbens [= pleziercentrum] werkt samen met basale ganglia Voorkeur voor korte termijn- keuzes en snelle beloning Waarschuwingstekenen worden weggedrukt: gevaarlijk gedrag voorkeur Aan keukentafel = redelijke puber; in disco onverantwoord [beloning en emotie aanwezig dus gedragsbeïnvloeding]
Neem de tijd voor een keuze proces! Siegwart Lindenberg: 3 doelen bij kiezen: 1 =streven naar onmiddellijke bevrediging 2 =verbeteren van status & levensstandaard op langere termijn 3 =streven naar ‘moreel het juiste doen’ om waardering van anderen
Keuze staat onder tijdsdruk dan…de hedonistic frame!!!
1 = geen helikopterview = minder verbindingen tussen hersendelen Lagere overdrachts- snelheid informatie Minder probleemoplossend vermogen Moeite met overzicht houden Slechtere concentratie Wisselingen in overwicht hersendelen: van rationeel naar emotioneel en omgekeerd
2 = ratio op achterstand = frontaalkwab in ontwikkeling Minder vermogen tot abstraheren Moeite met keuzes maken Moeite met plannen en anticiperen Moeite met prioriteiten stellen
3 = heftige emoties = amygdala meer de overhand Emoties minder onder controle Negatieve emoties sneller de overhand Moeite met lezen van gezichtsexpressies en hierdoor minder inlevingsvermogen
4 = Kicks = stijging spiegel diverse hormonen Enorme stemmings- wisselingen Verhoogde roekeloosheid Lagere impulscontrole Minder relativerings- vermogen
Zijn volwassenen dan optimaal in staat tot kwalitatieve keuzes maken?
Status-quo effect Veel keus en alternatief lijkt mooi maar blokkeert ons te kiezen Tafel met 24 potten jam en tafel met 5: proef 3 Van welke tafel wordt het meest geproefd? Van welke het meest gekocht? Iyengar & Lepper: ‘when choice is demotivating’ [2000] Pg 29 paradox van keuzes
Liever besluit met je hart dan hoofd.
het rationele besluitvormings proces 1: definieer probleem [dit is een makkie natuurlijk!] 2: identificeer besliscriteria = voor elke persoon anders! 3: weeg de criteria = ken een gewicht toe van 1 t/m 5 4: genereer alternatieven = zoveel mogelijk 5: evalueer elk alternatief = mbv onder 3 genoemde criteria 6: selecteer optie die het hoogst scoort = kan ook onbewust gebeuren!
Keuze = doelen stellen Zonder doelen gebeurt er niks: tijdpad maken U bewaakt het tijdpad Op rustige momenten in gesprek dus niet aan eettafel met stress U maakt aantekeningen Neem de tijd om die te verzamelen Ga eens een wandeling of autotochtje maken
‘t zou zo maar kunnen….. 1ste mnd passies ontdekken 2e mnd kennis en kunde 3e mnd wie zijn mijn voorbeelden 4e mnd elementen van hobbies en karakter 5e mnd droomberoepen vaststellen 6e mnd beroepentestjes maken
Hoe ga je in gesprek? DAT WEET IK ! Zo niet Bevelen Dreigen Preken Bedelven met argumenten Oplossingen aandragen Oordelen, kritiseren Overmatig prijzen Belachelijk maken Analyseren / psychologiseren Troosten zonder probleem te erkennen Controleren Afleiden, bagatelliseren Preken: je weet niet half hoe goed je t hebt. Argumenten: uit onderzoek blijkt… Analyseren: volgens mij bedoel je eigenlijk iets anders. Afleiden: zullen we t over iets gezelligs hebben?
Hoe dan wel?...WEET IK OOK AL !!!! goede moment tijd beschikbaar oprechte interesse uw wijsheid doseren luisteren nog meer luisteren steeds meer luisteren gewoon luisteren fanatiek luisteren Interesse: vertel! Ik wil het echt weten. Wijsheid doceren: ik zeg dit wel tegen je, maar dat zul je zelf ook wel weten
Hoe ontdek je dan wat je passie is…een poging Lijstje 7 dingen die tijd doen vliegen [flow] Als je 50 miljoen wint Wat is je 1ste goede herinnering Wat in vrije tijd ‘t liefst Wanneer voelde je je heel gelukkig Waar dagdroom je over Tegen wie keek je op Wie vindt wat van je? Blader door oud fotoboek Ackerman “help, ik zoek mijn passie”: voel je niet minder als je geen passie hebt! Romantisch beeld Boek: durven doen wat je raakt[22 gesprekken over lef en bevlogenheid] ockels, vd ende, edelkoort etc