IGZ-onderzoek naar geboortezorg aan asielzoekers 09-10-2013 IGZ-onderzoek naar geboortezorg aan asielzoekers Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

Inhoud Opzet onderzoek Conclusies Maatregelen en aanbevelingen Vervolg 09-10-2013 Inhoud Opzet onderzoek Conclusies Maatregelen en aanbevelingen Vervolg Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

1. Opzet onderzoek Aanleiding 09-10-2013 1. Opzet onderzoek Aanleiding In 2011-2013 deed IGZ onderzoek naar het netwerk van geboortezorg in NL Apart aandacht voor geboortezorg aan asielzoekers Uit onderzoek blijkt dat asielzoekers een verhoogd risico hebben op zwangerschapscomplicaties en op perinatale en maternale sterfte   Specifieke risico’s in de geboortezorg aan asielzoekers Onbekendheid met het systeem van geboortezorg in NL Communicatieproblemen/laaggeletterdheid Discontinuïteit van zorg door overplaatsingen/verhuizingen Discontinuïteit van de coördinatie bij verwijzing in de keten Gebrek aan tijdige beschikbaarheid van (niet acuut) vervoer rond de bevalling Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

09-10-2013 Hoofdvraag In hoeverre is er, gegeven de risico’s die specifiek zijn voor de geboortezorg aan asielzoekers, sprake van verantwoorde geboortezorg?   De inspectie heeft gekeken naar de normen op het gebied van: Voorlichting over het systeem van geboortezorg Communicatie (taalproblematiek/laaggeletterdheid) Continuïteit bij overplaatsingen/verhuizingen Continuïteit van de coördinatie bij verwijzing Vervoer rond de bevalling Organisatie van het netwerk Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

Onderzoek op casusniveau 09-10-2013 Toezichtbezoeken Netwerken voor geboortezorg asielzoekers bezocht rond 9 opvanglocaties Netwerk: COA, GC A, verloskundige, kraamzorg en ziekenhuis 6 VSV’s al bezocht bij ander deelonderzoek IGZ, bij 3 VSV’s extra informatie uitgevraagd Onderzoek op casusniveau Zorgdossiers onderzocht bij: verloskundige (31), GC A (31), gynaecoloog (23) en kraamzorg (29) Interviews met pas bevallen asielzoekers (31) Onderzoek op netwerkniveau Groepsinterview met COA, GC A, verloskundige, kraamverzorgende en gynaecoloog Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

Tevredenheid onder asielzoekers over geboortezorg 09-10-2013 Tevredenheid onder asielzoekers over geboortezorg Pas bevallen asielzoekers uit Afrika (14), Azië (8), Midden Oosten (6), Europa (1), Rusland (1), Zuid Amerika (1) geïnterviewd. “Ik ben heel erg tevreden, iedereen is erg betrokken” “Je wordt gelijk behandeld, er is geen discriminatie” “Ik ben met respect behandeld; veel beter dan in het thuisland.” Asielzoekers minder tevreden over: niet gebruiken van professionele tolken tijdens de bevalling geen opvang voor een ander kind bejegening door taxichauffeurs begeleiding door verschillende hulpverleners bij veelvuldige overplaatsingen Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

2. Conclusies Hoofdvraag Algemene conclusie 09-10-2013 2. Conclusies Hoofdvraag In hoeverre is er, gegeven de risico’s die specifiek zijn voor de geboortezorg aan asielzoekers, sprake van verantwoorde geboortezorg? Algemene conclusie Inzet professionele tolken en overdracht bij overplaatsing moeten beter voor verantwoorde geboortezorg aan asielzoekers Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

09-10-2013 Deelconclusie 1. Voorlichting over het systeem van geboortezorg Onvoldoende voorlichting door COA, maar andere netwerkpartners pakken dit op De voorlichting over het systeem van geboortezorg verliep bij enkele normen niet zoals in de processtappen staat omschreven: Netwerkpartners namen taken van elkaar over Netwerkpartners vulden de taken anders in Deze andere werkwijze stond in de regel niet op papier en was niet altijd bij alle netwerkpartners bekend. Opvallend was de grote inzet van veel professionals om de signalering en doorverwijzing goed te laten verlopen. Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

09-10-2013 Deelconclusie 2. Communicatie (taalproblematiek/laaggeletterdheid) Te weinig gebruik van professionele tolken en onvoldoende aandacht voor laaggeletterdheid Te weinig gebruik van professionele tolken doordat netwerkpartners: onvoldoende op de hoogte waren van de veldnorm niet altijd bekend waren met beschikbaarheid van tolken het belang van inschakelen van tolken onderschatten “Er werd geen tolk gebruikt, mijn zoon van 12 tolkte.” “Ik begreep de informatie die ik kreeg niet” Laaggeletterdheid was geen aandachtspunt van de VK Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

09-10-2013 Deelconclusie 3. Continuïteit bij overplaatsingen/verhuizingen Onvoldoende continuïteit van zorg bij overplaatsing zwangere asielzoekers Bij 15 (N=31) casussen overplaatsing tijdens de zwangerschap Totaal 21 (N=31) overplaatsingen Bij 9 (N=15) casussen bleek uit dossier dat vorige VK of GYN bekend was Bij 6 (N=9) was inhoudelijke informatie terug te vinden in dossier Verhuisregel werd gehanteerd, m.u.v. 2 netwerken Afspraken over informatieoverdracht bij overplaatsing ontbraken Onduidelijkheid over overdracht casemanagement bij overplaatsing Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

Continuïteit van zorg voldoende geborgd bij verwijzing naar tweedelijn 09-10-2013 Deelconclusie 4. Continuïteit van de coördinatie bij verwijzing Continuïteit van zorg voldoende geborgd bij verwijzing naar tweedelijn Continuïteit van de coördinatie bij verwijzing verliep op onderdelen anders dan in de processtappen staat omschreven: Niet VK, maar GYN informeerde GC A en KZ na bevalling in 2e lijn GC A vernam doorverwijzing naar GYN via tussentijdse rapportage of ontslagbrief van GYN Na verwijzing naar 2e lijn lag casemanagement rol bij 2e lijn en niet bij 1e lijn. Dit was duidelijk voor GYN en VK Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

09-10-2013 Deelconclusie 5. Vervoer rond de bevalling Voldoende naleving normen bij (niet acuut) vervoer rond bevalling, maar veel ergernis bij netwerkpartners Taxi liet vaak meer dan een half uur op zich wachten Taxi weigerde soms partner/begeleider mee te nemen Onattent gedrag van taxichauffeurs Vervoer rond de bevalling verliep op onderdelen anders dan in de processtappen staat. Deel VK-en nam zwangere asielzoeker mee naar ziekenhuis in eigen auto. “Ik werd door de taxi in de regen met mijn baby afgezet bij de receptie van het opvangcentrum, in plaats van voor mijn deur.” “Na de bevalling in het ziekenhuis mocht mijn partner niet mee terug in de taxi naar de opvanglocatie.” Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

Netwerk rond zwangere asielzoekers nog onvoldoende georganiseerd 09-10-2013 Deelconclusie 6. Organisatie van het netwerk Netwerk rond zwangere asielzoekers nog onvoldoende georganiseerd Organisatie van jaarlijks overleg COA, GC A en VK moest in veel locaties nog op gang komen, maar de netwerkpartners zagen wel het belang hiervan Koppeling met VSV ontbrak veelal Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

3. Maatregelen en aanbevelingen 09-10-2013 3. Maatregelen en aanbevelingen Algemeen Geen hoge risico’s, dus geen acute en zware maatregelen. Bovendien bereidheid bij partners tot verbeteren. Verbeteringen binnen 3 maanden realiseren door: Maatregelen aan verloskundigen, kraamzorgorganisaties en ziekenhuizen Aanbevelingen aan COA op locatieniveau Landelijke aanbevelingen aan COA, MCA, GC A, KNOV en NVOG Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

Resultaat maatregelen Controleer voor zwangere asielzoeker of kraamzorg is geregeld (2 VK’s) Ondersteun zwangere asielzoeker zo nodig bij maken afspraak met kraamzorg (2 VK’s) Gebruik professionele tolk wanneer niet in een voor de zwangere asielzoeker begrijpelijke taal kan worden gecommuniceerd (4 VK’s, 2 ZKH, 5 KZ) Informeer GC A over doorverwijzing zwangere asielzoeker naar gynaecoloog (6 VK’s) Resultaat maatregelen Alle maatregelen zijn binnen 3 maanden uitgevoerd Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

Aanbevelingen aan COA-locaties Informeer zwangere asielzoeker over organisatie zwangerschapsbegeleiding en belang vroeg contact met verloskundige (5x) Verstrek contactgegevens verloskundigenpraktijk aan zwangere asielzoeker (5x) Bespreek factsheet zwangerschapsinformatie met zwangere asielzoeker (6x) Verhuis zwangere asielzoekers niet 6 wkn voor bevalling tot 6 wkn erna (2x) Regel bij bevalling in 2e lijn op aangeven van de GC A Praktijklijn taxi of ambulance naar ziekenhuis (1x) Organiseer jaarlijks lokaal overleg van COA, GC A en verloskundige (6x) Resultaat aanbevelingen aan COA-locaties Alle aanbevelingen zijn binnen 3 maanden opgevolgd Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

Landelijke aanbevelingen aan COA, GCA, KNOV en NVOG Maak gezamenlijk afspraken over signaleren van en omgaan met laaggeletterde asielzoeker Maak afspraken over overdracht van zorg bij overplaatsing zwangere asielzoeker Leg gezamenlijk vast wie wanneer casemanager is en wat dit inhoudt Evalueer ketenrichtlijn “Zwangerschapsbegeleiding asielzoekers” en pas deze zo nodig aan. Betrek de kraamzorg hierbij Landelijke aanbeveling aan MCA Pas vervoerbeleid zodanig aan dat sprake is van tijdige beschikbaarheid taxivervoer rond bevalling en correcte bejegening van zwangere asielzoeker Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

Resultaat landelijke aanbevelingen Vernieuwde ketenrichtlijn geboortezorg asielzoekers met: Aandacht voor laaggeletterdheid Afspraken over overdracht van zorg bij overplaatsingen/verhuizingen van zwangere asielzoekers Afspraken over casemanagement COA heeft voorlichtingsmateriaal zwangeren uitgebreid en toepasbaar gemaakt voor laaggeletterden en analfabeten MCA heeft ander vervoersbedrijf voor zittend ziekenvervoer asielzoekers gecontracteerd per 1 jan. 2014 Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014

4. Vervolg Ook niet bezochte netwerken moeten aan normen voldoen Vertrouwen dat netwerkpartners ketenrichtlijn implementeren Alle maatregelen zijn uitgevoerd en aanbevelingen zijn opgepakt IGZ vertrouwt erop dat netwerkpartners nieuwe ketenrichtlijn implementeren Resultaat moet zijn: rondom elke zwangere asielzoeker een netwerk waarin alle partijen samenwerken om risico’s in geboortezorg aan asielzoekers te minimaliseren IGZ blijft alert op signalen van onveilige situaties in geboortezorg aan asielzoekers Geboortezorg aan asielzoekers | 03-10-2014