adviseur Integraal Waterbeheer, procesbegeleider GGOR West-Nederland Frans Jorna adviseur Integraal Waterbeheer, procesbegeleider

Onderdelen: Ervaringen Integrale GGOR projecten Proces Projectproces (7 stappen) Betrekken Streek Inhoudelijke aspecten, integratie met KRW, WB21

Fase A: inventarisatie en knelpuntenanalyse Stap 1: Inventarisatie Beleidsanalyse Vertaling globale streefbeelden naar doelstellingen per waterthema Wateroverlast/inundatie (geen afwenteling, werknormen) Herstel natte natuurgebieden (natuurdoeltypen, hydrologische randvoorwaarden) Landbouw (gewenste ontwateringsnormen, gewenste doelbereik per peilgebied) Waterkwaliteit/KRW (MEP/GEP afleiding, STOWA-niveau’s, normen fysisch-chemisch)

Beoogde natuurdoeltypen

Stap 2: Systeemanalyse Bepalen sturende factoren watersysteem (eco-hydrologische systeemanalyse) Gebruik resultaten van modelbouw Input locale kennis Analyse beheer en onderhoud

Stap 3: Modelbouw Op basis van regionaal grondwatermodel Sterk verfijnd netwerk (plaatselijk 10x10 m) Inundatieberekeningen o.b.v. Sobek (2D) Gebruik locale kennis en resultaten systeemanalyse Evaluatie modelleringsfase en validatieslag (met gebiedskenners en hydrologen waterschap) Vastleggen AGOR en huidige situatie wateroverlast

Inundatie huidige situatie

Berekende voorjaarsgrondwaterstand (GVG)

Stap 4: Kansen en knelpuntenanalyse Op basis van inventarisatie en resultaten modellering Aard en omvang van knelpunten + oorzaken bepalen Klankbordgroep actief meenemen in beoordeling en aanvullen kansen en knelpunten

Knelpunten wateroverlast inundatie Knelpunten wateroverlast (buiten de EHS), Wateropgave ca. 26.000 m3

Knelpunten natte natuur Doelbereik natuur totaal Areaal bereikt: 11%

Doelbereik voorjaargrondwaterstand GVG)

Doelbereik kwel

Knelpunten landbouw Doelbereik landbouw (natte periode) Areaal volledig bereikt : 92%

Doelbereik landbouw (droge periode) Areaal volledig bereikt: 61%

Knelpunten waterkwaliteit Laagveengebieden Zuurstof, stikstof en fosfaat zijn knelpunten voor waterkwaliteit Oorzaak: lage grondwaterstand leidt tot veenoxidatie Inlaat van water

Overig gebied (landbouwgebied buiten EHS) Hoge stikstof- en sulfaatgehaltes door oxidatie van veen door lage polderpeilen Hoge stikstof- en fosfaatgehaltes door uitspoeling meststoffen landbouwgronden en inlaat Lage zuurstofgehaltes in leggerwaterlopen door baggerlaag Eenvormige inrichting waterlopen (lage score biologische waterkwaliteit)

Terugkoppeling in eerste Klankbordgroep: inventarisatie en knelpuntenanalyse Interactief in groepen en per deelgebied Voorbereiding i.o.m waterschap Informatie project/proces en rol KBG Input lokale kennis Vertrouwen in modeluitkomsten

Fase B: maatregelen en visie Stap 5: Verkenning oplossingsrichtingen Opstellen groslijst kansrijke maatregelen Doorrekenen afzonderlijke maatregelen en bepalen globale effectiviteit

Thema: Wateroverlast Water vasthouden in natuurgebieden Gestuurde waterbergingsgebieden: combineren met natuurontwikkeling en stapstenen EVZ Verbreden watergangen

Thema: Herstel natte natuur Verwerven EHS en maatregelen tot aan de rand Dempen ontwateringssloten Verwijderen drainage Peilen afgestemd op gewenste grondwaterstand natuurdoeltypen (vaak peilverhoging) Hydrologische isolatie natuurgebieden (aparte peilvakken)

Ondiepe begreppeling t.p.v. vochtige schraallanden Plaggen van vochtige schraallanden in toekomstige nieuwe natuurgebieden (20-30 cm) Beperkte inlaat van (gebiedsvreemd water) in combinatie met een natuurlijke zuivering

Verandering voorjaarsgrondwaterstand

Doelbereik natuur totaal Areaal bereikt: 29% (+18%)

Effecten maatregelen natte natuur: verhoging grondwaterstand in natuurgebieden significant (20-50) Verandering grondwaterstand buiten EHS zeer gering (5-20 cm) binnen beperkte zone Gewenste kwel voor kwelafhankelijke natuur wordt niet gehaald. Diepe, regionale kwel alleen haalbaar met externe maatregelen: stopzetting grondwaterwinningen peilverhoging in omliggende landbouwpolders

Thema: landbouw Ondiepe, intensieve drainage in te natte landbouwgebieden geen negatieve effecten op natuur Hogere peilen in de winter/voorjaar +20 cm Tegengaan inklinking Verbeteren waterkwaliteit Waterconservering middels beheersbare kavelstuwen

Effecten op landbouw Productie omstandigheden blijven goed Hogere peilen in de winter leiden tot hogere voorjaarsgrondwaterstanden (10-20 cm), maar niet tot schade

Thema: waterkwaliteit (KRW) Vermindering bemesting landbouw (landelijk beleid) Natte en droge bufferzones langs waterlopen Herinrichting van waterlopen in natuurgebieden variatie in waterdiepte flauwe, natuurvriendelijke oevers

Beperken inlaat in natuurgebieden gecombineerd met natuurlijke zuivering met helofytenfilters Flexibel en natuurlijker peilbeheer in enkele landbouwpolders Voorleggen aan de KBG en bepalen voorkeur en draagvlak voor maatregelen

Terugkoppeling in tweede klankbordgroep: mogelijke kansrijke maatregelen Bespreken effecten verkennende maatregelen Input aanvullende maatregelen Inzicht in draagvlak en haalbaarheid van maatregelen

Stap 6: Integrale analyse en afweging Maken van een integraal, afgewogen en maatregelenpakket (2015 en 2030) Zoveel mogelijk doelen combineren Effecten per waterthema in beeld brengen, alsmede consequenties beheer en onderhoud Terugkoppeling in KBG Opstellen GGOR

Terugkoppeling in derde klankbordgroep Presentatie integrale visie en maatregelen (concept) Crëeren draagvlak maatregelen korte en lange termijn Aanvullingen op maatregelenpakket

Stap 7: Uitwerking in inrichtingsplannen en peilenplannen Informatiebijeenkomsten individuele eigenaren Inspraakprocedure