Transactionele analyse en sociale rollen

Persoonlijkheid als rolmodel van een persoon Persoonlijkheid : persoon in rol Persoon: vertolker van rollen Manier van invulling van rol = weerspiegeling van essentie Model ontwikkeld  sociale rollen en mens-zijn hoort bij elkaar.

Driewerelden-model Privé wereld Organisatie wereld Professionele wereld Dezelfde persoon wordt vanuit verschillende perspectieven geconfronteerd afhankelijk van in welke rol ze zitten

De rol = Coherent systeem Opvattingen, gevoelens, gedrag, perspectief Realiteit en relaties Elke rol verwijst naar specifieke kijk op realiteit en referentiekader

Integratie van rollen = Hoe mensen = rollen + bijhorende houding, gevoel, gedrag en perspectief in realiteit en relaties kunnen integreren Essentie en karakteristieken door wijze waarop rollen integreren en stijl waarmee rollen invult

OK-concept Belangrijk uitgangspunt Transactionele analisten: Mens zelfs = OK Anderen = fundamenteel ook OK Op basis van rollen Sommige rollen  NIET OK vb. gewelddadig crimineel.

Autonomie en middelenbeleid Vandaag de dag  = rollen innemen Bijna onmogelijk om zichzelf met klein aantal rollen te identificeren. Om dit goed uit te voeren  professionele en autonome houding aannemen Autonomie = loslaten van niet langer passende patronen  belemmerd ervaren.

Rolovereenkomst Rollen onderscheiden  manier waarop wij ze ervaren. Ego-overeenkomst  rol ervaren als passend bij bewustzijn Afhankelijk van situatie en context Sommige rollen meer passend bij persoon. Innerlijk komt tot uiting in rol, staat niet op zichzelf.

Rolactivatie Professionaliteit = bepaalde rollen bewust kunnen activeren of uitschakelen. Situaties en contexten structureren om passende prikkels te bieden om rollen te activeren. Privé-rol kan soms spontaan opduiken in privé-situatie  rol prioriteit bij andere

Rolcompetentie = beschikbaarheid of gebruik van informatie passend bij rol. Omvat vermogen om verscheidene rollen situationeel en in kader van context aan te pakken. Rolverscheidenheid + bevordert = wijzen van omgang & omstandigheden

Roleconomie Mentale energie, tijd & aandacht schaars Oneconomisch omgaan = uiting minachting Gebrek aan efficiëntie  weinig tijd en energie voor privé-relaties (tussen collega’s en werkgroepen) Zowel in bedrijven, sociale of politieke organisaties gezondigd tegen economie

Beperkingen Rolfixatie en uitsluiting Rolcontaminatie Rolverwarring Beperking van rolactivering en –deactivering Rolcontaminatie Structurele overlapping van = rollen, zonder dat persoon zich bewust van is. Rolverwarring Binnen rol sprake van inconsistentie Rolgewoonten Gewoonten die niet overeenkomen met situatie, context en verwachte noodzakelijke rol Functionele beperkingen Psychische inspanning nodig om rollen te activeren en deactiveren.

Over Bernd Schmid Duitse econoom Grondlegger van systematische TA 2007  winnaar Eric Berne Memorial Award Dankzij hoofdstuk: TA en sociale rollen

EINDE

Bronnen Afbeeldingen 1) Keizer&co. Transactionele analyse. Geraadpleegd op 10 december 2013, op http://www.keizerco.nl/r53/ 2) Schmid, B. (2008). Transactionele analyse en sociale rollen. Strook, (pp.1-13) 3) Instituut voor Systeem Consulting. (2013). Vergader en lesmateriaal. Geraadpleegd op 10 december 2013 op http://www.systemische-professionalitaet.de/berndschmid/tagungsmaterialien_bss.html