Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 1 “Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse” Presentatie ‘de Verenigde Verenigingen’ Inspiratievoormiddag “Van inzicht tot uitzicht” 7 mei 2010 Ellen Fobé, Marleen Brans, Diederik Vancoppenolle & Jan Van Damme

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 2 Agenda Voorstelling projectopzet Adviesprocessen Verbetering van doorwerking –Opmerkingen –Aanbevelingen

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 3 Voorstelling projectopzet (1) Uitvoering: –Opdracht VR – ‘de Verenigde Verenigingen’ –Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (KUL, HoGent) –Februari – september 2009 Methodiek: –Literatuurstudie –Documentenanalyse –Interviews –Survey

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 4 Voorstelling projectopzet (2) Doelstellingen: –Wetenschappelijke kennis adviesprocessen –Verkenning en optimalisering nieuwe strategische adviesstelsel –Instrument voor zelfevaluatie Outputs: –Eindrapport met analyse en aanbevelingen –Zelfscan met zelfevaluatie-instrument Onderzoekstraditie: –Projecten rond professionalisering/vermaatschappelijking van beleid –(Mogelijkheden tot) vervolgonderzoek

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 5 Adviesprocessen (1): kenmerken 1/2 Vlaamse SAR’s –Formeel geïnstitutionaliseerd Bron: SERV, 2009

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 6 Adviesprocessen (2): kenmerken 2/2 –Specifieke samenstelling Vermaatschappelijking Verwetenschappelijking –Afleveren van niet bindende adviezen Overheidsinitiatief –Verplicht –Niet verplicht Eigen initiatief

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 7 Adviesprocessen (3): verwachtingen Theorie: democratische verwachtingen –Invulling democratie –Perspectief IndirectDirect Instrumenteel Input verzekerenMacht verschaffen Normatief Bij democratie betrekkenDemocratie controleren Bron: Mayer et al., 2005

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 8 Adviesprocessen (4): verwachtingen en perceptie & tevredenheid Survey rond de perceptie & tevredenheid over de kenmerken adviesproces –Verloop : samenstelling, bestuurlijk engagement, procedure, interactie, nazorg, feedback en verantwoording,… –Uitkomsten : kwaliteit, doorwerking Perceptie Tevredenheid Legitimiteit van SAR’s Verwachtingen (waarden) -proces -inhoud Bron: naar Boedeltje, 2009 Adviesproces: - Verloop - Uitkomsten

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 9 Resultaten onderzoek (1): verwachtingen van de leden Ik maak deel uit van de strategische adviesraad teneinde… …het beleid inhoudelijk te verbeteren96% …het beleid te beïnvloeden91% …de uitvoering van het beleid te verbeteren83% …inzichten te krijgen in de visie en standpunten van anderen82% …mijn kennis of die van mijn organisatie te verhogen76% …het draagvlak voor het beleid te vergroten69% …aan netwerking te kunnen doen66% …contacten te onderhouden met de beleidsverantwoordelijken57% Doorwerking

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 10 Resultaten onderzoek (2): verwachtingen en perceptie doorwerking Inhoudelijk verbeteren van het beleid –Verwachting voor 96% van de respondenten –Score perceptie: Uitvoering van het beleid verbeteren –Belangrijk voor 83% van de respondenten –Score perceptie: 16 2, ,95

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 11 Hoe de doorwerking van adviezen versterken?

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 12 Opmerkingen vooraf (1) Perceptie –Verschillen tussen raden –Leden ≠ - perceptie beleidsmakers - medewerkers raden Verwachtingen –Aandacht voor besluitvormingsproces Politiek-ideologische overwegingen Coalitieregering Andere actoren en factoren –Meerdere vormen van doorwerking

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 13 Opmerkingen vooraf (2) Soort Rolopvatting Adviesraad Instrumentele doorwerking Het advies leidt tot een directe verandering van het gedrag van beleidsverantwoordelijken. Dit is in lijn met het advies. Beleidsanalist Conceptuele doorwerking Het advies brengt een verandering in de kennis of visies van de beleidsverantwoordelijken tot stand. Inspirator Agenderende doorwerking Als gevolg van het advies komt een nieuw onderwerp of beleidsthema op de agenda van het maatschappelijke of politieke debat. Agendasetter Politiek- strategische doorwerking Het advies wordt gebruikt om de machtspositie van één of meerdere spelers te versterken. Hierdoor kunnen zij hun politieke doelen beter bereiken. Souffleur Bron:Bekkers et al., 2004

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 14 Aanbevelingen onderzoek (1) 1.Bestendiging van bestuurlijk engagement  Beleidsverantwoordelijken Uitbreiding adviestermijn Uitbreiding werken met conceptnota’s en green papers Gemotiveerde feedback over adviezen Voldoende tijd om advies uit te brengen? Adviesvraag op het juiste moment in het beleidsproces? Beleidsmakers geven feedback over of zij al dan niet rekening houden met adviezen Nooit Bijna nooit --(-) 46%18%54% Soms - 34%42%20% Vaak + 13%21%11% Bijna altijd Altijd ++(+) 7%18%15%

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 15 Aanbevelingen onderzoek (2) 2. Werkprogramma als strategisch instrument Tevredenheid strategisch karakter van (1) adviesvragen en (2) adviezen op eigen initiatief  Raden Afstemming met beleid en inspelen op beleidsvragen Strategische (middel)langetermijnadviezen geven 1 7 (1) 4,26 (2) 4,95

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 16 Aanbevelingen onderzoek (3) 3.Aandacht voor taakbelasting  Raden Praktische en strategische selectie van adviezen Evenwicht in kansen op inspraak, participatie en betrokkenheid Score (1-7) Onderwerpen zijn te complex. 2,90 Er worden te veel adviesvragen behandeld. 3,70 Er worden te veel adviezen op eigen initiatief behandeld. 2,55 Er zijn te veel vergadermomenten. 3,51

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 17 Aanbevelingen onderzoek (4) 4.Versterkte nazorg  Raden Prioriteit naar onmiddellijke veld Op maat van beoogde doelgroep Steunen op (en evt. versterken van) het eigen netwerk Profilering in de media is belangrijk Profilering naar het maatschappelijke veld is belangrijk Helemaal niet Niet --(-) 15%6% Eerder niet - 12%8% Noch wel/ Noch niet +/- 15%11% Eerder wel + 21%34% Wel Helemaal wel ++(+) 37%42%

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 18 Aanbevelingen onderzoek (5) 5. Heroriëntering bij de doorwerking van adviezen  Leden en raden Soorten doorwerking > verwachtingen doorwerking leden Meer aandacht voor andere vormen van doorwerking Positie van raad in besluitvormingsproces versterken

Steunpunt bestuurlijke organisatie Vlaanderen (B-Project) Het nieuwe strategische adviesstelsel: een verbeteringsgerichte procesanalyse 19 BESTUURLIJKE ORGANISATIE VLAANDEREN Parkstraat 45 - B-3000 Leuven Tel: Fax: Ellen Fobé (K.U.Leuven) Marleen Brans (K.U.Leuven) Diederik Vancoppenolle (HoGent) Jan Van Damme (K.U.Leuven)