Samenwerkend leren Kris Van den Branden

Groepswerk Vanuit reactie op nadelen van klassikale interactie Transmissiemodel: leerkracht als expert van wetenschappelijke kennis – schoolse moeilijke taal – leerling in passieve rol, begripsproblemen, verbalismen… Pygmalion-effect: beste leerlingen krijgen meer, en rijkere kansen om aan interactie deel te nemen – marginalisering van andere leerlingen Publiekseffect: leerlingen krijgen tijdens klassikale momenten weinig kansen om deel te nemen, en voelen zich vaak geremd om dat te doen © 2006

Groepswerk: mogelijke voordelen Actieve exploratie in plaats van passieve absorptie: bevordert actief leren (en dus diepgaander leren) + de motivatie tot leren Leerlingen voelen zich verantwoordelijk voor hun leren, en krijgen daardoor ook de kans om meer zelfcompetentiegevoel op te bouwen. Meerdere leerlingen tegelijkertijd aan het woord: voordeel voor taal- en sociale vaardigheden (“one learns to speak by speaking”, Swain 1985) Er kan ook geïntegreerd aan interculturele vaardigheden gewerkt worden (leren omgaan met diversiteit) Leerlingen met lage status krijgen meer kans om (in een veiliger klimaat) tot hun recht te komen. © 2006

Groepswerk: mogelijke voordelen Veiliger klimaat: minder druk vanwege het ‘audience effect’ Leerlingen leren van mekaar: Sterkere leerlingen fungeren als model voor minder sterke leerlingen Leerlingen zitten meer op mekaars golflengte: ze kunnen gepaster feedback en uitleg geven aan mekaar Uitlegeffect: leren door uitleg te geven aan andere leerlingen Meer koppen weten meer dan 1: leerlingen leggen hun kennis en inzichten bij mekaar en komen zo gezamenlijk tot nieuwe kennis © 2006

Onderzoek naar groepswerk Het is niet al goud dat blinkt… Dominantie-effecten: meest assertieve, dominante, sterkste leerlingen doen het meeste werk – passieve leerlingen “Off-task” effecten: leerlingen houden zich niet aan taak, of voeren ze niet uit zoals bedoeld Gering leereffect: leerlingen blijven steken op huidig niveau en leren geen nieuwe dingen bij © 2006

OPDRACHT SAMENWERKEND LEREN

Remedies voor kwalen Werken met heterogene groepen Taken met verdeelde informatie of met wederzijdse informatie-uitwisseling (Pica et al, 1994) Uitdagende taken met ingebouwde kloof tussen huidig niveau en vereist niveau Rol van de leerkracht als mediator: “scaffolding”, “mediëren”, ondersteunen, differentiëren (Van Avermaet et al, 2006; Devlieger and Goossens, 2007; Verhelst, 2006) © 2006

Remedies voor kwalen Duidelijke, heldere doelstellingen – duidelijk eindresultaat/eindproduct Relevante taken die aansluiten bij interesses, behoeften, voorkennis leerlingen (motivatie) Duidelijke taakinstructies Ruimte voor initiatief en inbreng leerlingen Veilig klimaat (o.a. via groeperingsvormen, planning, verminderen tijdsdruk, positieve feedback, wachttijd…) Stimulerende tussenkomsten en feedback leerkracht Werkvormen die informatie, rollen, opinies, werk, verdelen tussen cursisten Verschillen tussen cursisten (in voorkennis, in niveau van taalvaardigheid…) Het belang van cyclisch werken: taken die terugkomen (desgevallend met variaties)

Coöperatief leren Positieve wederzijdse afhankelijkheid Individuele aanspreekbaarheid Meervoudige intelligenties Directe interactie Werken aan sociale vaardigheden Aandacht voor het groepsproces © 2006

Effecten van cooperatief leren “The most striking conclusion from the review, however, is the evidence supporting instructional process strategies, especially cooperative learning. Eight studies, five of which were randomized experiments or randomized quasi-experiments, found strong impacts (weighted mean ES=+0.42) of cooperative learning programs. However, the findings of this review suggest that educators as well as researchers might do well to focus more on how the classroom is organized to maximize student engagement and motivation, rather than expecting that choosing one or another textbook by itself will move students forward. In particular, both the elementary review and the current review find that the programs that produce consistently positive effects on achievement are those that fundamentally change what students do every day in their core math classes.” (Slavin & Groff, 2008, Effective Programs in Middle and High School mathematics: A best-evidence hypothesis) © 2006

POSITIEF, VEILIG LEERKLIMAAT DOOR ANDERE LEERDERS of/en Krachtige leeromgevingen POSITIEF, VEILIG LEERKLIMAAT BETEKENISVOLLE TAKEN ONDERSTEUNING DOOR ANDERE LEERDERS of/en LEERKRACHT