Zin en Onzin van Bijzondere Ervaringen Dick J. Bierman Heymans leerstoel voor Bijzondere Ervaringen vanwege de Nederlandse SPR Universiteit voor Humanistiek

Inhoud Filosofie en Data:  William James versus Gerard Heymans Ervaringen (subjectief en objectief)  De Bijna Dood Ervaring  Poltergeist  Precognitie De relatie tot de fysica Conclusie

William James Psycholoog Filosoof Gerard Heymans Radicaal Empirisme Psychisch Monisme Kwalitatief Veld Kwantitatief Laboratorium Fechner

William James Psycholoog Filosoof Gerard Heymans Openminded: Oprichting SPR ASPR 1885SPR 1917

James en bijzondere ervaringen 19e eeuw: Religie ter discussie Geest en Lichaam  Radicaal Empirisme  Spiritisme (Dualisme?) De studie van medium Miss Piper De oprichting van de ASPR (1885) James’ conclusie over spiritisme

Heymans, bij de oprichting van de SPR... Wij willen niet interessante voorstellingen a la Rubini arrangeren, niet de behoefte aan hoogere of lagere emoties, aan troostrijke uitzichten of nerveuze rillingen bevredigen, - maar wij willen de betrokken verschijnselen bestuderen, wetenschappelijk en onbevooroordeeld onderzoeken.....

Rubini, telepath!

De van Dam studie: Opzet Van Dam geblinddoekt voor een schaakbord De experimentator kiest random een doelveld Van Dam tikt op veld

De van Dam studie: Resultaten Zie Schouten & Kelly (1978) EJP, 2, Na correctie voor bias: Zeer significante resultaten (20 sd effect) Maar ook bewustzijnstoestand meten en manipuleren: zijn tijd ver vooruit.

Zingeving: 1. Subjectieve klinische aspecten van bijzondere ervaringen 2. Objectieve existentiële onderzoeksvragen rond bijzondere ervaringen  BDE  Poltergeist  Precognitie

1. De Bijna Dood Ervaring (5’30)

BDE: Subjectief Sociale gevolgen  Familie / partners  Zingevings aspecten (materiëel vs spiritueel) Klinische Aspecten  ‘rouw’  Angst reductie

ASC:Review incidence rates Bierman,.D.J. & van Wees,R. (1995) TvP,

Angst als stemming: Angst als trek: Boosheid als stemming:-0.02 Boosheid als trek:-0.53 Intelligentie: 0.01 NB geen van deze resultaten is significant vanwege lage N Persoonlijkheidsverschillen BDE-NBDE

BDE: Objectief Is er objectief ‘bewustzijn zonder lichaam’ Het precieze tijdstip van de ervaring? Helderziendheid tijdens BDE? (de boor) Conclusie identiek aan James’ voor spiritisme

2. Poltergeist De verschijnselen in Rosenheims Kanzlei  Ontploffende lampen  Tijdmelding bellen Advocaat Adams en Rosemarie TV uitzending uit dec. 1976

Rosenheim Poltergeist (3’30)

Poltergeist: Subjectief De ‘nervous breakdown’ van Annemarie De fabel van de non Druten: Exorcisme dreiging

Poltergeist Objectief: Kunnen emoties onbewust materie ‘beïnvloeden’? Het Global Consciousness project (GCP) Correlatie tussen global events en RNG’s gedrag

Kanttekeningen bij interpretatie.... Correlatie != Causatie Grote diversiteit global events Westerse gerichtheid van definitie Posthoc definitie (bijv. 9/11)

3. Precognitie en Presentiment Toen ik woensdagavond 10 mei 2000 na mijn late dienst naar huis reed, heb ik deze ramp voorzien. Ik rijd namelijk altijd langs de weg die bij Nieuwe Weme, de supermarkt op de hoek tegenover Grolsch, uitkomt. Daar moest ik stoppen voor het stoplicht en keek uit over de wijk langs Grolsch, richting Tollenstraat. Wel een minuut of drie “zag” ik allemaal puin, rook, zwart en vuur. Daarna leek alles weer gewoon. Ook kreeg ik het koud (een soort windvlaag). Toen ik thuiskwam, heb ik tegen mijn man gezegd “wat daar gaat gebeuren weet ik niet, maar voorlopig rijd ik daar niet meer langs.” (TvP, 68-1, 2001)

Precognitie: Subjectief Schuldgevoel  Waarom heb ik niet ge-intervenieerd?  Ben ik de directe oorzaak? (door PK!)

Waarom experimenten? Anecdotisch kwalitatief materiaal niet geschikt als evidentie:  Waarnemingsfouten  Geheugenfouten  Toeval slecht gedefinieerd

Precognitie: Objectief Bestaat Precognitie / Presentiment? tijd Random emotionele gebeurtenis Meet lichaam VOOR gebeurtenis

Presentiment: UvA onderzoek Film ontdekking Presentiment experiment (4’)

Presentiment ook in hersenen

Main Stream

Individuele verschillen Welke personen vertonen dit effect? Meditatie theoretisch (coherentie) praktisch (positieve relatie met psi)

Meditatiestudie Selectie: Meer dan 5 jaar ervaring Positief scoren op presentiment in Gong taak Training: CD met geluiden van scanner Test sessie met huidgeleiding en plaatjes Experiment: 2 sessies: M en NM 8 controle deelnemers Analyse: ‘na de stimuli’ (main stream) ‘voor de stimuli’ (presentiment)

Meditatie effect op verwerking stimuli Gebieden hoofdzakelijk in LINGUAL GYRUS. Functie vooral aandachtsregulatie.

Kwalitatieve analyse time-course Grootste bump voor de stimulus: Rood (gewelddadig) bump

Aantallen grootste bumps Presentimentratio (emo/neu) Controle: 4.2 NM: 13.5 Med: 10

Case lab studie

Theoretische overwegingen (1) Kan de fysica psi accomoderen?  Het concept tijd Tijdsymmetrie i.v.m. bewustzijn

Test-hertest betrouwbaarheid. Als er individuele verschillen zijn….. Dan verwacht je dat er een positieve correlatie is als dezelfde mensen de test tweemaal doen. Helaas, is dat zelden het geval in de experimentele parapsychologie. Ongecontroleerde variabelen of ‘elusiveness’ Maar wel in het Gong experiment.

Theoretische overwegingen (2) Het Meetprobleem:  QuantumFysica beschrijft Potenties  Bewustzijn ‘cre ë ert’ (selecteert) actualiteit  Observationele theorie ë n Dualisme is terug

Experimenteel Onderzoek naar ‘Schrodingers Cat’ Vergelijk eerste en tweede waarneming van een quantum gebeurtenis (geen kat maar piepje). Gebruik een hersenmeting van de onbewuste processen (1-300 msec in EEG) Resultaten zeer ambigu.

Onzin Media en Wetenschap  Zap angst  Controverses i.p.v. evenwicht  Sensatie -> onzin

Conclusies Verdienen wetenschappelijke aandacht  Zingevingsproblematiek  Zorgproblematiek Evenwichtige benadering  Kwalitatief EN kwantitatief  Subjectief EN Objectief  Filosofie EN Psychologie EN fysica Maar: Zin EN GEEN Onzin