Van wie is de school? … en over welke school hebben we het dan? Over de schoolleider: zetbaas of ondernemer? … en de leraar die zijn vak kwijt is. Onderwijscafé Samen Koersen Op zichtbare onderwijsKwaliteit woensdag 27 februari 2008 Inleider: Leo Lenssen

Waarover gaan we het hebben?  de plaats van uw school in de ( participatie) samenleving  de zoektocht naar publieke waarden

Bij wijze van inventarisatie 1  Welke drie praktische problemen houden u dagelijks van uw (eigenlijke) werk af?  Aan welke drie belangrijke vraagstukken zou u graag wat meer aandacht willen besteden?  Aan welke vraagstukken zou u volgens de samenleving vooral aandacht moeten besteden?

Bij wijze van inventarisatie 2  wie vindt zichzelf hier een “ondernemer”?  wat is een maatschappelijke onderneming volgens u?  vindt uw omgeving (ouders, vervolgonderwijs) dat u ondernemend moet zijn?

Geluiden uit de samenleving

Trends in de samenleving (m.n. in het ‘middenveld’: corporaties/gezondheidszorg/scholen)  netwerken i.p.v. instituties  verbindingen van publieke functies  individuele loopbanen i.p.v. collectieve systemen  van landelijk beleid naar regionale arrangementen  bekostiging individu i.p.v. instelling Vraag: herkent u dit? Wat heeft dit te maken met uw ondernemerschap?

Trends in het onderwijs  van traditionele school naar moderne leeromgeving  van bolwerk naar knooppunt in netwerk van voorzieningen  van onderwijsproducent naar dienstverlener  van taakorganisatie naar resultaatgerichte onderneming  van autist naar geliefde partner Vraag: ziet u uw school hierin terug?

Trends in het onderwijs 2  de school faciliteert, integreert, accommodeert  doorgaande professionalisering  fundamentele verandering in organisatie primair proces  leren i.p.v. onderwijzen  bestuurlijke i.p.v. organisatorische schaalgrootte  regisseur i.p.v. kennismonopolist Vraag: hoe ver staat dit af van uw school of uw dagelijks werk?

En de reactie hierop…  Rapport Dijsselbloem: –leraren, ouders en leerlingen onvoldoende gehoord –onderbouwing onderwijsvernieuwing ( het nieuwe leren) ontbreekt –transparantie over besteding middelen ontbreekt  De volksmond: leer ze maar gewoon taal en rekenen

Bij wijze van intermezzo  Wat is uw beleid: optimale integratie of maximale deelname (aan speciaal onderwijs)  Stelling: Optimale integratie leidt tot minimale aandacht voor de betere leerlingen. Optimale integratie leidt tot minimale aandacht voor de betere leerlingen.

Wat klassieke gedragspatronen  circulaires goed lezen  sterke oriëntatie op overheid en inspectie  vragen: wat moet ik doen  risico’s vermijden  reactief  ‘ze moeten er maar op vertrouwen dat wij de goede dingen doen’  we maken van de school een ’ veilige’ eigen wereld  en vooral: onze leerlingen moeten het naar hun zin hebben

Wat gedragspatronen van de ondernemende schoolleider en leraar  zoekt naar de betekenis van de school voor de omgeving ( want dan gaat de omgeving zich ook afvragen: wat kunnen wij voor die school betekenen?)  vraagt: waar zitten mijn partners?  oriënteert zich op samenleving, wijk en omgeving  kiest actief  neemt risico’s  legt verantwoording af en vraagt om reactie  is adaptief en responsief

Leraar- en leiderschap is ondernemerschap  Moet je als leraar of schoolleider ondernemend in de wereld staan?  Hoe doe je dat dan? Die houding begint bij de vraag: Op welke maatschappelijke vraag, op welk maatschappelijk probleem wil onze school een antwoord zijn? Op welke maatschappelijke vraag, op welk maatschappelijk probleem wil onze school een antwoord zijn?

Wat karakteristieken van de school als maatschappelijke onderneming  veel stakeholders (vooral ouders)  moeilijk meetbare opbrengsten  idealen, waarden en normen zijn erg belangrijk  veel professionals

Doorlopende leerlijnen, zorgplicht, besturen en toezicht houden  Doorlopende leerlijnen = de zorgplicht gestalte geven.  Zorgplicht = gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van betrokken scholen  Verantwoordelijkheid waar maken = goed besturen  Beter besturen = gemeenschappelijke verantwoordelijkheid in één hand  Toezicht = hoe wordt verantwoordelijkheid waar gemaakt?

Betekent dit dat je alles zelf moet doen? (De (heel erg) brede school: polikliniek voor alle samenlevingsvraagstukken?) polikliniek voor alle samenlevingsvraagstukken?)  Nee, integendeel!  Smeed allianties, bouw netwerken, zoek partners.