Strategieën voor meer gelijke kansen

Kenmerken / voorbeelden Randvoorwaarden Preventief Integraal Onderwijs zelf niet in vraag gesteld Voorbeelden Opvoedingsondersteuning / Vóórschoolse stimuleringsprojecten Integrale dienstverlening (‘de brede school’) Kostenloosheid / studietoelagen © I. Nicaise

Vroegtijdige opvoedingsstimulering Head Start (VS) Early Start (Ierland) Opstap, Piramide, Kaleïdoscoop (NL) VL: projecten opvoedingsondersteuning ? © I. Nicaise

Head Start (VS) Kenmerken Selectief (meest kansarme buurten) Integraal (psychomotoriek, gezondheid, motivatie, cognitieve ontwikkeling...) Maximale ouderparticipatie © I. Nicaise

Head Start - evaluatie Effecten van Head Start ‘IQ-boost’ bleek tijdelijk Gezondheid, zelfwaardegevoel, motivatie Minder verwijzingen naar BuO, minder zittenblijven, latere uitstroom, meer diploma’s (hoewel kloof met gemiddelde leerling niet gedicht) Na schoolverlaten: hogere tewerkstelling, minder delinquentie, minder tienerzwangerschappen Elke geïnvesteerde dollar brengt er 7 op © I. Nicaise

Lessen voor Vlaanderen? Samenwerking kleuteronderwijs – Kind en Gezin vb. De Tuimel (dagcentrum 0-6 j.) Samen met ouders, al doende Integraal (stimulering v. peuters + gezinsbegeleiding + vormingswerk + groepsactiviteiten...) Evaluatie ? Opvoedingsondersteuning vb. Steunpunt Opvoedingsondersteuning Lokale projecten Opvoedingswinkel / opvoedingstelefoon Steeds meer vragen ivm onderwijs (40% v.d. gez.) © I. Nicaise

‘Brede School’ Verzamelnaam voor vensterschool, verlengde schooldag, community school, multiservice school, magneetschool... (NL: ca. 180 gemeenten in 2002) Inhoud: ruim aanbod van activiteiten ter versterking van de ‘4 soorten kapitaal’ (ouderactiviteiten, sport, taalbad, kunstbeoefening, uitleendienst, informatica...) Drie basismotieven Gelijke kansen Overstijgen van louter cognitieve dimensie Buitenschoolse opvang (spanningsveld !) Samenwerking onderwijs, cultuur, welzijn, gemeenten © I. Nicaise

‘Brede school’ (vervolg) Richtvragen voor bespreking video: Welke effecten merkt u Bij de leerlingen Bij het onderwijzend personeel Randvoorwaarden voor ontwikkeling van het concept in Vlaanderen ? © I. Nicaise

Brede school, toepasbaar in Vlaanderen ? Aanzetten: Projecten KBS in basisscholen – jaren ‘90 (gezondheidsopvoeding, taalstimulering, cultuuractiviteiten...) Magneetscholen (‘Vlaggen en wimpels’) Knelpunten / aandachtspunten Spanningsveld tussen doelstellingen Middelen: financieel / personeel (leerkrachten) ? Netwerkontwikkeling + gezamenlijke visie ! Evenwicht tussen actief en reflexief leren Voorrang van proces boven product © I. Nicaise

Financiële drempels afbouwen © I. Nicaise

Schoolkosten: enkele cijfers Basisonderwijs 1998-99: 340 € Nominale toename t.o.v. 1988-89: 93% Reële toename (= ‘boven index’): 68% Secundair onderwijs 1999-2000: 850 € Nominale toename t.o.v. 1986-87 : 82% Reëel : +55% Vooral : schooluitrusting +117% boeken : +194% materiaal : +157% © I. Nicaise

Schoolkosten: gevolgen Schaamte => contact wordt nog schaarser Onbehagen leerling => afwezigheden (vnl. bij nevenschoolse activiteiten) Uitstroom naar gemeenschapsonderwijs of buitengewoon onderwijs Werkende leerlingen in SO Toegang tot diensten ontzegd Spanningen tussen ouders en kinderen ... © I. Nicaise

Schoolkosten drukken... ...op Gemeenschapsniveau Decretale precisering ‘kostenloosheid’ (i.f.v. eindtermen?) Werkingsmiddelen van scholen Studietoelagen SO: herwaardering en automatische indexering BaO: invoering Sensibilisering (niet-gebruik tegengaan) Samenwerking onderwijs – andere departementen (openbaar vervoer, cultuur...) ... © I. Nicaise

Schoolkosten drukken... ...op gemeentelijk niveau: S.O.S Aalst Schooloverstijgend steunfonds Sensibiliseringsacties (studiedag over studiekosten, toneel, advies over studietoelagen...) Gemeentelijke kansenpassen voor culturele activiteiten Schoolvervoer ... © I. Nicaise

Schoolkosten drukken... ...op schoolniveau: de Antwerpse code Kan hetzelfde doel goedkoper bereikt worden? Jaarlijkse doorlichting kosten Kosten mogen deelname niet beletten Stricte scheiding tussen verplichte en facultatieve activiteiten / uitgaven Leerling is geen go-between Grootst mogelijke discretie Kosten voldoende op voorhand meedelen Bevriezen van kostprijs als minimumdoel Mogelijkheden tot gespreide betaling Schoolreglement vermeldt stappenplan bij betalingsmoeilijkheden © I. Nicaise