1 Docentenhandleiding De integratie van verantwoord ondernemen Studie-avond Syntra West 13 september 2007 Marijke De Prins

2 De handleiding Inhoudsopgave Inleiding: Waarom HET IVOOR Deel 1: DO en MVO Deel 2: DO en MVO in het onderwijs Deel 3: Het verband tussen MVO en de vakgebieden Deel 4: De integratie van MVO – didactische werkvormen Bijlage

3 De handleiding Inleiding: Waarom HET IVOOR –Doelstelling: Voorbereiden van toekomstige ondernemers op ‘Verantwoord Ondernemerschap’ via aandacht voor MVO in lessen –  docenten/lesgevers hiervoor nodige tools geven = handleiding

4 De handleiding Deel 1: DO en MVO 3 delen: –Wat is duurzame ontwikkeling? –Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? –Waarom verantwoord ondernemen? Opbouw: –Toelichting –Referenties en nuttige links

5 Inleiding op DO en MVO Duurzame Ontwikkeling (DO) –1987 –World Commission on Environment and Development (Brundtland Commissie): “Sustainable development is development that meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs” Elementen: –Ontwikkeling –Milieu – Hier en daar – Nu en later

6 Inleiding op DO en MVO Duurzame Ontwikkeling (DO) –Koopkracht (2006)

7 Inleiding op DO en MVO Duurzame Ontwikkeling (DO) –De ecologische voetafdruk

8 Inleiding op DO en MVO Duurzame Ontwikkeling (DO) –Agenda 21: een concreet actieplan voor DO (’92) Armoedebestrijding Verandering van consumptiepatronen Bescherming en bevordering van de gezondheid van de mens Behoud van biologische diversiteit Versterking van de rol van het bedrijfsleven Bevordering van educatie, maatschappelijk bewustzijn en scholing

9 Inleiding op DO en MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) –Een toepassing van DO door het bedrijfsleven –Definitie ICDO: ‘MVO is een proces waarbij ondernemingen vrijwillig streven naar verbetering op bedrijfs- en maatschappelijk vlak door op systematische wijze economische, milieu- en sociale overwegingen op een geïntegreerde en coherente manier in de gehele bedrijfsvoering op te nemen, waarbij overleg met stakeholders of belanghebbenden van de onderneming deel uitmaakt van dit proces.’

10 Inleiding op DO en MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) –People – Planet - Profit Milieu- doelstellingen Economische doelstellingen Sociale doelstellingen People Planet Profit

11 Inleiding op DO en MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) –stakeholdermanagement

12 Inleiding op DO en MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) –Waarom MVO? Verschillende drijfveren intern + extern Omdat het –MOET –HOORT –LOONT

13 Inleiding op DO en MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) –Waarom MVO?

14 De handleiding Deel 2: DO en MVO in het onderwijs –Vanaf ’72 aantal verklaringen over rol onderwijs 1990 Talloires Declaration 1994 Copernicus Charter 2002 UN Decade of Education for Sustainable Development –3 rollen/ mogelijkheden voor integratie Curricula Bedrijfsvoering Onderzoek

15 De handleiding –DO Disciplinair Transdisciplinair Intercultureel Maatschappelijk belang Lange-termijnaspecten Systeem Persoonlijk leiderschap –MVO Samenhang zien Samenwerking Leiderschap Leren Deel 2: DO en MVO in het onderwijs Competenties voor DO en MVO

16 De handleiding Deel 3: Het verband tussen MVO en de vakgebieden –Inleidende tekst –Fiches voor het hoger onderwijs –Fiches voor ondernemersopleidingen bedrijfsbeheer MVO en Financieel Beleid MVO en Administratie en Boekhouden MVO en Recht en Wetgeving MVO en Commercieel Beleid

17 De handleiding Deel 3: Het verband tussen MVO en de vakgebieden Fiches Algemene beschrijving Tabel Thema, relatie, toelichting Aangeraden didactische werkvormen

18 De handleiding Thema’s tabel: –People Intern Extern –Planet –Profit –Stakeholdermanagement –Bedrijfsethiek Deel 3: Het verband tussen MVO en de vakgebieden

19 De handleiding Deel 4: De integratie van MVO: didactische werkvormen –Inleidende tekst –Werkvormen rond MVO voor het hoger onderwijs –Werkvormen rond MVO voor ondernemersopleidingen bedrijfsbeheer MVO en Financieel Beleid MVO en Administratie en Boekhouden MVO en Recht en Wetgeving MVO en Commercieel Beleid

20 De handleiding Werkvormen Voorblad –Vakgebied en opleidingsonderdeel –Titel –Soort werkvorm –Omschrijving –Alternatieve opdracht Werkvorm zelf Deel 4: De integratie van MVO: didactische werkvormen

21 De handleiding Hoe de handleiding gebruiken? –Geen kant-en-klare cursus –Stimuleren en ondersteunen van docenten bij integreren van MVO in opleiding Informatie Didactische werkvormen