3 havo 4 water, §2 1

Mozambique: soms te veel 2

India: vaak te weinig 3

De blauwe planeet: alles stroomt Welke kringloop heeft de meeste betekenis voor de mens en waarom? De lange kringloop (B) omdat deze zoet water naar het land brengt. A B 4

De blauwe planeet: alles stroomt Hoe vormt de lange kringloop het landschap? Water en ijs zorgen voor erosie (afbraak) en sedimentatie (opbouw). A B 5

Alles stroomt: water op zoek naar een balans Aanvoer: - neerslag - rivieren - grondwater Afvoer: - verdamping - uitstroom naar elders Aanvoer - afvoer = waterbalans Nuttige neerslag = neerslag - verdamping 6

Opslag van water A Als bodemwater of als grondwater Wat is het verschil? 7

Opslag van water B In een aquifer 8

Ondergrondse spaarpot in Midwesten VS Hoe ontstaan deze groene cirkels in het landschap? Hoe is deze aquifer ontstaan? 9

Water: vernieuwbaar of niet? gebruik > duurzaam waterbeheer Niet vernieuwbaar gebruik > niet duurzaam 10

Waarom is hier geen sprake van duurzaam waterbeheer? Men verbruikt meer water dan er wordt aangevuld. 11

Soms te veel 12

Oorzaken overstroming rivier - natuurlijke oorzaken - menselijke oorzaken 13

Waar hoort wat thuis? Waar hoort wat thuis? Natuur Mens 1 harde ondergrond 5 sterke schommeling van regiem 2 ontbossen 6 op een helling akkers in plaats van weiland aanleggen 3 rechte diepe sloten 7 piekafvoer 4 verstening van stroomgebied 8 weinig begroeiing 14

Daar hoort het thuis Natuur Mens 1 harde ondergrond 5 ontbossen 2 sterke schommeling van regiem 6 op een helling akkers in plaats van weiland aanleggen 3 piekafvoer 7 rechte diepe sloten 4 weinig begroeiing 8 verstening van stroomgebied 15

Wat versta je onder het regiem van en rivier Wat versta je onder het regiem van en rivier? Hoe zie je aan het regiem welke soort rivier het is? 16

Deel de rivier in naar kenmerken van het regiem A is een …rivier omdat… A B is een …rivier omdat… B C is een …rivier omdat… C 17

Deel de rivier in naar kenmerken van het regiem A is een regenrivier omdat hij laag staat in de zomer door de hoge verdamping. A B is een gemengde rivier omdat het regiem vrij gelijkmatig is. B C is een smeltwaterrivier omdat er in de vroege zomer veel smeltwater wordt afgevoerd. C 18

tropische wervelstorm Bedreigde kust: Bangladesh laagland estuarium tropische wervelstorm springtij baaivormige kustlijn ondiepe randzee 19

Kies: Een Bengaalse boer hoeft geen dijken omdat: A Dat erg veel werk is. B Het te veel kostbare grond kost. C De rivieren dan geen vruchtbaar slib kunnen afzetten. D Bij een doorbraak de gevolgen erger zijn. Juist: C en D 20

Vaak te weinig Vaak te weinig 21

Probleem: er is voldoende zoet water op aarde, maar… valt niet in het groeiseizoen valt in korte tijd valt in dunbevolkte gebieden 22

Waterstress neemt toe door… snelle groei bevolking vooral in arme landen snelle urbanisatie stijgende welvaart 23

Maar waterstress is niet overal gelijk geen probleem grote problemen in komende periode nog geen probleem problemen nemen toe

Armen betalen hoogste prijs voor water in de steden Waarom? Redeneer in 4 stappen: 1 vooral in arme landen groeien steden snel > 2 vraag naar schoon water stijgt terwijl vervuiling van (grond)water toeneemt > 3 aanvoer van water nodig > prijs stijgt > 4 arme mensen zijn de eerste slachtoffers 25

Te weinig Hoe lossen we dat op? 1 water vasthouden 2 water sparen 26

Oplossing 1: water vasthouden Bijvoorbeeld bouwen van stuwdammen 27

Voor- en nadelen van een grote stuwdam als de Drieklovendam Voordelen - water vasthouden - opwekken elektriciteit - regelen waterstand Nadelen - bewoners moeten verhuizen - stuwmeer slibt dicht - bewoners stroomafwaarts minder water - dam kan doorbreken> enorme ramp 28

Kleinschalige irrigatie in Senegal. Hoe werkt dat? Leg dat in drie stappen uit. boer put water water wordt in bak uitgegoten vanuit bak gaat water naar akkertje Noem drie voordelen van kleinschalige irrigatie boven de bouw van stuwdammen. 29

Irrigatie aan de rand van het Tsjaadmeer Irrigatie leidt hier tot verzilting. Noem twee aanwijzingen. Eén zie je op de foto. Bij bekkenirrigatie verdampt veel water. Tsjaad heeft een droog en heet klimaat met een hoge verdamping. 30

Oplossing 2: water sparen In de landbouw In huishoudens en industrie - druppelirrigatie toepassen in gebieden met hoge verdamping. - minder water gebruiken en meer hergebruiken duurzaam met water omgaan! 31

Waarom is de GWS juist bij geulirrigatie zo sterk gestegen? Door de geulirrigatie wordt heel veel water in de grond gebracht. 32

Druppelirrigatie in de Negev-woestijn in Israël. Noem twee voordelen van deze manier van irrigeren. minder water nodig minder verzilting 33

Op welke twee manieren wordt hier water gespaard? toepassen druppelirrigatie zuiveren van afvalwater 34