HEERBEECK COLLEGE DECANAAT VMBO-T Informatieboekje behorende bij de keuzevoorlichtingsavond VMBO-t 3. Datum: 5 FEBRUARI 2009

LOB Loopbaan-Orientatie en Begeleiding Begeleiding bij het kiezen: Sectoren Vakken Vervolgopleidingen beroepen Even voorstellen: De decaan is binnen de school een docent met een bijzondere taak. Hij regelt alle activiteiten in het kader van LOB. Onder LOB, loopbaanoriëntatie en -begeleiding wordt verstaan: Het totaal aan activiteiten in het kader van de oriëntatie op studie en beroep voor onze leerlingen en hun ouders. Het doel daarbij is dat de leerling in staat is een weloverwogen keuze te maken van vakken, vervolgopleiding en beroep. Hij is zich bewust van de voor- en nadelen van bepaalde keuzes, leert knopen door te hakken en overziet de consequenties van zijn keuzes.

ACTIVITEITEN Informatie verstrekken Informatiemateriaal Via lessen (decaan/mentor) Multiple Choice Informatiemateriaal Folders en brochures Computer tests ook op cdrom MC Video’s en dvd’s Te vinden bij het kantoor van de decaan tussen lokaal 115 en 116 De belangrijkste manier waarop onze leerlingen de informatie krijgen is via de lessen keuzebegeleiding. Daarbij maakt de mentor gebruik van de boekjes Multple Choice, waarin naast de informatie ook opdrachten staan om de verworven kennis te verwerken. De meest belangrijke informatie en bevindingen worden bewaard in een portfolio. Daarnaast hebben we de beschikking over het nodige informatie materiaal, dat door de leerlingen kan worden geraadpleegd. Folders en brochures worden doorgaans meegeven, video’s, dvd’s en cd-rom’s kunnen worden geleend. Dit materiaal is te vinden op mijn kantoor (tussen lokaal 115 en 116).

ACTIVITEITEN Voorlichtingsavonden Aan leerlingen: Aan ouders: 16 maart: Beroepenavond op KHC Aan ouders: 5 februari 2009 Betreffende LOB-activiteiten VMBO-T 3 Aan leerlingen en ouders: 10 december 2008 MBO avond op Heerbeeck. Naast de lessen vinden er met name voor de ouders voorlichtingsavonden plaats. In het begin van het schooljaar hebben we een soort van kennismakingsavond. Op die bijeenkomst komen algemene zaken aan de orde. Ook is een gedeelte van de avond voor de decaan, die in het kort informeert over de te maken keuzes en de activiteiten in dat kader. Op 10 december was er de druk bezochte MBO- voorlichtingsavond, waarop afgevaardigden van verschillende mbo instellingen informatie verschaften aan leerlingen en ouders over de opleidingen die zij vertegenwoordigen. Vanavond geen we dieper in op de keuzemogelijkheden en de consequenties. 16 maart is er de tweejaarlijkse beroepenavond. Dan komen beroepsbeoefenaars over hun werk vertellen. Dit jaar op het Kempenhorst College. De leerlingen hebben hiervoor al kunnen intekenen. (gele formulieren). De avond is alleen voor de leerlingen.

ACTIVITEITEN PERSOONLIJKE GESPREKKEN Leerling-mentor Leerling-decaan Ouders-decaan Op afspraak: tel. 0499-310427(privé) 336233 (school) Tijdens oudergespreksavonden: 16 en 18 febr Een volgende activiteit is het voeren van gesprekken. Deze worden in eerste instantie gevoerd door de mentor en in specifieke gevallen ook met de decaan. Gesprekken worden uiteraard met de leerlingen gevoerd maar natuurlijk ook met ouders. Naar aanleiding van het eerste rapport hebben er oudergesprekken plaatsgevonden met de mentor en in enkele gevallen zal het daarbij ook gegaan zijn over de mogelijkheden van de leerling en de keuzes die hij daarin moet maken. Met de decaan kan altijd een afspraak worden gemaakt, telefonisch via de school of privé: 0499-310427. U kunt ook intekenen voor een oudergesprek met de decaan een van de gespreksavonden. Tot slot is er de mogelijkheid tot een bedrijvenbezoek (incidenteel).

HET LOOPBAANDOSSIER Lessen Multiple Choice Invulopdrachten in het boek Leiden naar de definitieve keuze Vormen tezamen het dossier Onderdeel van loopbaandossier: interessetest keuzeformulieren stageformulieren adviezen Gespreksaantekeningen van mentor/decaan Om de leerlingen goed voor te bereiden op hun keuzes, krijgen zij een aantal zogeheten lessen keuzebegeleiding. We gebruiken daarbij de methode Multiple Choice. De naam geeft al aan dat de keuze meervoudig is en complex. Allereerst zal een leerling zichzelf moeten leren kennen: zijn mogelijkheden en onmogelijkheden, zijn capaciteiten, zijn interesses, zijn eigenschappen zoals doorzettingsvermogen, concentratie en de mogelijkheid tot samenwerken. Vervolgens wordt informatie gegeven over de sectoren in het vmbo, de daarbij behorende schoolvakken, de leerwegen, de opleidingsmogelijkheden in het Middelbaar beroepsonderwijs en over de beroepenwereld. Bij de boekjes MC zit ook een cd’rom. Daarvan hebben we op school een netwerkversie. De mentoren zullen met klas ook hiermee werken.

WEB-PORTAL Multiple Choice Festivalterrein Beroepen-en opleidingentest Sector-, interesse- en competentietests Databank opleidingen en beroepen Cinema: 100 beroepen Your Choice: keuzemogelijkheden VMBO Internetcafé: Links naar verwante sites Probeer zelf eventueel samen met zoon of dochter eens een uitstapje over het festivalterrein van MC. Het is zeer de moeite waard.

STAGE Een week snuffelen op bedrijf of instelling Arbeidsorientatie 10 T/M 14 NOVEMBER 2008 Stagesector kiezen (sept/okt) Stageplaats zoeken “solliciteren” Stagedoeboek Handelingsdeel lob Van 10 tot en met 14 november zijn de leerlingen van T3 op stage geweest. Deze activiteit vormt een wezenlijk onderdeel van de opleiding op VMBO-t en wordt betiteld als het handelingsdeel LOB (Loopbaan Oriëntatie en Begeleiding). In dit kader onderneemt de leerling verschillende activiteiten: hij kiest een sector waarin hij stage gaat lopen. Dit kan beschouwd worden als een soort voorkeuze voor het examen. Bevalt de stage niet dan zou dat eventueel kunnen leiden tot een andere sectorkeuze. De leerling gaat zelf actief op zoek naar een geschikte stageplaats. Hieraan zijn enkele regels verbonden. Men mag bijvoorbeeld van zijn bijbaantje geen stageplek maken. Er mag voor de stage niet worden betaald. Het is een snuffelstage, geen beroeps-, want onze leerlingen zijn nog niet bezig met een beroepsopleiding. In de lessen Nederlands leren de leerlingen een sollicitatiebrief te schrijven, die ze daadwerkelijk naar het bedrijf opsturen. Er wordt een verslag gemaakt volgens de richtlijnen in het stage- doe-boek. Daarin staat alle benodigde informatie.

Het Kiezen Factoren die de keuze beïnvloeden: Interne factoren: Capaciteiten Interesse Waarden Eigenschappen Externe factoren: Vrienden/vriendinnen School Ouders Vereniging Gekozen sector/vervolgopleiding Advies vakdocenten Het kiezen Wanneer een leerling niet verder kijkt dan of hij het schoolvak leuk vindt, maakt hij geen weloverwogen keuze. Hetzelfde geldt wanneer hij zich enkel en alleen zou laten leiden door het advies van een klasgenoot. Er zijn veel meer en veel belangrijkere factoren waarmee de leerling rekening moet houden: Ten eerste is er de vraag naar de capaciteiten van de leerling. In welke vakken is hij goed en behaalt hij redelijke tot goede prestaties; welke vakken liggen hem minder goed en leveren mogelijk problemen op? Ten tweede is daar de interesse. Welke vakken vindt de leerling leuk en welke niet? Voor een leuk vak doet hij meer zijn best. Ten derde is het mogelijk dat een leerling een bepaald vak belangrijker vindt dan een ander vak. Wij noemen dat de waarde die je aan een vak geeft. Soms hangt dat ook een beetje in de lucht en vindt bijna iedereen iets belangrijk. Dat lot is het vak wiskunde beschoren met het gevolg dat leerlingen een vak gaan kiezen dat ze niet kunnen met alle vervelende gevolgen van dien. Tot slot gaat het er ook over welke vakken nodig zijn voor een toekomstige vervolgopleiding. Deze laatste behoort tot de zogeheten externe factoren, dingen die dus van buitenaf invloed hebben op de leerling.

KEUZE-OPDRACHT 1 Het kiezen van een sector Techniek Zorg en welzijn Economie Landbouw Naast de vervolgopleiding spelen natuurlijk ook de ouders een rol bij het kiezen. Onderzoek wijst uit dat ouders de grootste invloed hebben op de keuze van hun kind. Vooral waar het gaat over het kiezen van een opleiding. En de school bepaalt op welke momenten er gekozen moet worden en wat er te kiezen valt. Dit is niet op alle scholen hetzelfde. Iedere school heeft binnen de wettelijke kaders bepaalde vrijheden bij de inrichting van het onderwijs. Aan de vakdocenten wordt gevraagd of zij advies willen geven. We hebben in leerjaar 3 een vakadvies, waarbij gekeken wordt of de leerling voor het vak voldoende capaciteiten heeft om ermee zijn diploma te kunnen behalen. Het grote belang van deze adviezen, met name het vakadvies, wordt wel eens onderschat. Verder zijn de sectoren in het VMBO behoorlijk bepalend. De leerling doet eindexamen in een bepaalde sector. De sectoren vormen een afspiegeling van de beroepenwereld: er zijn twee productie sectoren, landbouw en techniek, en twee ondersteunende, namelijk zorg & welzijn en economie. De eerste keuzeopdracht is het kiezen van zo’n sector.

KEUZE-OPDRACHT 2 Sectorvakken kiezen Techniek Zorg en welzijn Economie landbouw Wi Ns1 Biologie Keus: wi, gs, ak Economie Keus: wi, 2e mvt Wiskunde Keus: bi, ns1 Daarbij horen twee zogenaamde sectorvakken. Hierboven staat een overzicht van de vier sectoren met de daarbij behorende sectorvakken. Het bovenste van de genoemde vakken is zonder meer verplicht. Het tweede sectorvak wordt gekozen uit de vakken die daar onder staan.

KEUZE-OPDRACHT 3 VRIJE VAKKEN KIEZEN Naast de verplichte vakken nog twee of drie vakken kiezen uit: Fa, Du, Gs, Ak, Wi, Ns1, Ns2, Bi, Ec, Ha, Mu, Lo2 Om het examenpakket compleet te maken kiest de leerling nog twee of drie vrije vakken. Dit zijn vakken die hij gewoon leuk vindt of die een bepaalde relatie hebben tot de beoogde vervolgopleiding. De reeds gekozen sectorvakken kan een leerling natuurlijk niet kiezen en ook niet de vakken die de hij in leerjaar drie niet gevolgd heeft.

KEUZE-OPDRACHT 4 Modules kiezen in de vrije ruimte Extra examenvak Ondersteuningsmodules voor bepaalde vakken gericht op betere aansluiting vervolgonderwijs, bijvoorbeeld: ehbo, detailhandel, bedrijfsadministratie, wiskunde ondersteuning, wiskunde Havo Wanneer een leerling in de vrije ruimte drie vakken gekozen heeft dan wordt dat derde vak beschouwd als een zevende examenvak. In dat geval kiest de leerling geen ondersteuningsmodule. Voordeel van een breder vakkenpakket is ongetwijfeld de verruiming van de doorstroommogelijkheden. Het kiezen van een zevende examenvak gaat echter niet zo maar. Wij hanteren de vuistregel: 7 is 7. Dit betekent dat wij vinden dat een leerling in T3 een 7 gemiddeld moet staan voor zijn vakken, wil hij een reële kans op slagen hebben met 7 vakken in het examenpakket. Iedere module is gericht op een bepaalde sector in het MBO. Zo zijn er economische, technisch- creatieve en welzijns- cq zorgmodules. Een module gericht op werkgebieden in de sector landbouw kunnen wij niet aanbieden. Soms biedt een gevolgde module in het MBO vrijstelling voor een bepaald (deel)vak. Daarom krijgen leerlingen die de module met goed gevolg hebben doorlopen een certificaat

TOTAAL EXAMENPAKKET Vijf algemene vakken: Twee sectorvakken Ne, En Schoolexamen+Centraal- Ma1, Lo, KV1 alleen Schoolexamen Twee sectorvakken Twee/drie vrije vakken Het totale examenpakket omvat negen of tien vakken. Drie daarvan kennen alleen een schoolexamen, te weten, Maatschappijleer 1, Lichamelijke opvoeding 1 en Kunstvakken 1(CKV). De andere vakken (6 of 7) doen wel mee aan het centrale examen. In de volksmond wordt dus gesproken van een examenpakket van 6 of 7 vakken. Echter de resultaten van die drie andere vakken hebben wel degelijk invloed op het verkrijgen van het diploma. Maatschappijleer telt als enige van die drie daadwerkelijk mee bij de bepaling van de examenuitslag en de andere twee vakken moeten voldoende zijn afgesloten. Als dat niet het geval is, mag de school geen diploma uitreiken ook al zou die leerling cijfermatig geslaagd zijn. Dit laatste geldt overigens ook voor de stage.

DOORSTROMING Bovenstaande tekening geeft de doorstroommogelijkheden aan binnen het onderwijs

HET MBO Twee leerwegen Vier kwalificatieniveaus BOL: BeroepsOpleidende Leerweg BBL: BeroepsBegeleidende Leerweg Vier kwalificatieniveaus 1: assistentopleiding 2: basisberoepsopleiding 3: vakopleiding 4: middenkader- of specialistopleiding Na VMBO-t moet een leerling doorstromen naar het vervolgonderwijs. Dat kan een middelbare beroepsopleiding zijn, Kan ook de tweede fase van het HAVO zijn: H4/5. Het meest logische is natuurlijk een beroepsopleiding. Immers, de leerling zit op het VMBO, een Voorbereiding op het MBO. De “koninklijke” weg naar het HBO (Hoger Beroeps Onderwijs) is voor onze leerlingen de weg via het MBO. Deze leerweg wordt de laatste jaren ook door het ministerie gezien als de uitgelezen weg om aan meer hoger opgeleide arbeidskrachten te komen. Men noemt dit ook wel de verticale beroepskolom. Onze leerlingen, met VMBO-t, hebben recht op doorstroming naar het hoogste niveau van het beroepsonderwijs (niveau 4). Dit niveau geeft vervolgens weer recht op doorstroming naar het HBO. Daar genieten onze leerlingen vrijstellingen op basis van eerder verworven competenties (EVC’s). Dit onder het motto: wat je al kunt, hoef je niet nog eens te leren. In veel gevallen wordt hiermee de HBO opleiding ingekort met minimaal ½ jaar.

DOORSTROOMRECHTEN Sector naar Sector Sector naar verwante sector Diploma geeft recht op doorstroming Sector naar verwante sector Een van de sectorvakken Techniek: altijd wi en nask1 Z&W: altijd bi De meeste MBO opleidingen zijn samengebracht in grote instituten. De zogenaamde ROC’s ( Regionale Opleidingscentra) Alle grote steden hebben zo’n ROC. Eindhoven, Den Bosch en Tilburg zijn overwegend de plaatsen waar onze leerlingen heengaan. Je vindt er opleidingen op economisch en administratief gebied, technische opleidingen en opleidingen in de zorg- en welzijnssector. Opleidingen in de grafische sector, de agrarische, de culturele sector en enkele horecaopleidingen vallen niet onder de roc’s. Zij hebben een eigen, meestal verticale structuur, waarbij opleidingen van vmbo- niveau tot en met wetenschappelijk zijn ondergebracht. Daarnaast kennen we nog de particuliere instituten, die veelal opleidingen aanbieden op economisch en administratief gebied, enkele kappersopleidingen en schoonheidsinstituten. Er zijn in het MBO twee leerwegen: een wat meer theoretisch getinte leerweg, de BOL, Beroeps Opleidende Leerweg. Hierbij vertoeft de student hoofdzakelijk op school en heeft daarnaast stage. Een praktisch getinte leerweg waarbij de leerling het vak vrijwel volledig in de praktijk leert. Hij werkt bij een werkgever en gaat eens in de zoveel tijd naar school. De regie blijft echter in handen van het opleidingsinstituut.

NAAR HAVO-4 Diploma theoretische leerweg Met de vakken: N&T: Wi, Ns1., Gewenst: Bi, Ns2. N&G: Wi, Ns2, Bi., gewenst: Ns1. E&M: Wi, Ec., gewenst: Gst. C&M: 2e MVT, gewenst: Gst. Oordeel toelatingscommissie: Op basis van: Adviezen vakdocenten (moet positief zijn) Advies afdeling VMBO-T( gem >7; max.1 onv.) Intake-gesprek Havo (motivatie) Van de vier niveaus die het MBO kent, gaat het merendeel van onze leerlingen naar niveau 4, kaderberoepsniveau. Enkelen naar niveau 3, zelfstandig beroeps-. Op grond van zijn VMBO-t diploma heeft een leerling recht op doorstroming naar HAVO-4. Hieraan zijn bij ons op school echter nogal wat voorwaarden verbonden en al heeft de leerling aan al die voorwaarden voldaan, is dat nog geen garantie voor het welslagen. De toegevoegde voorwaarden hebben onder andere te maken met de profielen in de tweede fase van het HAVO. Dit is vergelijkbaar met onze sectoren: elk profiel stelt zijn eisen ten aanzien van het vakkenpakket, zoals elke sector zijn sectorvakken kent. Hierboven staat daarvan een overzicht. Naast deze zeg maar wettelijke eisen zijn er door de school nog enkele aan toegevoegd: de adviezen van afdeling VMBO-t, bestaande uit de vakadviezen van de vakdocenten en de over-all adviezen van de afdelingsleiding: de adjunct, de afdelingsleider en de decaan. Er vindt een intakegesprek plaats.

ALLES OP EEN RIJ November – februari: 16 en 18 febr: gespreksavonden Keuzelessen MBO-avond (10 december 2008) Half januari: adviezen vakdocenten Bezoeken open dagen MBO (vanaf januari) Stage 16 en 18 febr: gespreksavonden 19 februari: voorlopige keuze 19 maart: evt bijstelling keuze Hierboven staan de belangrijkste activiteiten vermeld in het kader van oriëntatie op studie en beroep. Incidenteel kunnen er nog dingen bijkomen zoals een bezoekje aan de marine of een bedrijfsbezoek dan wel een spreekuur van een MBO decaan, waarop de leerling kan intekenen.

HEERBEECK COLLEGE VMBO-T HARTELIJK DANK VOOR UW AANDACHT!

Keuzeopdracht U gaat met uw mentor(en) mee naar: T3a: 116 T3b: 215 T3c: 224 T3d: 213 T3e: 118 T3f: 221