Politieke mobilisatie en nieuwe communicatietechnologie Een multi-level studie van de Digital Divide Stefaan Walgrave Marc Hooghe Lance Bennett Dietlind Stolle Betoelaagd door Federaal Wetenschapsbeleid in het kader van het onderzoeksprogramma ‘Samenleving en Toekomst’

ALGEMENE SCHETS PROJECT Participatie/mobilisatie = cruciaal voor democratie Preferenties meedelen Attitudes wijzigen (‘leerschool’) + ICT revolutie  Welke rol spelen nieuwe communicatietechnologieën? Bevorderen of verhinderen ze participatie? Leiden ze tot gewenste participatie?

Concreet Vraag word beantwoord op 3 niveaus –Micro – individuele participant –Meso – organisaties (partijen - bewegingen) –Macro – politiek systeem Meeste onderzoek slechts één niveau Drie onderzoeksvragen –Door ICT bestaande micro-ongelijkheid versterkt? –Door ICT lagere drempel voor mobiliserende organisaties? –Door ICT betere interactie burger-overheid?

Operationalisering ZES werkpakketen 1.Politiek gebruik internet (micro) 2.Internet en politiek protest (micro-meso) – US 3.Websites en verkiezingscampagnes (meso) 4.Websites van sociale bewegingen (meso) – CANADA 5.ICT en coördinatie van bewegingen (meso) 6.ICT en overheid-burgers (macro) - CANADA (+ coördinatie en eindrapport)

TUSSEN VERGADERCULTUUR EN VIRTUEEL BESTUUR: HET (E-)COMMUNICATIEWEB VAN DE SCHONE KLEREN CAMPAGNE WORKING PAPER 3: WP2 – Internet en Sociaal Protest UNIVERSITEIT ANTWERPEN Ruud Wouters (Werktitel)

Inleiding Vraag: in welke mate hebben moderne communicatie- technologieën een impact op het interne functioneren van het platform? Methode: kwalitatieve diepte-interviews met betrokkenen (n=14) - Coördinator Frieda De Koninck (verkennend en besluitend) - Stuurgroepleden - passief lid, medewerkers, Europese Coördinator korte, gesloten vragenlijst (= kwantitatief)

 Vlaanderen: tal organisaties - zeer divers Schone Kleren Campagne Wat? - Internationale Campagne - arbeidsomstandigheden - kledingindustrie  Evolutie: van sensibiliseren naar controleren

… als een netwerk van organisaties - thema als bindmiddel - diversiteit en breuklijnen - gedecentraliseerd én gecentraliseerd Verwantschap netwerkstructuur en natuur ICT - communicatie als organiserende kracht - ICT uiterst geschikt:  effectieve informatieoverdracht collectieve identiteit, banden onder- onderhouden,democratiserend … - SKC als een ‘Virtual Team’ - Belang van de context: ICT zowel agent als object of change Schone Kleren Campagne

Context Schone Kleren-leden en ICT: - vakbonden: structuur, cultuur en achterban - NGOs: internationale component - NBV: vreemde eend in de bijt ouder, groter, rijker jonger, kleiner, armer moderniseringsscenario: effectiviteitswinsten Context = voedingsbodem virtueel interageren in het netwerk

Impact ICT op stuurgroep Communicatieritme: - ICT zorgt voor meer continue communicatie - functieverdeling F2F en ICT - ICT als weak tie instrument bij uitstek (effectief en non-intrusive)

Impact ICT op stuurgroep Communicatieverloop: - spinnenweb? Gebrek aan concentrische communicatie - oorzaken: vertrouwdheid, informatie overkill en tijd - DUS: ICT en interactiviteit? Belang F2F communicatie: hartslag van de campagne

Informatiedoorstroming SKC sluit aan bij core, maar is niet hoofddoel Bekommernis coördinator  ICT als oplossing? traditionele kanalen troef: stuurgroepleden als filter vergadering = engagement MAAR: gestaag ICT: website website als katalysator

Besluit Geëigendheid ICT voor netwerkstructuren - efficiënt organisatieoverschrijdend - meer continue communicatie - zwakke banden onderhouden en activeren - website als katalysator voor informele communicatie Maar: belang context - ICT-gebruik sterk in het verlengde van traditionele kanalen - concentrische e-communicatie is verwaarloosbaar Gevolg: belang stuurgroepvergaderingen ICT of F2F?

THE POTENTIAL OF POLITICAL MOBILIZATION. AN EXPERIMENT ON INTERNET AND FACE-TO-FACE MOBILIZATION EFFORTS WORKING PAPER 4: WP4 – Websites van sociale bewegingen KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Marc Hooghe, Valérie-Anne Mahéo, Dietlind Stolle en Sara Vissers (Werktitel)

Inhoud Onderzoeksvragen Methodologie Presentatie Belgische data Presentatie Canadese data Conclusie

Theorie Conventionele vs. Online politieke mobilisatie F2F: -arbeids- en tijdsintensief Web: - informatiesnelweg - horizontale karakter - reikwijdte

Onderzoeksvragen Welke mobilisatie strategie, web-gebaseerde communicatie of face-to-face communicatie, is het meest doeltreffend in het mobiliseren van politieke participatie? Welke mobilisatie strategie, web-gebaseerde communicatie of face-to-face communicatie, is het meest doeltreffend in het genereren van politieke kennis?

Methodologie Pre-Post Control Group Design Deelnemers N = 1000 Doelgroep: Jeugd –studenten (universiteit) –deelnemers lagere socio-economische status België Canada

Tijdsschema experimenten GOLF I Rekrutering Invullen pre-test Week 1 (zelfde dag) GOLF II Activiteit experiment Invullen post-test I Week 2 tot 3 (zelfde dag) GOLF III Versturen vragenlijsten post-test IIWeek 16 tot 19 Debriefing Debriefing onderzoeksprojectWeek 20

Voorlopige resultaten

Variabelen Kennis m.b.t. de opwarming van de aarde Participatie m.b.t. de opwarming van de aarde (intentie) Politieke participatie (intentie)

BELGIË Resultaten Universiteitsstudenten N = 247 –N web = 74 –N face-to-face = 69 –N controle = 42

Leereffect kennis mbt opwarming van de aarde - Universiteitsstudenten (Repeated measures GLM) dfFpPartial Eta squared Between subjects Group Within subjects Time Time*Group Within group error179

Verschil gemiddelde in kennis: -Kennisschaal Universiteitsstudenten (België)

Verandering gemiddelde in kennisschaal m.b.t. opwarming Van de aarde (6-p schaal) - Universiteitsstudenten (oneway anova verschilscores) Kennis Pre-test Gem. Kennis Post-test Gem. Kennis verschil n Web site ***76 Face-to-face ***66 Controle groep

Effect op Participatie m.b.t. opwarming van de aarde - Universiteitsstudenten (Repeated measures GLM) dfFpPartial Eta squared Between subjects Group Within subjects Time Time*Group Within group error 171

Verschil gemiddelde Participatie m.b.t. de opwarming van de aarde: -participatieschaal Universiteitsstudenten (België)

Verandering gemiddelde participatieschaal mbt Opwarming van de aarde (18-p schaal) - Universiteitsstudenten (oneway anova verschilscores) Part. Pre-test Gem. Part. Post-test Gem. Part. verschil n Web site Face-to-face Controle groep

Effect op Politieke Participatie - Universiteitsstudenten (Repeated measures GLM) dfFpPartial Eta squared Between subjects Group Within subjects Time Time*Group Within group error

Verschil gemiddelde Politieke Participatie: -Politieke participatie schaal Universiteitsstudenten (België)

Verandering gemiddelde politieke participatieschaal (15-p schaal) - Universiteitsstudenten (oneway anova verschilscores) Part. Pre-test Gem. Part. Post-test Gem. Part. verschil n Web site Face-to-face Controle groep

CANADA sub-sample van de respondenten met lagere socio-economische status N = 190 –N web = 60 –N face-to-face = 93 –N controle groep= 33

Leereffect kennis m.b.t. opwarming van de aarde - Respondenten lagere SES (Repeated measures GLM) dfFpPartial Eta squared Between subjects Group Within subjects Time Time*Group Within group error 177

Verschil gemiddelde in kennis: -Kennisschaal 0 to 5 -respondenten lagere SES (Canada)

Verandering gemiddelde in kennisschaal mbt opwarming Van de aarde (6-p schaal) – respondenten lagere SES (oneway anova verschilscores) Kennis Pre-test Gem. Kennis Post-test Gem. Kennis verschil n Web site Face-to-face ***88 Controle groep

Effect op Participatie m.b.t. opwarming van de aarde - Respondenten lagere SES (Repeated measures GLM) dfFpPartial Eta squared Between subjects Group Within subjects Time Time*Group Within group error 159

Verschil gemiddelde Participatie m.b.t. de opwarming van de aarde: -participatieschaal respondenten lagere SES (Canada)

Verandering gemiddelde participatieschaal mbt Opwarming van de aarde (18-p schaal) - respondenten lagere SES (oneway anova verschilscores) Part. Pre-test Gem. Part. Post-test Gem. Part. verschil n Web site Face-to-face Controle groep

Effect op Politieke Participatie - Respondenten lagere SES (Repeated measures GLM) dfFpPartial Eta squared Between subjects Group Within subjects Time Time*Group Within group error 156

Verschil gemiddelde Politieke Participatie: -Politieke participatie schaal respondenten lagere SES (Canada)

Verandering gemiddelde politieke participatieschaal (15-p schaal) - respondenten lagere SES (oneway anova verschilscores) Part. Pre-test Gem. Part. Post-test Gem. Part. verschil n Web site *48 Face-to-face *80 Controle groep

(Voorlopige) Conclusie Web en face-to-face mobilisatie leidt tot meer kennis. –Studenten: Web-conditie heeft groter leereffect –Respondenten lagere SES: Enkel face-to-face leidt tot meer kennis. In tegenstelling tot onze verwachtingen zien we geen effect van de experimentele condities op participatie m.b.t. de opwarming van de aarde. In tegenstelling tot onze verwachtingen, zien we geen effect van de experimentele condities op politieke participatie voor de studentenpopulatie. -Respondenten lagere SES: Web en face-to-face mobilisatie leidt tot meer politieke participatie.

INTERNATIONALE COÖRDINATIE VAN WERELDWIJD PROTEST: EEN VERGELIJKENDE STUDIE VAN DE ANTI- RAKETTENBETOGINGEN IN 1983, DE BETOGINGEN TEGEN DE GOLFOORLOG IN 1991 EN TEGEN DE OORLOG IN IRAK IN 2003 WORKING PAPER 5: WP5 – ICT en coördinatie van bewegingen UNIVERSITEIT ANTWERPEN Jeroen Van Laer (Werktitel)

Onderzoeksvragen + Opzet (1) Hoe is de coordinatie van protest internationaal mogelijk? wat is de rol en impact van ICT’s? Most Similar Cases - design Vergelijking van internationale coordinatie in een tijdperk zonder, en met ICT’s

Onderzoeksvragen + Opzet (2) gelijkenissen verschillen ICT’s internationale samenwerking ?

Onderzoeksvragen + Opzet (3) Drie cases: –anti-rakettenbetogingen ’80 (1983) –anti-golfoorlog 1991 –anti-Irakoorlog 2003 Beperkingen/problemen: –enkel vergelijken op Europees niveau –verschil context 1983 en 2003 te groot

Theoretische achtergrond (1) Coalitievorming op internationaal niveau –Strategische motivaties (zichtbaarheid en politieke effectiviteit) breder draagvlak meer effectieve agenda-setting betere sensibilisering –Solidariteit –Interne factoren ideologische posities, prioritaire doelstellingen beschikbare middelen organisatie-ethos 47

Theoretische achtergrond (2) –Externe factoren posities/acties andere actoren (overheden, tegenbewegingen, drukkingsgroepen, media, bondgenoten) triggering events highly salient issue, waarrond mobilisatie dringend wordt geacht Belang van ICT’s –leren kennen van nieuwe organisaties –oplossen/vermijden van hindernissen –meer flexibele en snellere interactie

Voorlopige hypothesen (1) op relatief korte tijd, minder middelen, betere coordinatie (2) samenwerking met meer en meer diverse organisaties (3) overbruggen substantiele verschillen tussen organisaties (4) minder top-down (5) sterkere collectieve identiteit

Vragen/ problemen 1. welke betogingen vergelijken 2. welke landen vergelijken 3. welke mensen uit welke organisaties interviewen