Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten CEEM - RUG

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten Inhoud Inleiding –algemeenheden –België Methodologie –performantie –succesfactoren Vergelijkende gevalstudie Conclusies

1 INLEIDING

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 1.1 Ontstaan Problemen traditioneel command- and-control milieubeleid: –controle –internationaal karakter milieuproblemen –tendens naar liberalisering –totstandkomingsduur (*EC) –onvoldoende informatie

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 1.2 Een toenemend gebruik Enquête Europese Commissie (1996) verscheidenheid

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 1.3 Algemene Definitie vrijwillige basis Een overeenkomst op vrijwillige basis tussen de overheid en het bedrijfsleven, waarbij beide partijen zich ertoe verbinden om de opgenomen milieudoelstellingen te verwezenlijken.

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 1.4 Voordelen / Nadelen Betere naleving Kostenvoordeel Snelheid Flexibiliteit Consistentie Motivatie Geen inspraak voor derden Bereik Geen expliciete sancties Weinig doortastend

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 1.5 Evolutie en stand van zaken in België : 8 productconvenanten –federaal (*M. Smet) –schadelijke stoffen (5 + aanpassingen) : 7 procesconvenanten –Vlaams niveau (*MINA-plan ) –heterogene groep : 8 aanvaardingsplicht MBO’s –decreet –afvalbeleid met klemtoon op recyclage

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 1.6 Decreet betreffende de MBO (1) Belangrijkste punten –definitie –niet minder streng –overheid:geen handelingsvrijheid –externe controle en inspraak –maximaal 5 jaar –controle en verslag –afdwingbaarheid

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 1.6 Decreet betreffende de MBO (2) Kritiek –5 jaar (soms) te kort (*EC) –te rigide (*CTW) Besluit: het regelt teveel waardoor voordelen wegvallen Dit is Belgisch –Nederland en Portugal: richtlijnen

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 1.7 Beleidsbrief (1) Doelgroepenbeleid (*) –pilootprojecten (voeding en staal) Luchtbeleid –klimaat: benchmarkconvenanten –verzurende stoffen: chemie, ferro en non-ferro, petroleumraffinaderijen en elektriciteitsproducenten –andere: decoratieve verven (MBO)

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 1.7 Beleidsbrief (2) Afvalbeleid: aanvaardingsplicht –evaluatie aan de gang –hernieuwen: papier, geneesmiddelen, afvalbanden, batterijen –nieuwe: accu’s, afvalolie, dierlijke en plantaardige afvalvetten en -oliën, afvalfotochemicaliën, afvallandbouwfolies, afvalmatrassen, houtafval en tapijten

2 METHODOLOGIE

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 2.1 Evaluatie van MBO’s Methodologie –bepalen van succes/faling PERFORMANTIE –determinanten voor succes/faling SUCCESFACTOREN Vergelijkende gevalstudie

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten OVERHEID INDUSTRIE onderhandelingen MBOspecificatie toepassing impact beleids basis

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 2.2 Specificatie Consistentie met onderliggende beleidsdoelstellingen? Aandachtspunten: doel, burden sharing, toezicht en controle, sancties, contractuele vorm, wettelijke conformiteit, algemene bedingen ‘INTERNE succesfactor’

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 2.3 Performantie Toepassing –zijn de verplichtingen nagekomen? Impact –op milieuvlak (t.o.v. B.A.U.) –op economisch vlak Beleidsbasis –opbouw van kennis –betere relaties, bewustzijn industrie

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 2.4 Externe Succesfactoren Beleidsklimaat Alternatief instrument Structuur van de sector Competitieve structuur (*Ned)

3 VERGELIJKENDE GEVALSTUDIE

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.1 Analyse Selectie van MBO’s Meten van performantie en succesfactoren –beoordelen van stellingen Doel: –correlatie tussen de succesfactoren en de performantie nagaan

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.2 Performantie Gemiddelde 3.29 –toepassing > impact > beleidsbasis Goed: –KWI, AER, KUN, KOE, FOS –ELE, GEN en BAT Minder: –ALU –HUI, PAP en VER

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.3 Specificatie Geen duidelijk verband: –andere succesfactor –IMGO/INGO –leereffect/decreet

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.4 Externe succesfactoren Sectorstructuur > Competitieve structuur > Beleidsklimaat > Alternatief instrument

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.4 Beleidsklimaat Weinig relevant voor België Geen ‘slechte’ MBO’s waar beleidsklimaat hoog scoort Sectorafhankelijk

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.4 Alternatief instrument Geen duidelijk verband Geen ‘slechte’ MBO’s waar streng alternatief instrument dreigt BAT

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.4 Alternatief instrument +EU Extra stelling Eerder positieve relatie

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.4 Structuur van de sector Positieve relatie Geen ‘slechte’ MBO’s met homogene sectoren Voordeel België –doelgroepenbeleid

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.4 Competitieve structuur Positieve relatie Geen ‘slechte’ MBO’s waar consumentendruk bestaat Schept markt- opportuniteiten

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.5 Socio-economische context Verband wordt duidelijker Uitschieters verdwijnen

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.6 Besluit analyse Relatie bestaat maar niet uitgesproken –beperkte steekproef –moeilijk kwantificeerbaar Niet elke succesfactor hoeft gunstig te zijn –socio-economische context Checklist

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.7 Besluit Belgische MBO’s : productconvenanten –succesvol door competitieve structuur en EU-richtlijn, maar weinig impact : procesconvenanten –succesvol: ELE en BAS (sectorstructuur en alternatief) BAT (alternatief en sectorstructuur) GEN (beleidsklimaat)

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.7 Besluit Belgische MBO’s Niet succesvol: –ALU, VER en PAP door heterogene sector en gebrek aan negatieve (alternatief instrument) of positieve aansporing (competitieve structuur) MBO enkel geschikt voor producten? –eenvoudigere doelstelling en controle –te voorbarig als conclusie

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 3.7 Besluit Belgische MBO’s Aanvaardingsplichtconvenanten –specificatie OK door decreet en lange onderhandelingen –sectorstructuur, beleidsklimaat en competitieve structuur weinig gunstig –belang van alternatief instrument is groot geloofwaardigheid van groot belang voorbeeld stellen bij PAP

4 CONCLUSIES

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 4 Conclusies Performantie is meer dan naleving –toepassing+impact+beleidsbasis Externe succesfactoren spelen een rol: socio-economische context –beleidsklimaat –alternatief instrument –sectorstructuur –competitieve structuur

Evaluatie van de Belgische milieubeleidsovereenkomsten 4 Conclusies Gecombineerde socio-economische context –sector- en competitieve structuur gegeven –beleidsklimaat en alternatief instrument creëerbaar Belang van interne succesfactor