Vereniging voor pensioenrecht De jurisdictie en het toepasselijke recht op een pensioenovereenkomst en uitvoeringsovereenkomst Vereniging voor pensioenrecht 6 maart 2007 Marielle Koppenol-Laforce, partner-advocaat Houthoff Buruma Postbus 75505 1070 AM Amsterdam tel. 020 605 6393 m.koppenol@houthoff.com

Toepasselijk recht: overeenkomsten EVO (Rome I-Vo-ontwerp) Verdrag inzake het toepasselijke recht op verbintenissen uit overeenkomst, Rome 1980, in werking sinds september 1991 WCL Wet Conflictenrecht Levensverzekering; implementatie richtlijn leven (nooit aangepast na tweede RLL) Gevolg: verwijzing naar artikelen RL kloppen niet en er is geen rekening gehouden met de toevoeging van “algemeen belang” in nieuwe RLL

Pensioenovereenkomst PW: onduidelijk wat de reikwijdte is Pensioenovk: onderdeel van arbeidsovk, dus volgt toepasselijk recht op arbovk? MvT: PW van toepassing als werknemer in NL werkt Loopt niet per se gelijk met toep recht op arb ovk Laat soms categorieën uit de boot vallen

EVO: arbeid (na 1 sept 1991) Art. 3: rechtskeuze Art. 6: rechtskeuze kan niet de dwingende beschermende bepalingen voor werknemer uit zonder rechtskeuze toepasselijke recht opzij zetten

EVO: arbeid (na 1 sept 1991) Art. 6: objectief toep recht: recht van plaats waar arbeid gewoonlijk wordt verricht (jaar omslagpunt; WAGA half jaar) werk op meer dan één plaats: land van vestiging indienstneming, tenzij nauwer verbonden met ander recht Uitleg één plaats/meerdere plaatsen van arbeid: Rutten/Cross EEX (plaats waar altijd naar wordt teruggekeerd en van waaruit arbeid wordt verricht

Consequentie EVO op Pensioen ovk Ttv aangaan pensioenovk: Wkn werkt in NL, woont in Dui/Belg + wkg in NL: NL recht: via objectieve aankn Wkn woont in NL, werkt in Belg + wkg in Belgie (Minister: PW nvt?) Nl recht: via rechtskeuze mogelijk, conflict met Belgisch Pensioenbep.? Wkn woont in Belg, werkt overal + wkg in NL (Min: PW nvt?) NL recht: rechtskeuze of plaats van vestiging van wkg in NL ttv indienstneming

Wanneer dus de PW? PW geeft niet duidelijk aan wanneer de PW van toepassing is. De toelichting van de minister is: plaats van arbeid gewoonlijk in NL (5 jaars regeling uit fiscale wetgeving; bij arbeidsovk echter meestal 1 jaar uit de ILO-verdragen) Maar hoe dan met: pensioenovk volgt arbeidsovk? Wat is het werkland voor piloten ed? Toch aanknopen bij toepasselijk recht op arb ovk?

Conclusie toep recht Pensioenovk De conclusie is dat de reikwijdte van de PW niet duidelijk is. Is maatgevend arbeidsovereenkomst Nederlands recht, of werknemer werkt gewoonlijk in Nederland verricht, (ongeacht tijdelijke tewerkstelling elders), of een combinatie van beide? Van het woonlandbeginsel wordt uitdrukkelijk afstand genomen in de MvT (p. 22).

Uitvoeringsovereenkomst Ter uitvoering van pensioenovk: werkgever moet uitvoeringsovk afsluiten: Keuze voor verzekeraar: dan een levensverzekering De WCL van toepassing Werkgever verzekeringsnemer; werknemer begunstigde Pensioenovk en uitv.ovk: verschillend recht

WCL; verwijzingsregels Uitkeringsovereenkomst Toep. Recht: recht van de lidstaat van de verbintenis= Gewone verblijfplaats verzekeringnemer-nat pers Plaats van betrokken vestiging van verzekeringsnemer-rechtspersoon Aannemelijk: tijdstip sluiten ovk Bron: art. 5 WCL, art. 32 4de RLL (was art. 4)

WCL: rechtskeuze WCL: rechtskeuze voor nationaliteit verzekeringnemer Niet relevant bij rechtspersonen Als land vestiging dat toestaat NL: art. 3 EVO: vrijheid Dus: plaats van vestiging werkgever, tenzij rechtskeuze

Uitvoeringsovk: verzekeringnemer De werkgever is verzekeringnemer: Kan tbv buitenlandse vestiging; Obj regel: recht vest wkg; Kan niet-Nederlands zijn Rechtskeuze: NL recht als buitenlandse recht van vestiging dat toestaat

Buitenlands recht op uitvoeringsovk Artikel 2a Regelen verzekeringsovereenkomsten PSW is overgenomen in art. 29 PW: als de uitvoeringsovk niet door Nederlands recht wordt beheerst, verwijzing naar de PW verplicht. Beperking: Werkgever met buitenlandse verzekeraar!

EVO (I) overeenkomsten, uitz art. 1, o.a. verzekering met risico in eu (WCL en WCS) Echter: WCL verwijst naar EVO voor: rechtskeuze: art. 3 geen band nodig gekozen recht-casus impliciet ook geldig alle omstandigheden nationaal: slechts keuze voor regelend recht (lid 3)

EVO (II) 4RLL: art. 32 lid 4: voorrangsregels Vgl EVO art. 7 lid 1: derdelandsnormen art. 7 lid 2: lex fori Is PW voorrangsregel: niet duidelijk; art. 29 PW?

EVO : verzekeringen niet- WCL objectieve aanknoping: art. 4 recht woonplaats karakteristieke prestant ttv sluiten ovk hoofdbestuur bij rechtspersoon, ovk in uitoefening bedrijf/beroep:hoofdvestiging, of vestiging als prestatie ingevolge ovk door die vestiging moet worden verricht niet vast te stellen/nauwere band: dat recht (strikte toepassing Balenpers-arrest)

EVO : verzekeringen niet- WCL Wie is karakteristieke prestant: Verzekeringen: verzekeraar (ander systeem voor risico's in EU)

Procesrecht: rechterlijke beslissingen EEX-Vo (1 maart 2002) Rv (1 jan. 2002) art. 6, 8 en 56 lid 3 gewijzigd per 15 okt '05 EET (21 oktober 2005)

Woonplaats vennootschap: EEX-Vo EEX: Artikel 60. – 1. Voor de toepassing van deze verordening hebben vennootschappen en rechtspersonen woonplaats op de plaats van: hun statutaire zetel, of hun hoofdbestuur, of hun hoofdvestiging

Verzekering en EEX-Vo Aparte afdeling; toepassing op uitvoeringsovk: Art. 8-14 EEX-Vo Rechtsmacht t/o verzekeringsnemer: Alleen wp verzekeringsnemer Geen forumkeuze vooraf mogelijk Rechtsmacht t/o verzekeraar Wp verzekeringnemer (begunstigde; werknemer bij zijn claim) Wp verzekeraar, relevante vestiging