Verantwoord beleggen in de praktijk Annette van der Krogt 4 maart 2008 04/03/08

Syntrus Achmea Vermogensbeheer Handelsnaam van Interpolis Pensioenen Vermogensbeheer fiduciaire beheer en vermogensbeheer pensioenfondsen Bedrijfstakpensioenfondsen Ondernemingspensioenfondsen Beroepspensioenfondsen 85 professionals € 45 miljard beheerd vermogen 04/03/08

Inhoudsopgave Ontwikkelingen verantwoord beleggen De gearriveerde toekomst Aanpak Syntrus Achmea 04/03/08

Ontwikkelingen verantwoord beleggen 04/03/08

Verantwoord beleggen Verschillende definities: Duurzaam beleggen Maatschappelijk verantwoord beleggen Socially responsible investments “Binnen fiduciaire verantwoordelijkheid waar nodig aandacht besteden aan ecologische, sociale en governance onderwerpen” (bron: Verenigde Naties, Principles of Responsible Investment) 04/03/08

Global Compact Uitgangspunten voor ondernemingen: Onder de vlag van de Verenigde Naties Basis internationale geaccepteerde verdragen Universele verklaring van de rechten van de mens International Labour Organisations (ILO) principes Rio verklaring inzake Milieu en Ontwikkeling Gericht op ondernemingen wereldwijd 04/03/08

Samenstelling Global Compact Tien principes op vier terreinen: Mensenrechten Arbeidsnormen: Vrijheid van vereniging Geen gedwongen arbeid en kinderarbeid Geen discriminatie Milieuvriendelijk beleid: Voorzichtigheidsbeginsel Innovatie stimuleren Anti-corruptie 04/03/08

Principles of Responsible Investment (PRI) Uitgangspunten voor institutionele beleggers: ESG-onderwerpen daar waar mogelijk integreren in het besluitvormingsproces Opstellen als actieve eigenaar Vragen om ESG-informatie aan ondernemingen PRI principes promoten bij toeleveranciers en collega’s Samenwerking tussen institutionele beleggers Rapportage over het gevoerde beleid (Bron: Verenigde Naties, Principles for Responsible Investment) 04/03/08

Ontwikkelingen in Nederland Zembla uitzending in maart 2007: Reacties uit de samenleving, deelnemers, vakbonden, politiek etc. Aanleiding voor oprichting Praktische Commissie Resultaat: De gearriveerde toekomst 04/03/08

De gearriveerde toekomst 04/03/08

De gearriveerde toekomst Bestaat uit 2 delen: Het speelveld: Uiteenzetting van fiduciaire verantwoordelijkheden pensioenfondsen en verantwoord beleggen Het spel: Handvatten om verantwoord beleggen vorm te geven 04/03/08

De gearriveerde toekomst Kernpunten: Fiduciaire verantwoordelijkheid centraal  risico/rendement Identiteit van pensioenfonds, evt aansluiten bij missie van sponsor Wat juridisch niet verplicht is kan feitelijk heel verstandig zijn Verantwoording afleggen 04/03/08

De gearriveerde toekomst Aanpak zoals voorgesteld door VB, UvB en OPF: 1. Visie 2. Beleid 3. Uitvoering 4. Rapportage 04/03/08

Verantwoord beleggen in de praktijk Verschillende manieren om verantwoord te beleggen: Niets doen Uitsluiten Best in class Dialoog Integratie Thema beleggingen 04/03/08

Aanpak Syntrus Achmea 04/03/08

Aanpak Syntrus Achmea 1. Syntrus Achmea & Verantwoord Beleggen 2. Uitgangspunten Verantwoord Beleggen 3. Verantwoord Beleggen in de praktijk 4. Rapportage & Evaluatie 04/03/08

1. Syntrus Achmea & Verantwoord Beleggen Syntrus Achmea vindt verantwoord beleggen belangrijk: - Aansluiting bij wens van pensioenfondsen - Past binnen MVO van Syntrus Achmea Syntrus Achmea heeft een aanpak ontwikkeld: - Product Verantwoord Beleggen - Ondertekenen Principles of Responsible Investment - Deelname Praktische Commissie VB, OPF, UvB 04/03/08

2. Syntrus Achmea Visie en Uitgangspunten: Global compact als startpunt – Universele verklaring van de rechten van de mens – International Labour Organisation (ILO) principes – Rio verklaring inzake Milieu en Ontwikkeling Richten op controversiële bedrijven Beïnvloeden, uitsluiten waar nodig Operationaliseren door diensten af te nemen van externe gespecialiseerde toeleveranciers Met andere institutionele beleggers optrekken Integreren in beleggingsproces 04/03/08

3. Syntrus Achmea Verantwoord Beleggen bestaat uit: a. Screenen van ondernemingen op controverses met Global Compact b. Engagement op vooraf bepaalde thema’s c. Uitsluiting van producenten van controversiële wapens d. Corporate governance en stemmen op AVA’s 04/03/08

a. Screening op 10 principes van de Global Compact: • Mensenrechten • Arbeidsnormen • Milieu • Anti corruptie Ethix voert de screening uit 04/03/08

b. Engagement (aangaan van dialoog) Global Compact als uitgangspunt Positieve gedragsverandering stimuleren Aandeelhouderswaarde creëren Thema engagement Onderneming engagement Uitsluiten als praten geen zin meer heeft Reputatie/risico management Robeco voert de engagement processen uit samen met Syntrus Achmea 04/03/08

c. Uitsluiting Producenten van controversiële wapens: • Nucleaire wapens • Biologische wapens • Chemische wapens • Landmijnen • Clusterbommen Screening voor uitsluiting wordt uitgevoerd door Ethix 04/03/08

d. Corporate governance en stemmen op aandeelhoudersvergaderingen Extra aandacht voor: • Nederlandse ondernemingen Ondernemingen in engagement traject • Duurzame aandeelhoudersbesluiten 04/03/08

4. Rapportage & Evaluatie Half jaarlijkse rapportage Interne rapportage aan bestuur/beleggingscommissie Externe rapportage op website o.a. Stemmen op aandeelhoudersvergaderingen Engagementverslag Beleid en overzicht uitgesloten ondernemingen Jaarlijkse evaluatie Basis voor verdere invulling van thema engagement 04/03/08

Einde 04/03/08