- Opbrengstgericht werken in het primair onderwijs - Projectbureau Kwaliteit Naar betere prestaties op de basisvaardigheden - Opbrengstgericht werken in het primair onderwijs - www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

De schoolleider is na de leerkracht de meest bepalende factor m.b.t Projectbureau Kwaliteit De schoolleider is na de leerkracht de meest bepalende factor m.b.t de leerresultaten. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Wat komt aan de orde? Blok 1 De stand van zaken Blok 2 Projectbureau Kwaliteit Blok 1 De stand van zaken Blok 2 Op weg naar betere leerlingresultaten Blok 3 De rol van monitoring en evaluatie www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Blok 1 De stand van zaken www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl Projectbureau Kwaliteit Blok 1 De stand van zaken www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

De staat van het onderwijs Projectbureau Kwaliteit Onderwijsjaarverslagen PISA 2006 Over de drempels met taal en rekenen PPON 2004 Onderwijsraad 2007 www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

De inspectie constateert dat de kwaliteit van het Projectbureau Kwaliteit De inspectie constateert dat de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs op de meeste onderwijs- instellingen beslist voldoende te noemen is. In vergelijking met 10 jaar geleden is het basisonderwijs verbeterd. Bron:De staat van het onderwijs Onderwijsverslag 2006-2007

“Over een groot aantal jaren, en de Projectbureau Kwaliteit “Over een groot aantal jaren, en de laatste jaren zelfs versneld, treedt een daling op van de leesvaardigheid en rekenvaardigheid bij leerlingen in de leerplichtige leeftijd.” Rapport Doorlopende Leerlijnen, jan 2008 www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Leesvaardigheid van 15-jarigen in 2000, 2003 en 2006 Projectbureau Kwaliteit Leesvaardigheid van 15-jarigen in 2000, 2003 en 2006

Leesvaardigheid 10-jarigen in 2000 en 2006 Projectbureau Kwaliteit Leesvaardigheid 10-jarigen in 2000 en 2006

Percentage zwakke lezers Projectbureau Kwaliteit Percentage zwakke lezers De Lissabondoelstelling is dat het percentage zwakke lezers in 2010 onder de 9% ligt

Begrijpend Lezen brugklas VMBO Projectbureau Kwaliteit Begrijpend Lezen brugklas VMBO 24 procent van de vmbo-leerlingen uit de basis- en de kadergerichte leerweg heeft moeite met het lezen van de teksten uit hun schoolboeken. Zij zijn onvoldoende in staat de teksten die op hun school aangeboden worden, zelfstandig met begrip te lezen. Hacquebord, Linthorst, Stellingwerf & De Zeeuw , 2004

PPON 2004 Projectbureau Kwaliteit Twee deskundigenpanels Panel 1: 24 beoordelaars, waarvan 16 ervaren leraren uit groep acht, 6 pabodocenten, 1 schoolbegeleider, 1 onderzoeker Panel 2: 25 beoordelaars, waarvan 19 ervaren leraren uit groep acht, 4 pabodocenten, 2 schoolbegeleiders PPON 2004 Standaardniveau Minimum zou volgens de panels door 90 tot 95 procent van de leerlingen gehaald moeten worden. Standaardniveau Voldoende zou volgens de panels door 70 tot 75 procent van de leerlingen gehaald moeten worden.

PPON 2004 Projectbureau Kwaliteit

PPON 2004 Projectbureau Kwaliteit PISA 2003 Wiskundige geletterdheid van Nederlandse 15-jarigen laat te wensen over. VMBO TL: 60 % onvoldoende vaardig HAVO: 20 % onvoldoende vaardig

Projectbureau Kwaliteit Ook onderzoek naar rekenprestaties schetst geen rooskleurig beeld. In internationaal vergelijkend onderzoek zijn de rekenscores van vijftienjarige Nederlandse leerlingen gedaald. Nationaal onderzoek toont aan dat basisschoolleerlingen de basis-bewerkingen van het rekenen minder goed beheersen dan vroeger. Bron: Onderwijsverslag 2006-2007 (p. 165)

Onderwijsraad Projectbureau Kwaliteit Tien tot achttien procent van de leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs is onderpresteerder. Deze leerlingen kunnen (gelet op hun aanleg) beter presteren dan ze nu doen. Presteren naar vermogen (2007) www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Blok 2 Op weg naar naar betere leerlingresultaten Projectbureau Kwaliteit Blok 2 Op weg naar naar betere leerlingresultaten www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Gedragingen schoolleiding die verbonden zijn met professionele groei en prestaties Projectbureau Kwaliteit het opstellen van schooldoelen het communiceren over de schooldoelen ondersteunen en evalueren van de instructie coördineren van het curriculum volgen van de leerlingresultaten waken over de instructietijd zorgen voor beloningen voor de leerkracht stimuleren van professionele ontwikkeling zorgen voor beloningen voor leren www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Meest invloedrijke gedrag Projectbureau Kwaliteit Belangrijk: De schoolleiding draagt uit dat alle leerlingen kunnen leren en succesvol kunnen zijn. Stimuleren van de professionele ontwikkeling van leerkrachten! www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Effectief veranderen Gaten opvullen in de programmalijn Projectbureau Kwaliteit Gaten opvullen in de programmalijn Durven loslaten Aandacht voor de zorgen van de Inspectie van onderwijs Aandacht voor veel voorkomende kwaliteitsproblemen. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Tips Lees veel over lees- en rekenonderwijs Projectbureau Kwaliteit Lees veel over lees- en rekenonderwijs Discussieer in diverse geledingen over de zorgen van de inspectie in relatie tot de schoolopbrengsten 3. Bouw een netwerk op van onderwijskundige leiders Wees vooral gericht op wat er uit school-onderzoek naar voren komt -data feedback- 5. Richt je op zaken die veranderbaar zijn 6. Ontwikkel je tot een onderwijskundig leider. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Blok 3 De rol van monitoring en evaluatie Projectbureau Kwaliteit Blok 3 De rol van monitoring en evaluatie www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Meet vaker de resultaten bij leerlingen Fullan: Geef taal en rekenen topprioriteit Meet vaker de resultaten bij leerlingen Gebruik de resultaten om vooruit te komen. Projectbureau Kwaliteit Effectieve scholen 1. Sterk onderwijskundig leiderschap 2. Hoge verwachtingen over leerlingresultaten 3. Sterk gericht op instructie bij lezen, rekenen en schrijven 4. Veilig en ordelijk klimaat 5. Veelvuldig toetsen Onderzoek bij effectieve scholen Steeds komt naar voren, dat nadruk op basisvaardigheden gekoppeld aan regelmatig toetsen van alle leerlingen en het monitoren van de vooruitgang van leerlingen, effectief is. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Dijksma: Cultuuromslag nodig! Resultaten scholen niet Projectbureau Kwaliteit Dijksma: Cultuuromslag nodig! Resultaten scholen niet alleen gebruiken om te controleren of ‘af te rekenen’. Resultaten gebruiken om je als school te spiegelen en beleid te verantwoorden en verbeteren. Leg de lat hoog en stel hoge verwachtingen en doelen. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Wat is monitoring? Sturen vanuit toetsgegevens. Toetsgegevens gebruiken om ‘behoeften’ op te sporen voor: Ondersteuning van leerling en leraar Onderwijsverbetering. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Analyseren en vervolgens effectief Projectbureau Kwaliteit Analyseren en vervolgens effectief gebruiken van de leerlingresultaten is een taak van de leerkracht, de interne begeleider, de schoolleider en het bovenschools management. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Doelen van toetsen De individuele en specifieke behoeften van elke leerling De vooruitgang in elke groep en in de school Sturen van de instructie in de groepen Sturen van klassenmanagement in de groepen Nagaan of de school de gewenste resultaten voor alle leerlingen haalt. Stellen van doelen en verwachtingen -ontwikkelingsperspectief

Hoe data gebruikt kan worden Projectbureau Kwaliteit Hoe data gebruikt kan worden Evalueren effectiviteit taal-/lees en rekenbeleid, waaronder instructie, leertijd en klassenmanagement Evalueren effectiviteit methode Vaststellen waar extra middelen en ondersteuning nodig zijn op leerling en leraarniveau Benchmarking en verantwoording

Toetsgegevens zeggen ook iets over … Projectbureau Kwaliteit Toetsgegevens zeggen ook iets over … Kwaliteit van de leerkracht Kwaliteit van methoden Invoering van de nieuwe methode schoolbeleid Waar zitten we als school met onze leerlingen?

Stappenplan monitoring Projectbureau Kwaliteit Kwaliteitsproblemen aanpakken  Doelen en vaststellen percentage leerlingen die dat moet halen Toetsen/volgen/groepsoverzichten Analyseren en interpreteren Suggesties instructie, interventies, beleid Toetsen/volgen

STAP 1: Kwaliteitsproblemen aanpakken Pak eerst de kwaliteitsproblemen aan. Belangrijkste kwaliteitsproblemen: - geen toetsbare doelen - onvoldoende effectieve lesweken of leertijd - te weinig tijd voor de basisvaardigheden - methoden niet uitmaken - hiaten in het onderwijsaanbod

STAP 2: Doelen formuleren Projectbureau Kwaliteit Cruciaal: Doelen stellen en dan pas activiteiten Percentage leerlingen (leg de lat hoog) www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

De doelen nader bekeken Projectbureau Kwaliteit Goed onderwijs heeft alles met doelen te maken. Zonder doelen geen betere leerresultaten. Dit is één van de meest consistente bevindingen die uit onderwijsonderzoek naar voren komt. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Belangrijke tussendoelen Projectbureau Kwaliteit Leesonderwijs Kinderen beheersen eind groep 3 AVI-2 Kinderen beheersen eind groep 5 AVI-9 Rekenonderwijs Kinderen hebben eind groep 4 het optellen en aftrekken tot 20 geautomatiseerd Kinderen hebben april groep 5 de tafels geautomatiseerd

Doelen Leerlijnen en tussendoelen Hoge verwachtingen Groep Doel Aanbod Projectbureau Kwaliteit Leerlijnen en tussendoelen Hoge verwachtingen Groep Doel Aanbod Signalering Aanpassingen 2a 2b 3a 3b

Ons gewenste doel/opbrengsten Projectbureau Kwaliteit Ons gewenste doel/opbrengsten Toename van het percentage leerlingen dat op het einde van het schooljaar het gestelde doel haalt. Afname van het percentage zwakke lezers en zwakke rekenaars. Alle leerlingen verlaten minimaal met een AVI-9 niveau de basisschool.

STAP 3: Toetsen afnemen en groepsoverzichten maken Projectbureau Kwaliteit STAP 3: Toetsen afnemen en groepsoverzichten maken Maak groepsoverzichten voor: - technisch lezen - woordenschat - automatiseren optellen en aftrekken tot 20 - optellen en aftrekken tot 100 - automatiseren tafels van vermenigvuldiging - getalbegrip

Percentage zwakke lezers in de loop der jaren Projectbureau Kwaliteit Percentage zwakke lezers in de loop der jaren Technisch lezen Groep 2008 2009 2010 3 4 5 6 www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

STAP 4: Toetsgegevens analyseren Projectbureau Kwaliteit STAP 4: Toetsgegevens analyseren Leerkrachten maken groepsoverzichten Groepsoverzichten geven informatie over de kwaliteit van de gegeven instructie Groepsoverzichten bespreken in het team. Haal meer uit toetsgegevens!

Aandachtspunten bij analyse Projectbureau Kwaliteit Aandachtspunten bij analyse In welke groepen vindt er geen goede vooruitgang plaats? Wat zeggen deze gegevens over het gegeven onderwijs? Is de instructie in die groepen wel adequaat? Hoe verhouden de resultaten zich met de voorafgaande jaren? Is de instructie wel adequaat? Observatiegegevens leerkrachten Ondersteunen leerkrachten

STAP 5: Instructie, interventies, beleid Projectbureau Kwaliteit Welke veranderingen zijn nodig voor een positief effect op de resultaten? Wat betekenen deze gegevens voor de instructie van de leerkracht? Hoe gaat de leerkracht om met verschillen tussen zwakke en goede leerlingen? Wat gaan we doen met de risicoleerlingen? Welke wijzigingen van het lees-/rekenbeleid zijn nodig?

Voorwaarden voor succes Projectbureau Kwaliteit Sterk leiderschap Ondersteunende sfeer (coaching) Inbedding op teamniveau en duidelijke afspraken Uitkomsten toetsresultaten kunnen vertalen naar instructiegedrag Beperkt starten, bijvoorbeeld alleen technisch lezen. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Wat vraagt veel moeite? Projectbureau Kwaliteit Cultuuromslag: vernieuwen onderwijs op basis van leerresultaten Effectief omgaan met gegevens Steeds resultaten willen verbeteren De zichtbaarheid van ieder teamlid. www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl

Drie tips Zorg voor toetsbare doelen voor de basisvaardigheden Projectbureau Kwaliteit Zorg voor toetsbare doelen voor de basisvaardigheden Maak groepsoverzichten voor - technisch lezen - woordenschat - automatiseren optellen en aftrekken tot 20 - optellen en aftrekken tot 100 - automatiseren tafels van vermenigvuldiging - getalbegrip Schoolleiding eindverantwoordelijk voor monitoring

Succesvolle schoolleiders Projectbureau Kwaliteit

Algemeen Projectleider PK Projectbureau Kwaliteit DANK U WEL! Roel Weener Algemeen Projectleider PK r.weener@poraad.nl www.poraad.nl www.schoolaanzet.nl