BSE bewaking D. Berkvens SciCom FAVV Instituut Tropische Geneeskunde D. Berkvens SciCom FAVV Instituut Tropische Geneeskunde Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Gemeenschappelijke vergadering Raadgevend Comité – Wetenschappelijk Comité 18 januari 2008

1. Prion ziekten Transmissible Spongiform Encephalopathies (TSE), waaronder Boviene Spongiforme Encephalopathie (BSE) veroorzaakt door gewijzigd eiwit (prion) Overdracht via inname van gewijzigd prion eiwit Prion ziekten: Dier: BSE, scrapie, FSE (feline) Mens: CJD, Kuru

2. BSE Oorsprong van BSE nog steeds niet met zekerheid gekend Gangbare, doch niet bevestigde hypothese: scrapie prion dat door gewijzigde condities tijdens behandelen van slachtafval voor veevoeder overgedragen werd op runderen  Feed ban !! Infectieuze versus spontane (sporadische) vorm  volledige uitroeiing bijna niet mogelijk Typische versus atypische stam

3. BSE – nCJD Verband tussen BSE en nCJD met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid aangetoond Dosis-response curve onbekend: verband tussen prion infectie dosis en kans op nCJD niet gekend Duidelijke species-barrière tussen herkauwers en mens Gevolg: geen “geval”definitie (“infectieus” dier niet te definiëren) en dus geen idee van test gevoeligheid en specificiteit Derhalve: risico ongekend en voorzorgsprincipe werd gehanteerd

DatumGebeurtenis Passief Actief Slachthuis Noodslacht Eerste BSE geval in Groot Brittanië TSE’s in herkauwers notificeerbaar in België Van oorsprong herkauwer VBM verboden Voorwaarden VBM behandeling aangepast Passieve bewaking aangevat Eerste BSE geval in België HRM uit voedselketen geweerd Van oorsprong zoogdier VBM verboden Actieve bewaking in slachthuizen Actieve bewaking bij noodslachtingen en kadavers (destructiebedrijf) Chronologisch overzicht

5. BSE wereldwijd

6. BSE bewaking (a) Doel: Systematisch testen van geslachte runderen om vertrouwen consument te herstellen Epidemiologische bewaking (vgl. risico heropduikende ziekte) Weinig bescherming van de volksgezondheid !! Bewaking van de volksgezondheid verzekerd door de verwijdering van gespecificeerd risicomateriaal (GRM) + herinnering: belang van behoud van Feed ban

Gewijzigd prion detecteerbaar in centraal zenuwstelsel slechts tijdens de laatste maanden van de lange incubatieperiode (vóór het verschijnen van de klinische tekenen) Lage diagnostische gevoeligheid (slechts een deel van de besmette dieren worden ontdekt) 1. Actieve bewaking  lage bescherming van de volksgezondheid (idem passieve bewaking) 2. Totaal aantal gevallen met zekerheid onmogelijk te bepalen 6. BSE bewaking (b)

7. Detectie BSE gevallen - Verlaging incidentie - Verhoging gemiddelde leeftijd voor detectie ! !

8. De test “streams” Gezonde runderen: In het slachthuis getest = healthy slaughter Risicorunderen: Destructiebedrijf = kadavers = fallen stock = runderen gestorven op het bedrijf Genoodslachte runderen = emergency = casualty slaughter Klinisch verdachte runderen = clinical suspects = klinische tekenen ACTIEVE BEWAKING PASSIEVE BEWAKING

Tegenwoordig gezonde runderen: alle > 30 maanden risicorunderen: alle > 24 maanden Opties EC : verhoging van de leeftijdsgrens gezonde runderen: 4 opties alle > 42 maanden alle geboren 1/1/02 alle geboren < 1/1/04 (> 48 maanden) alle geboren 1/1/04 risicorunderen: alle > 36 maanden 9. Actieve bewaking: evolutie? (Road Map) (klinisch verdachte runderen  passieve bewaking)

10. De paradox van de epidemiobewaking Onnodig om alle dieren te testen bij hoge prevalentie Alle dieren dienen getest te worden bij lagere prevalentie om bruikbare gegevens voor minimum waakzaamheid te verzekeren

11. Advies Sci Com (a) Gezonde runderen: Verhoging van de leeftijdsgrens niet aanbevolen: 1. Te veel onzekerheid 2. Heropduikende ziekte  jonge dieren 3. Jongste geval = 20 maanden 4. Atypische gevallen 5. Neuroinvasie centraal zenuwstelsel mogelijk vanaf 32 maanden  mogelijk positief resultaat bij runderen < 30 maanden maar ok testen van een bepaald percentage runderen > 30 maanden: - verschillende scenario’s mogelijk volgens aanvaardbare prevalentie - kans om sporadische gevallen te missen

11. Advies Sci Com (b) Risicorunderen: Verhoging van de leeftijdsgrens niet aanbevolen: = categorieën met hoogste incidentie: fallen stock: 18 / , in tegenstelling met slachtrunderen: 3 / getest  Actieve bewaking dient zich toe te spitsen op risico groepen

12. Passieve bewaking (klinisch verdacht) Bruikbaarheid van goed uitgebouwde passieve bewaking wordt steeds onderschat “Beloning” i.p.v. “represailles” bij melding van bevestigd geval

13. Conclusies Epidemiologische bewaking veiligheid van de voedselketen bewaken eventueel heropduiken BSE Volledige uitroeiing BSE = bijna onmogelijk Voedselveiligheid =Feed ban verwijderen van GRM Controle Versoepeling actieve bewaking: Verschillende scenario’s mogelijk Kosten/baten analyse essentieel om optimum bewakingprogramma uit te werken