Gezondheidsonderzoek Tjabe Smid KLM Health Services VU Medisch Centrum (CGOR, Marc Ruijten)

Inhoud Casus: de Bijlmerramp Gezondheidseffecten Doelen Soorten onderzoek Het CGOR

Vliegramp Bijlmermeer 4 Oktober 1992 Vliegramp Bijlmermeer

El Al boeing 747 Cargo Aircraft 43 people died: 4 crew members 39 residents

The years after Speculations about hazardous cargo (chemical, radio-active, biological) 1993 Health Services Amsterdam: no relevant exposure to hazardous substances, nevertheless: Health symptoms reported Many questions on health and cargo In media Among assistance workers

Grondstof gifgas in Boeing El Al Door onze redacteuren HARM VAN DEN BERG en KAREL KNIP ROTTERDAM, 30 SEPT. De El Al-Boeing die op 4 oktober 1992 neerstortte in de Bijlmermeer had 240 kilo grondstof voor het zenuwgas Sarin aan boord. De stof, DMMP (dimethyl methylfosfonaat), was bestemd voor het Israel Institute for Biological Research in Ness Ziona bij Tel Aviv. Dit blijkt uit een vrachtdocument in het bezit van NRC Handelsblad. De grondstof werd geleverd door Solkatronic Chemicals in Morrisville (VS).

The years after (2) Questions and uncertainty remain; theories about conspiracies Workers and residents demand medical examination 1998: A trace of uranium is found in Hangar 8 AMC study Parliamentary inquiry Several employers decide to offer a medical examination to their employees Examination is also offered to residents and to other assistance workers

MOVB Individual examination Epidemiological study 1999: MOVB: ‘Medisch Onderzoek Vliegramp Bijlmermeer’ Project management: KLM Health Services Individual examination Epidemiological study

Individual examination Goals: Determine health problems Determine health problems related to the disaster Reduce anxiety When needed treatment advice Questionnaires, lab testing, physical examination and counseling Psychological symptoms Somatic symptoms Follow up consultation: results When needed: aftercare

Epidemiological study Two protocols Assistance workers Residents Strictly defined Exposed and Reference groups 70 % response required Questionnaires, blood, saliva and urine samples

Police officers: prevalence of ICPC (1+) symptoms * = p < 0.05 (OR, adjusted)

Symptoms attributed to disaster (% of workers with symptoms)

Summary Exposed workers reported considerably more physical symptoms, over a broad spectrum. There were no differences in laboratory variables between exposed and reference workers. We found only marginal relationships between exposure level and symptoms. Many workers saw a (not very strong) relationship between their symptoms and the disaster

‘a normal reaction to abnormal circumstances’ Conclusions The elevated incidence of Medically Unexplained Physical Symptoms is in accordance with literature on post-disaster health (Allthough the literature is mainly on shorter term effects, and on disaster area residents) And can therefore be considered to be ‘a normal reaction to abnormal circumstances’ Abnormal circumstances = disaster and aftermath

+ and – of medical examination (individual) Reassurance Tailored treatment for PTSD, MUPS Ritual closing - Medicalisation ? Fault positives Use of medical resouces

+ and – of epidemiological study Answer to speculative hypotheses Answer to other hypotheses Scientific information -> relevant for future disasters - Excessive attention Expectations not met

Gezondheidsonderzoek - de context En als we dan over 1 jaar uiteindelijk de methoden hebben om (semi-) kwantitatieve uitspraken te kunnen doen over hulpverleningscapaciteit, dan komt de ‘zegt U het maar’ fase. Hulpverleners kunnen dan eigenlijk pas goed communiceren met hun bestuur over behoefte aan capaciteit. Want wat we nu al weten, maar dan ook kunnen aantonen is dat …..

Context gezondheidsonderzoek rampen Politisering Politieke verantwoordelijkheid en verantwoording Parlementaire enquête Juridisering Rechtszaken, claims Noodlot bestaat niet meer, iemand is verantwoordelijk Mobilisering Al snel grote druk op de overheid om iets te doen Actiegroepen en bewonersverenigingen Media Incidenten worden vrij snel verheven tot ramp Grote en langdurige media aandacht

Gezondheidseffecten door rampen Korte termijn: Directe fysieke gevolgen: mechanisch, thermisch trauma, onderkoeling, e.d. Aandoeningen ontstaan door blootstelling aan straling, micro-organismen, toxische stoffen (NBC). Directe psychische gevolgen vlak na de ramp (acute posttraumatische stress reacties). Lange termijn: Late gevolgen van blootstelling aan NBC agentia. Late gevolgen van blootstelling aan psychotrauma. Gezondheidseffecten gerelateerd aan sociale en economische gevolgen (bijv. verandering in arbeidssituatie) van de ramp.

Verwerkingsstoornissen Posttraumatische stress stoornissen (PTSS) en andere traumagerelateerde stoornissen Lichamelijke klachten, ook wel onverklaarde lichamelijke klachten (OLK) genoemd

Onverklaarde lichamelijke klachten (al dan niet met chemische/fysische blootstelling) Functioneel somatische syndromen: Algemeen, diffuus Veel voorkomend Expliciete zelfdiagnoses Ook bij SBS, multiple chemical sensitivity, chronische vermoeidheid

Somatische klachten Algemeen en attributie ? Of stressgeïnduceerde CZS problemen met immunologische consequenties ? Longitudinaal onderzoek Vietnam, WO2: meer ernstige effecten en sterfte Veel casuïstisch onderzoek, weinig vergelijking met goede referenties Nederland: o.a. (Cambodja, Balkan) veteranen

Waarom gezondheidsonderzoek Optimalisatie individuele zorg Optimalisatie publieke gezondheid Inzicht in blootstellingssituatie Inzicht gezondheidssituatie: aard, aantal, ernst, verloop Signaleren risicogroepen Anticiperen op hulpvraag, effecten van interventies Zorgbeleid Nazorgvoorzieningen, communicatie Evaluatie: aanpassen procedures, richtlijnen, etc Wetenschappelijk: Kennis- en leerdoel Maatschappelijk / politiek / bestuurlijk

Typen gezondheidsonderzoek Individueel Groepen Monitoring

Individueel onderzoek Primair gericht op individuele zorgbehoefte Gericht op Risico Aandoening

Onderzoek bij groepen Vaak ten behoeve van organisatie van zorg en zorgbeleid Maar ook voor wetenschappelijk Of maatschappelijk doel

Monitoring Systematisch en volgtijdelijk Vaak met bestaande registraties (bv. huisartsen) Doelen: optimalisatie van zorg, wetenschappelijk en maatschappelijk

Beslissen over gezondheidsonderzoek

Stakeholders Bestuurder GGD: zorgproces regelen, integrale nazorg Geen gelazer, afsluiting Zorgzaamheid GGD: zorgproces regelen, integrale nazorg Onderzoeker: publicatie in de Lancet Zorgverlener: (nog) niets Expertgroep CGOR geeft onafhankelijk advies

CGOR

Structurele taken CGOR Kennisbeheer Ontwikkelingen bijhouden, (kennis)netwerk Actief kennis delen met het veld (twee-richtings verkeer) Voorbereiden advisering over uitvoeren onderzoek Voorbereiden op gezondheidsonderzoek na rampen

Incident gerelateerde taken CGOR CGOR werkt in principe op verzoek Faciliteren van de besluitvorming over uitvoeren van gezondheidsonderzoek Expertgroep: onafhankelijk, gezaghebbend, transparant Ondersteuning en advisering onderzoek

Opzet en werkwijze Expertgroep 9-11 experts Lokale vertegenwoordiging (RGF, dir. GGD) Technisch adviseurs Technisch – wetensch. advies (in maatschappelijke context) Op basis van criteria en redeneerregels Binnen 24 uur advies aan openbaar bestuur openbaar! Rol CGOR Alarmering, opstart, secretariaat, bewerken gegevens, bewaking voortgang, infrastructuur.

WWW.CGOR.NL WWW.MOVB.NL