Risico-analyse bij hulpverlening ALV NVRB, 15 februari 2007 Nils Rosmuller Senior onderzoeker

Doel Doorkijk in de wereld van de hulpverlening op het gebied van risico-analyse

Inhoud Veiligheid brandweerpersoneel Risico-analyse bij incidentbestrijding ‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten Conclusies

Veiligheid brandweerpersoneel

Veiligheid brandweerpersoneel Lokaal georganiseerd [BZK, 1993] Pro-actie Preventie Preparatie Repressie Nazorg Pro-actie/ = verkleinen van kans, Preventie verkleinen van zowel kans als mogelijke effecten Preparatie = voorbereiden op (rest)effecten Repressie = beheersen van (rest)effecten en vervolgeffecten Nazorg = terugkeer naar normaal

Veiligheid brandweerpersoneel Brandweerwet: Redden van mens en dier Bestrijden van brand en gevolgen van ongevallen Arbowet: Veilig werken Uitzondering voor noodsituaties

Veiligheid brandweerpersoneel Brandbestrijding Technische hulpverlening Ongevalsbestrijding gevaarlijke stoffen Waterongevallen …

Veiligheid brandweerpersoneel Standaard brandweereenheid = 1 tankautospuit 1 bevelvoerder 1 chauffeur/pompbediende 2 personen in de waterploeg 2 personen in de aanvalsploeg

Veiligheid brandweerpersoneel Oorzaak 1946-2005: aantal doden Val 2 Instorting 10 Verdrinking 5 Explosie 23 Verkeer 4 Rook 1 Brand 14 Elektrocutie Overige 8 Totaal 75 Onbekend

Veiligheid brandweerpersoneel doden [NBDC, 2006] jaartal

Veiligheid brandweerpersoneel gewonden [OBO, 2005 o.b.v. CBS] jaartal

Veiligheid brandweerpersoneel Total Recordable Rate (TRR) = aantal ongelukken X (200.000/uren taakuitvoering per jaar) industrie total recordable rate (TRR) chemisch 0.5 bouw 4 spoorwegwerkers 2.3 brandweer 15 [IOOV, 2003]

Risico-analyse bij incidentbestrijding

Risico-analyse bij incidentbestrijding Kenmerken van incidentbestrijding [Klein, 1998; Flin, 1997]: Tijdsdruk Chaosfase Grote belangen (mensenlevens/schade) Onvolledige informatie Dynamiek Druk vanuit de omgeving (publiek/media)

Risico-analyse bij incidentbestrijding Wat levert een brandweerinzet op: Redding van mensenlevens Materiele schadebeperking Milieuschadebeperking Wat kan een brandweerinzet kosten: Levens van brandweerpersoneel

Risico-analyse bij incidentbestrijding Redding/ schadebeperking Eigen veiligheid

Risico-analyse bij incidentbestrijding [Flin 1997; Oomes, 1998]

Risico-analyse bij incidentbestrijding

Risico-analyse bij incidentbestrijding brandbestrijding [Rosmuller, 2006]

Risico-analyse bij incidentbestrijding situatie doden (%) inzet (%) doden/inzet redding en hoge tijdsdruk 9,1 22,1 0,4 redding lage tijdsdruk 1,5 - schadebeperking en hoge tijdsdruk 62,1 3,1 20,0 schadebeperking lage tijdsdruk 27,3 74,9 [Rosmuller, 2006]

Risico-analyse bij incidentbestrijding [Rosmuller, 2007]

Risico-analyse bij incidentbestrijding Bevelvoerder stuurt eenheid aan: Stap 1: beeldvorming Stap 2: incidentbestrijdingsstrategie (plan) Stap 3: escalatieplan (plan+)

Risico-analyse bij incidentbestrijding Bevelvoerder besluit: 4 werkwijzen [Flin 1997 en 2002] Herkenning gebaseerde beslissing (RPD) Procedure gebaseerde beslissing Analytische vergelijking Creatieve besluitvorming

Risico-analyse bij incidentbestrijding Herkenning gebaseerd [Klein, 1998]: - Oproepen van eerdere ervaring - Classificatie van incident - Bevredigend in plaats van optimalisatie - Kennis en ruime ervaring vereist

Risico-analyse bij incidentbestrijding Procedure gebaseerd [Reason, 1990] - Regels en handelingsvolgorde - Onzekerheidsreductie

Risico-analyse bij incidentbestrijding Analytische vergelijking (multi criteria analyse) [bijv. Connolly, 2002] - Alternatieven - Criteria eventueel met gewichten - Volledige informatie - ‘calculatie’ van beslissing Gewicht/ belang Binnen-aanval Ventileren Uit-branden Veiligheid Schade Snelheid Totaal

Risico-analyse bij incidentbestrijding Creatief [Oranasu, 1993] - Geen referentiegegevens - ‘Nieuwe’ inzetstrategie

Risico-analyse bij incidentbestrijding [Flin, 1996]

Risico-analyse bij incidentbestrijding Brandweer: herkenning gebaseerd, MAAR incident is niet herinnering:  ontwikkelingen en andere omgeving Situational awareness: bredere blik dan symptoom

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten Scala aan concepten: Gebeurtenissenboom analyses (ETA) Maximum credible accident (MCA) Maatgevende incidenten Worst-case benadering Maatramp …

Gebeurtenissenboom [Grontmij, 2006]

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten Gebeurtenissenboom [AVIV, 1994]

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten Vlinderdas model

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten Plaatsgebonden risico

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten Groepsrisico GR norm: F <1E-03/N2

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten Maximum Credible Accident (MCA) Grootste nog geloofwaardige gevolgen Enkele ‘verhalen’ over hoe ongevallen en de gevolgen zich kunnen ontwikkelen (< 5-7) Aspecten zoals waar, wanneer, hoeveel slachtoffers, type letsel, snelheid van ontwikkeling, meteo condities, …

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten Maatgevend scenario Scenario met de grootste gevolgen waar de hulpverlening zich nog op prepareert Enkele ‘verhalen’ over hoe ongevallen en de gevolgen zich kunnen ontwikkelen (< 5-7) EN Welke strategie is nodig om de gevolgen te bestrijden in termen van mesnkracht, hulpmiddelen, partners, kennis, …

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten Worst case benadering Meest negatieve gevolgen denkbaar

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten Maatramp: Zware rampen voor een regio adhv: 1) 18 ramptypen 2) voorgespecificeerde variabelen 3) Classificatieschema voor de zwaarte 4) Hulpvraagindicatie 5) Noodzakelijk hulpaanbod (leidraad operationele prestaties)

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten Rol van de brandweer: Adviserend aan ontwikkelaar Adviserend aan vergunningverlener Toetsend

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten Lastig bij grote/unieke projecten [Leeuwendaal, 2001]: 1) Eenmalig, weinig ervaring 2) Lange looptijd, functiewisselingen 3) Andere werkzaamheden 4) Geen middelen 5) Tegenover heel projectteam van ontwikkelaars 6) Noodzakelijk hulpaanbod (leidraad operationele prestaties)

‘Risico-analyse’ brandweer bij projecten kansen gevolgen

Conclusies Veiligheid eigen personeel: zorgpunt Risico-analyse brandweer: Bij incidentbestrijding Bij projecten Risico-analyse incidentbestrijding: opbrengst versus eigen veiligheid Herkenning gebasseerde besluitvorming situational awareness ‘Risico analyse’ projecten: enkele scenario’s, gericht op effectontwikkeingen en inzet brandweer