Communiceren met Geo-informatie Goedemorgen Deze presentatie gaat over het communiceren met geo-informatie. Gustavo Arciniegas López, PhD Symposium “Geo-informatie op Tafel”

Ruimtelijke beslissingsondersteuning voor participatieve planning Even voorstellen Gustavo Arciniegas Gepromoveerd aan de Vrije Universiteit Amsterdam Proefschrift titel: Ruimtelijke beslissingsondersteuning voor participatieve planning GIS-adviseur en geo-communicatie bij MAPSUP Ik ben Gustavo Arciniegas - Gepromoveerd aan de VU - En werk tegenwoordig bij MAPSUP als adviseur GIS en geo-communicatie

Inhoud Onderzoeksprobleem Aanpak Casus 1 uit proefschrift Casus 2 uit de praktijk Lessen Mijn presentatie bestaat uit vijf delen: - Eerst, ik ga het onderzoeksprobleem van mijn proefschrift beschrijven. - Dan leg ik de elementen van de aanpak uit om dit probleem te adresseren. - Vervolgens beschrijf ik twee casussen: een mijn proefschrift en de andere uit de praktijk als adviseur bij MAPSUP. - Tot slot geef ik een aantal lessen en conclusies uit deze ervaringen.

Communiceren van geo-informatie Het onderzoeksprobleem bestaat uit drie aparte sub-problemen - Het eerste probleem heeft te maken met het communiceren van geo-informatie. - Geo-informatie wordt veel gebruikt in de praktijk - Echter, kaartgebruik is niet altijd een makkelijke taak voor de meeste gebruikers, vooral indien gebruikt voor communicatiedoelen - Kortom: geo-informatie is niet altijd makkelijk om te communiceren.

Planning betreft meerdere belangen Meerdere kennisbronnen Meerdere interesses Meerdere schaalniveaus Meerdere deskundigheden Multiple behoeftes - Het tweede probleem heeft te maken met actoren of partijen dij betrokken zijn bij een planningsproces - Heel vaak zijn er meerdere partijen betrokken bij planningsprocessen met verschillende interesses en belangen die graag de geo-informatie willen gebruiken. - Beleidsmakers, overheid, wetenschappers, milieuorganisaties, burgers en nog meer partijen willen graag de beschikbare geo-informatie gebruiken.

Vaak komen belangen niet overeen Partijen moeten samenwerken Informatie moet beschikbaar zijn Belangen moeten duidelijk zijn Samenwerking is nodig Het derde probleem heeft te maken met het ontstaan van conflicten tussen de belangen van de partijen. - Ruimtelijke conflict komt vaak voor in de praktijk. - Betrokkenen partijen moeten samen werken om compromis te bereiken. - Relevante informatie moet beschikbaar worden gesteld en belangen moeten duidelijk zijn om conflicten te identificeren en in kaart te brengen. Kortom: samenwerking rond kaarten is nodig.

Hoe pakken we dit aan? Geo-informatie Workshops MapTable Het hoofdproduct van mijn proefschrift was een methode om geo-informatie bij participatieve ruimtelijke planprocessen met conflicterende interesses van belanghebbenden te kunnen gebruiken. De methode combineert uit drie hoofdelementen: Een: tools om geo-informatie te communiceren. Twee, een hardware instrument, de MapTable, om samenwerking en dialoog rond geo-informatie te faciliteren. Drie, een reeks van workshops waar partijen samen werken met geo-informatie op de MapTable. Hoe worden deze elementen gecombineerd? Geo-informatie tools worden in de MapTable gebruikt en geïmplementeerd in de workshops die gehouden worden in fasen van het proces. Workshops MapTable

De MapTable Hier een foto van de MapTable. Vandaag staan er zes MapTables, die elk een specifieke geo-informatie tool laat zien.

Workshops Ontwerp Analyse Planningsbijeenkomsten Discussie rond geo-informatie Geo-informatie op tafel - Een workshop is een planningsbijeenkomst waar deelnemers het gebruik van een plangebied bespreken. - Deelnemers werken samen op de zelfde kaarten. - Geo-informatie wordt op de MapTable gepresenteerd en gecommuniceerd. - De methode kent drie soorten workshops: ontwerp, analyse en onderhandeling Ontwerp Analyse Onderhandeling

Casus 1: allocatie van getijdecentrales - Deze toepassing ging over de allocatie van offshore getijcentrales, zoals die op de foto, in een kustgebied in Schotland. - Deze apparaten zijn onderwater turbines die gebruik maken van getijdenstromingen om duurzame energie te genereren.

Het plangebied Hier een foto van het plangebied rond de “Mull of Kintyre”.

Partijen / Beschikbare geo-informatie Duurzame energie Toerisme Lokale visserijen Recreatievaart Scheepvaart Milieuorganisaties Geo-informatie: Getijde Bathymetrie UK Zeebodem Tanker routes Havens Cruise routes Scheepswrak Historische monumenten Visserijzones Vissersboten Visserij surveillance Scheepvaart routes Scheepvaart Zeevogels Walvisachtigen En nog meer. Bij dit planningsproces waren meerdere partijen betrokken en een grote hoeveelheid geo-informatie.

Campbeltown workshops Workshops werden georganiseerd op locatie met betrokkene partijen. - In de workshops hebben deelnemers de geo-informatie tools op de MapTable gebruikt om hun meningen te geven. Geo-informatie wordt gebruikt als ondergrond. - Het doel van de workshops was het verzamelen van lokale kennis en belangen van het gebruikers van het gebied in de vorm van waardekaarten. - Maken van scenario’s voor de allocatie van de getijcentrales.

Waardekaart voor visserijen Tijdens de workshop communicerende de vissers hun meningen op digitale kaarten met behulp van de tools. Dit wordt gedaan in drie stappen: Ten eerste, een basis waardekaart gemaakt met modellen wordt gepresenteerd in combinatie met een zeekart. Dan tekent een visser zijn opmerkingen in op de MapTable. Visserijzones en routes worden ingetekend in blauw en rood. Tot slot gebruikt de visser hun tekeningen om de basiskaart aan te passen en een nieuwe waardekaart te genereren.

Visserijen, Scheepvaart, Toerisme Op dezelfde manier genereren andere partijen hun waardekaarten op de MapTable.

Casus 2: Verkennen van energieverbruik voor klimaatneutrale steden De tweede casus gaat over het verkennen van energieverbruik in de gemeente Arnhem.

Energiedoel voor Arnhem Energieneutraal in 2050 20% reductie broeikasgassen in 2020 20% van energie duurzaam geproduceerd 20% reductie door efficiëntie te verbeteren Een beetje context van deze casus. Kortom: het energiedoel voor Arnhem: energieneutraal in 2050 te zijn.

Aandachtpunten voor Arnhem Sturen en faciliteren van proces Een realistische en consequente agenda. Aandachtpunten voor gemeente Arnhem waren: - Het sturen en faciliteren van het proces en - Een realistisch en consequente agenda te houden

Rol van Arnhem Sturen! Stimuleren van informatie-uitwisseling Delen van beschikbare kennis Faciliteren van coalitievorming Stimuleren van communicatie Communiceren van uitkomsten aan publiek De rollen van gemeente Arnhem waren: - Het stimuleren van het uitwisselen van geo-informatie tussen partijen. - Het delen van beschikbare kennis met alle partijen - Het faciliteren van het vormen van coalities - Kortom: een communicatie rol tussen partijen en met het publiek. Sturen!

Partijen Woningcorporaties Energieleveranciers Netwerk administrators Lokale overheid: planners, beleidmakers… Architecten Vastgoed Gemeente Arnhem Er waren bij dit proces ook meerdere partijen betrokken en een hoge hoeveelheid geo-informatie.

Verkennen van energieverbruik Gemeente niveau Wijk niveau: kJ/m2 of KJ/m3 of KJ/inwoner Per doelgroep: school, ziekenhuis, etc. Per woningcorporatie Per bouwjaar Per m2/inwoner Etc. Bestaande beschikbare geo-informatie werd gebruikt om een aantal kaarten te maken: - Gemeentelijk niveau - Wijk niveau: in kJ/m2 or KJ/m3 or KJ/inwoner - Per doelgroep - Per woningcorporatie - Per bouwjaar - Per m2/inwoner

Hoe wordt de MapTable ingezet? Centraal GIS De MapTable werd ingezet op basis van de onderzoeksmethode van mijn proefschrift. Drie componenten werden gecombineerd: Een centraal GIS waar alle beschikbare en gegenereerde geo-informatie verzameld werd. De MapTable als de communicatieinstrument en interface tussen deelnemers en de geo-informatie een ook tussen elkaar. Tools voor het faciliteren van het verkennen en monitoren van energieverbruik. Hoe? Tools worden aan de MapTable gekoppeld en dan geïmplementeerd bij bijeenkomsten. Tools MapTable

Dynamische grafieken Grafiek Grafiek Inactieve zone Inactieve zone Deze slide laat zien hoe de verkenningstool in elkaar ziet. - Dynamische grafieken geven energieverbruik weer op basis van verschillende aspecten. - Energieverbruik wordt berekend per postcode zone. - Met de tool konden deelnemers zones selecteren of activeren om het verbruik daarvan te zien. Na het selecteren of niet selecteren worden de grafieken weer geupdate. Inactieve zone

Interactieve energie verkenningstool Interface Dynamische legenda De tool bevat ook een dynamische legenda wiens waarden interactief ingesteld konden worden. Na het instellen van de legenda werd de kaart weer gekleurd op basis van de nieuwe legenda. Zo konden deelnemers plekken zoeken met excessief verbruik.

Lessen: Interactieve kaarten faciliteren opwekking en integratie van kennis van verschillende partijen Gecombineerde geo-informatie markeert conflict en kansen voor samenwerking De MapTable stimuleert dialoog en integreert scopes De aanpak vereist een op consensus gerichte houding van deelnemers die bereid zijn om naar elkaar te luisteren en kennis met elkaar te delen Tot slot: Uit beide casussen worden de volgende conclusies getrokken: - Interactieve kaarten faciliteert opwekking en integratie van kennis van verschillende partijen - Gecombineerde geo-informatie markeert conflict en kansen voor samenwerking - De MapTable stimuleert dialoog en integreert scopes - De aanpak vereist een op consensus gerichte houding van deelnemers die bereid zijn om naar elkaar te luisteren en kennis met elkaar te delen

Vragen?

Kaartgebruik bij workshops Rol van kaarten Kaartgebruik Ontwerp Ontwerptaal Communicatie Analyse Onderzoekmodel Ruimtelijke analyse Onderhandeling Beslissingsagenda Interactieve beslissingsondersteuning Hoe worden kaarten gebruikt bij elke workshop? Kaartgebruik wordt bepaald volgens een kader voor kaartgebruik te vinden op het proefschrift van Linda Carton. Op basis van de rol van de kaart wordt het gebruik bij elke workshop bepaald. Bron: Carton, L.J. (2007). Map-making and map use in a multi-actor context. PhD thesis. TU Delft.

Allocatie van getijcentrales The allocation of tidal energy devices took place during the Negotiation workshop. The value maps generated in the previous workshop were combined and presented as characters using the negotiation tool on the Touch table. In the middle map, stakeholders used the negotiation tool to display support information on top of the map that showed trade-offs between three groups of stakeholders represented by the letters T, C and S. A blue letter indicates that that area is of high importance to that stakeholder. A red letter indicates that that area is of low importance to that stakeholder. Trade-offs are represented by combinations of red and blue letters or vice versa and suggest potential locations for a tidal energy device. On the right, yellow boxes represent the locations chosen by participants as potential consensus sites for the devices.

Een Schotse plangebied Het plangebied heet “the Mull of Kintyre” en werd geselecteerd als het energiegebied voor het installeren van deze centrales. Als gevolg van deze plannen is er conflict ontstond tussen de ontwikkelaars van de apparaten en traditionele gebruikers van het gebied, zoals de plaatselijke fauna touroperators, lokale vissers, recreatieve varen en beroepsvaart.