Krachtgerichte hulpverlening in dialoog Empowerment Krachtgerichte hulpverlening in dialoog

Empowerment vertrekt vanuit een geloof in de kracht van mensen en hun omgeving Iedereen beschikt over een aantal potenties en mogelijkheden die hem/haar in zijn menselijkheid kunnen tonen(humanistisch perspectief) Ook de meest grauwe milieus dragen een krachtbron in zich(krachtenperspectief) Mensen zijn mede het resultaat van een interactie tussen hun kenmerken en potenties en de interactie met de omgeving en de hiermee opgedane levenservaringen(interactionistisch perspectief) Door het geheel aan opgedane ervaringen zijn mensen eigen in hun expressie, hun kracht en hun kwetsbaarheid(identiteitsperspectief)

Empowerment als paradigma Empowerment is een denk- en handelingskader: het is een geheel aan overtuigingen en zienswijzen die door de leden van een bepaalde samenleving of groep worden gedeeld.. Het gaat over een fundamentele verandering in het kijken naar sociale problemen Bottom-up benadering/vanuit de doelgroep Focus op welzijn, krachten en omgevingsinvloeden Positief en pro-actief Empowerment vecht actief discriminerende en onderdrukkende praktijken aan.

Probleemoplossende benadering versus waarderende benadering Identificatie van het probleem vanuit een behoefte analyse van de oorzaken en mogelijke oplossingen De hulpverlening is gericht op het behandelen en oplossen van het probleem Deficiet denken Waardering van het beste dat men in huis heeft. Verbeelden van hoe het kan worden door dialoog Acties zijn gericht op het invoeren van gewenste veranderingen Denken vanuit de kracht van mensen

Empowerment geeft een verbindend ethisch kader De sociale grondrechtenethiek De wederkerige zorgethiek De individuele bestaansethiek Empowerment als synthese: autonomie in verbondenheid Gelijkheid, rechtvaardigheid herstel van kwetsuren, relationele betrokkenheid Positieve vrijheid, reflexieve autonomie

Kenmerken van empowerment Interactionistische en dynamische kijk: verwerven van kracht kan slechts mits ondersteuning van de omgeving Empowering processen en empowered outcomes Kijken naar persoonlijke en maatschappelijke problemen vanuit verschillende dimensies: psychologische, sociologische, filosofische, gender-verscheidenheid enz Meerdere niveau’s: meso-micro macro(multi-level) Empowerment is een continue variabele en open einde constructie.

Empowerment heeft een primaire bekommernis voor personen of groepen die maatschappelijk kwetsbaar zijn. Erkenning van individuele, sociale en maatschappelijke kwetsbaarheid Geen blaming the victim ook geen blaming the system Verbindingsproblematiek (met zichzelf, anderen, samenleving) Verbindingen herstellen Focus op positieve aandacht en netwerken die groei mogelijk maken

Positief Inclusief Integraal Krachtgericht Participatief gelijkwaardigheid, respect Inclusief iedereen wordt betrokken Integraal brede, contextuele kijk Krachtgericht focus op capaciteiten, mogelijkheden Participatief zeggenschap, invloed Relatiegericht sociale kwaliteit, bronnen verbinden

WAARDEORIËNTATIE EN THEORETISCH KADER Kracht en macht Power from within Power with Power to Eigen kracht en gedeelde verantwoordelijkheid Vermaatschappelijking en kwartiermaken

De paradox van kracht en kwetsbaarheid In de diepste kwetsuren schuilen de krachten tot groei in verandering, maar ook de meest dwingende belemmeringen In de kracht en het naar buiten treden en zichzelf overtreffen schuilen ook de risico’s van het terug gekwetst worden

omschrijving van empowerment Empowerment is een proces van versterking waarbij individuen, organisaties en gemeenschappen greep krijgen op de eigen situatie en de omgeving en dit via Het verwerven van controle: greep en besef van invloed vergroten Het aanscherpen van kritisch bewustzijn: dialoog -reflectie en verschillende perspectieven delen En het stimuleren van participatie: samen op stap gaan vanuit verbondenheid en verscheidenheid

Empowerment als een versterkingsproces Versterkend werken Herstel van basisrechten Aanspreken van hulpbronnen Continuering en stabilisering Putten uit krachten en mogelijkheden en competenties een plaats geven Werken met ‘enabling niches’ Ontwikkelen van vaardigheden Verbindend werken De kracht van het relationele als motor Zicht krijgen op zichzelf in zijn verbindingen vanuit het narratieve Verbinding met betekenisvol netwerk in het hier en nu Werken aan basishouding en rolontwikkeling Herverbinding met ruimere omgeving en aspecten van het maatsch.gebeuren

De kracht van het relationele Werken vanuit betrokkenheid en de kans op verbinding Werken met de verhalen van de hulpvrager Binnenbrengen van de krachten en potenties van de hulpverlener Werken aan een passende mandaatverbreding Werken aan een spannende en passende evolutie van rolverhoudingen Werken vanuit gelijkenissen en verschillen Spiegels van jezelf in een juiste timing aanbrengen Ruimte voor afstand en nabijheid. In een passende timing loslaten

Organisatorische context The use of power to empower stimuleren van self-empowerment Creëren van enabling niches Empowerment kan binnen elke organisatie

De kracht van organisaties Werken aan een versterkende cultuur Werken aan versterkende gedeelde visie en missie Werken aan een gedeelde taal Krachtgerichte visie is overal zichtbaar naast het probleemgericht kijken Tweesporen Communicatie Werken aan afgebakende gerichte overlegvormen met maximale participatie doelgroep Doelgroepparticipatie meenemen in een groeiproces Evidend based- practice based en value based werken Meetbaarheid moet hanteerbaar zijn en effect hebben

Creëren van enabling niches Personen worden er niet gestigmatiseerd en niet behandeld als maatsch. uitgeslotenen Enabling niches is een verbinding tussen personen uit verschillende lagen en sub-culturen waarmee zich toegang opent tot andere perspectieven Er is aandacht voor de gehele persoon los van het ‘dakloos’ of ‘arm’ zijn Sterke verwachting van verandering of persoonlijke groei Incentieves om realistische doelen voorop te stellen Er is een open en realistische feedback het schept mogelijkheden om vaardigheden aan te leren en verwachtingen te scheppen die een beweging naar andere niches beogen Er zijn adequate bronnen en competentie en gelijkheid worden er beloond.

Methodisch kader van de hulpverlening Faciliterende activiteiten en herstel basisrechten Erkennende en krachtgerichte tussenkomsten Reflectieve en verbindende vragen en zienswijzen Aanhoudende en outreachende tussenkomsten Netwerkversterking en overleg Gericht en procesmatig werken

Faciliteren en herstel basisrechten Vraagverheldering Aan de hand van dialoog verkennen van de achterliggende hulpvraag Rechten verkennen en realiseren basisrechten Toeleiden tot diensten die rechten helpen realiseren Bespreking van effecten en betekenis toeleiding en verwijzing Dialoog over de betekenis van herstel basisrechten

Erkennende en krachtengerichte tussenkomsten Erkenning voor de inzet, niettemin alle pech en blokkades Erkenning voor benadeling en onrecht die de hulpvrager ervaart Erkenning voor de openheid en ruimte tot gesprek Focus op potenties, dromen en ideeën Focus op trots en behoud waardigheid Focus op homeostatische krachten Focus op wat nodig is om kentering teweeg te brengen Focus op de krachtenspiraal die, mogelijks te weinig bewust, reeds aanwezig is.

Reflexieve en verbindende vragen Waar haal jij het om niettemin alles nog te moed te vinden iets aan je problemen te doen? Kr. Wat maakt dat het niet helemaal een puinhoop geworden is?Hom. Welk idee houdt je nu nog recht? Wat herhaal je regelmatig als innerlijke steungedachte?Hom. Wat blokkeert je telkens weer?op welke obstakels stoot je telkens weer?Probl. Wat zou er moeten veranderen, voor je er echt weer tegenaan kan gaan?Wat zou deze verandering met zich meebrengen?Kr. Op wie durf je nu geen beroep meer doen, die jou anders een duw in de goeie richting zou kunnen geven? Uitz.

Aanhoudende en outreachende tussenkomsten Doorvragen op momenten van doorbraak of waar een crisis een belangrijk leermoment kan worden Stilstaan bij mogelijke verandering ook als alles vastzit Paradoxaal werken om de innerlijke motivatie helder te krijgen De hulpvrager terug aanspreken op een moment waarop hij/zij denkt dat je als hulpverlener de moed hebt opgegeven Aanklampend werken tot er een verwondering bij de hulpvrager optreedt.

Netwerkversterking en overleg Werken met een ecogram als exploratie en verbindingsmethodiek Plaats geven aan niet meer aanwezige afwezige betekenisvolle personen en hiaten in het netwerk. Zoektocht naar netwerkversterking en verbreding. Zicht op plaats en betekenis van hulpverlening Werken naar een vorm van dialoog en overleg volgens de principes van cliëntoverleg De hulpvrager meer zicht en greep geven op het interactiepatroon

Gericht en procesmatig werken Aanpakken van de meest urgente problemen Komen tot een zekere stabilisering en stilstaan bij betekenis en effect van deze stabilisering Vanuit concrete gebeurtenissen of pro-actief werken naar een diepere dialoog over achterliggende betekenissen Komen tot gedeelde inzichten, van waaruit gewerkt wordt naar uitzichten Concretiseren in actie-gerichte stappen Stilstaan bij effect en betekenis van de intentie tot of concretisering van de actiegerichte stappen Leren uit de veranderingen en versterken van de positieve samenhangen en sleutelen aan de balast en inperkingen Werken aan autonomiseren, toeleiding tot versterkende netwerken Loslaten en nazorg

De drie cirkels van samenhang en beïnvloeding probleemcirkel Homeostatische cirkel Kracht- en perspectievencirkel