Van schoolboeken naar digitale leermiddelen Michiel Maas – Programmamanager VO Kennisnet

Onderwijsvernieuwing ‘long tail’ - michael van wetering hergebruik van digitale content - leonie verhoeff, leo bakker kwaliteit van digitaal lesmateriaal - guus schmit, a. vd berg lesmateriaal uitwisselen - erik verhulp - digischool van schoolboeken naar digitale leermiddelen - michiel maas competenties leren met games - leonie verhoeff, hannie vd heijden alle standaarden simpel uitgelegd - jan kees meindersma

Doel van deze workshop Kennis van ontwikkelingen op gebied leermiddelen Keuzes voor uw school en hun consequenties Presentatie opbouw: 1 kort overzicht lesmateriaal – hoe wordt het opgebouwd en waarom je door een bepaalde wijze van opbouwen juist multimedialer kunt kiezen 2 organiseren – leesmateriaal is één – maar daar hoort een goed beeld bij van de schoolorganisatie – het een heeft invloed op het ander 3 exteren factoren -- uitgeveefwereld

1. Lesmateriaal

Leerobjecten vorm (aggregatieniveau) Niveau 1 Fragment Niveau 2 Informatie-object Toets Niveau 3 Leereenheid Niveau 4 Cursus Certificeerbare eenheid 03 Leerobjecten in niveaus. De organisatie van leerstof in een methodisch model We spreken over 4 niveaus van aggregatie: (Animatie 1) KLIK!] Niveau 1: Fragment Voorbeeld: (Animatie 2) afbeelding van de Eifeltoren waarbij het voor de kijker nog niet duidelijk is in welke context deze afbeelding bekeken moet worden: Toerisme in Parijs, Staalconstructies, Wereldtentoonstellingen. KLIK] Een ander voorbeeld is een tekst over de gebruikte technieken bij de bouw van de Eifeltoren. Met andere woorden er is nog geen inhoudelijke context aangebracht. Ook is nog niet duidelijk wat de kijker in het kader van zijn/haar leren met het fragment moet gaan doen. (Animatie 4, Animatie 5)KLIK –KLIK] Niveau 2: Informatie-object of toets. Voorbeeld: tekst over staalconstructies met een afbeelding van de Eifeltoren, die genoemd wordt als voorbeeld van een constructie. Er is nog dus een inhoudelijke context aangebracht. Er is nog geen didactische/leercontext toegevoegd. (Animatie 6, Animatie 7)KLIK-KLIK] Er is vaak sprake van meer onderdelen (fragmenten of andere informatie-objecten) die met elkaar zijn samengevoegd. (Animatie 8, Animatie 9)KLIK-KLIK] Niveau 3: Leereenheid. Voorbeeld: de toepassing van een didactisch model met daarin een duidelijke leersturing over staalconstructies. Er is dus een inhoudelijke context aangebracht. Er is nu ook didactische/leercontext toegevoegd. (Animatie 10)KLIK] Ook hier is sprake van meer verschillende onderdelen (meestal verschillende leerobjecten van niveau 2) met een duidelijke sturing door het materiaal. (Animatie 11)KLIK] Niveau 4: Cursus of een eenheid die leidt tot een certificaat. BV het uiteindedelijke diploma Uiteraard ook hier opgebouwd uit verschillende onderdelen vaak van niveau 3. (Animatie 12)KLIK]

Aggregatieniveaus Herbruik- baarheid hoog laag Contextrijk laag hoog Niveau 1 Fragment Niveau 2 Informatie-object Toets Niveau 3 Leereenheid Niveau 4 Cursus Certificeerbare eenheid Het verschil tussen de niveaus bestaat uit: inhoudelijke of didactische context de mate waarin het leerobject uit verschillende componenten bestaat. Objecten van niveau 2 bestaat uit meerdere componenten. Niveau 4 bestaat uit de meeste componenten. niveau 3 biedt altijd componenten die zorgen voor leersturing.

Ontwikkelingen lesmateriaal Verschuiving van klas met boek naar maatwerk Verschuiving van complete methode naar delen Interesse in andere bronnen en andere dragers Komt veelal tot uiting in toename ict-gebruik

2. Lesmateriaal, maar ook de schoolorganisatie…

Ontwikkelingen in organisatie 4 in balans Vertellen van voordeel zaken meteen in balans te zien: het betreft de hele organisatie!!

Benutting deel 1649 uur Docent fte Voorbereiden Klaarzetten Ontwikkelen Arrangeren Methode gebruiken + arrangeren intensief Voorbereiden Klaarzetten Weegt de extra inspanning van de docent in intensievere vormen zoals zelf ontwikkelen op tegen de kosten van een aangeschafte methode? Zijn beiden budgettair-neutraal te maken? Wat zien we: Andere verdeling van werkzaamheden docent: naast lesgeven Beroep op andere vaardigheden

3. Uitgevers veranderen hun productaanbod

Lesmateriaal verandert 2009 Ambities binnen GEU: printing on demand: omzet van 2 naar 4% aanbod van het totaal is digitaal: 46% gesproken boek : omzet stijgt van 0 naar 3% boeken (folio): omzet uit daalt van 65% naar 51% database met informatie : omzet stijgt van 3% naar 8% gepersonaliseerde informatie: omzet van 0 naar 2 % Bron: de uitgever aan het woord – BAS 2007 KPMG Thesis

4. Scholen, uitgevers en anders organiseren……

The Long Tail Aantal verkopen Aantal titels gerangschikt naar populariteit Aantal verkopen aanbod boeken totale omzet Amazon.com

Wat leert ons “The long tail”? In het onderwijs leert de longtail ons dat door een goed besef van wat er om je heen te krijgen is Verbind alle losse winkeltjes , dan hoef je niet meer de allergrootste investeringen te doen (stap 6 uit vier in balans). Dit is ook wat ovc graag wil. Genbruik je ELO …want

Longtail en de Elo in de school Elo gekoppeld aan internet is onderdeel van een wereldwijd netwerk van lesmateriaal

Delen is de voorwaarde voor succes Scholen deel groot netwerk: Afspraken en standaarden, technisch en inhoudelijk Vindbaarheid en beschikbaarheid materiaal in gekoppelde databases

Waarom anders organiseren? Want 2008-2009: druk op scholen om kosten lesmateriaal in overeenstemming te brengen met de SVB-vergoeding aan ouders Want 2009-2010: volledig gratis lesmateriaal= lumpsum + europese aanbesteding

5.Lesmateriaal, keuzes en beslissingen

Cirkel is cyclus is doorlopen proces Speelt zich af in een bepaalde tijdspanne (natuurlijk in schoolritme vb 5 of 7 jaar) Afweging: hoe lang is die periode, als je kijkt naar externe factoren (actualiteit) Kijk bv naar de veranderplannen van de geu

Keuzemomenten Uitgangspunt = Iedere school heeft eigen cultuur en logica! Beschrijf de interne – en externe factoren die bepalen dat u een nieuwe keuze gaat maken

Manager Docent Rollen Ondersteunt docent Richt keuzeproces in Bewaakt de stappen Communiceert met leerlingen en ouders Financieel verantwoordelijk Docent Vakinhoudelijk eigenaar Verantwoordelijk voor vakinhoudelijke en didactisch keuze Spiegelt dit aan onderwijsvisie school

1. Het startpunt inventariseren lesmateriaal kosten organisatie Wat is er? Wat kost het? Hoe is het georganiseerd? Van wie is het? Pag 4

2. Het proces inrichten Doelen bepalen Aanpak kiezen Doelen bepalen Inrichting besluitvormingsproces Inrichting logistiek proces Innen ouderbijdrage Afstemming en samenwerking Pag 7

3. De randvoorwaarden benoemen Externe Interne Externe Interne Extern: hou actualiteit in de gaten In 2008 via SVB In 2009 via de school Budgetteer per schoolsoort, per leerjaar Budgetteer nieuwe aanpakken Vaardigheden en kennis docenten zijn belangrijk! Pag 10

Keuzemomenten Interne factoren Externe factoren Onderwijsvisie Wat verandert er in aanbod? (geu, ict, etc) Compententies team Regelgeving en bekostiging Hardware en fysieke situatie bepalen keus materiaaltype Verwachte veranderingen in leerlingpopulatie Concluderend: Welke veranderingen in bovenstaande verwacht ik? Concluderend: Wat vind ik bepalend voor mijn keuzetraject?

4. De inhoud (laten) kiezen keuzes criteria toetsen Overweeg leerarrangementen en digitale lesmaterialen Pag 13

5. De vorm (laten) kiezen keuzes criteria toetsen Pag 16

De verwerkingswijze (laten) kiezen keuzes criteria toetsen Pag 19

7. De logistieke aanpak bepalen folio digitaal Wie is de eigenaar? Boeken kunnen ook ter inzage op school liggen; bespaart kosten Toegang via de elo? Pag 22

Waar is hulp? Sessies op uw school Februari regiosessies met vo-raad, etc. Websites: gratislesmateriaal.kennisnet.nl www.vo-raad.nl www.minocw.nl www.cfi.nl

gratislesmateriaal.kennisnet.nl