Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

1. Wat is een Politiek Systeem? Soevereiniteit = uiteindelijk het hoogste gezag De naam van een politiek systeem geeft waar de soevereiniteit ligt. Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8 2. Typologie We bepalen eerst waar de soevereiniteit ligt: V = volk VP= Volk-Partij V-WE = Volk-Wisselende Elite V= Vaste Elite L= Leider G = God V V-P V VWE VE L G Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8 2. Typologie Dan weten we nu de namen: Meestal eindigen die op –cratie van ‘kratein’ = besturen Volk = demos Elite = aristos Leider = tirannos God = theos 1 2 3 4/5 6 7 8 Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8 2. Typologie 1. Basisdemocratie, 2. Volksdem/partijdictatuur 3. Radicale democratie 4/5: Representatieve democratie (parlementaire of presidentiële) 6. Aristocratie (soms monarchie) 7. Rechtse dictatuur 8. Theocratie 1 2 3 4/5 6 7 8 Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8 2. Typologie 4/5: Representatieve Democratie: Parlementaire: Het volk kiest een Parlement Presidentiële: Parlement en een President 4 5 Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8 2. Typologie Opdracht: Geef van elk type Politiek Systeem een voorbeeld van een land 1 2 3 4/5 6 7 8 Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

3. Ontstaan van onze Parlementaire Democratie Belangrijke mijlpalen: Franse revolutie: volkssoevereiniteit: Grondwet van de Bataafse Republiek 1815: Grondwet Willem I, Eerste en Tweede Kamer, alleen elite, Contraseign 1848 Liberale revoluties in Europa, Grondwet van Thorbecke Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

3. Ontstaan van onze Parlementaire Democratie Belangrijke mijlpalen: Grondwet Thorbecke: Trias Politica, Ministeriële Verantwoordelijkheid, meer rechten voor Parlement, Censuskiesrecht: elite Pacificatie van 1917: Sociaal-democraten en liberalen krijgen algemeen kiesrecht, Confessionelen krijgen Eigen Bijzonder Onderwijs, Evenredige Vertegenw. 1919: Ook Algemeen Kiesrecht voor de vrouwen Daarna verlaging kiesgerechtigde leeftijd Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

4. De praktijk van onze Parlementaire Democratie De Representatieve Democratie zit tussen de uitersten in: combineert het optimistische en het pessimistische mensbeeld volk volk kiest wisselende vaste elite om elite leider de x jaar Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

4. De praktijk van onze Parlementaire Democratie Belangrijkste waarden: politieke gelijkwaardigheid politieke vrijheid Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

4. De praktijk van onze Parlementaire Democratie Algemeen kiesrecht, om de vier jaar geheime verkiezingen Controle: recht van vrije meningsuiting, wet openbaarheid van bestuur, vrijheid van drukpers Politieke partijen: recht van vereniging en vergaderingen Rechten van de oppositie Rol van de media: Informatiefunctie Spreekbuisfunctie Commentaarfunctie Controlefunctie Agendafunctie Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

4. De praktijk van onze Parlementaire Democratie Twee Kiessystemen Evenredige vertegenwoordiging, soms met kiesdrempel Meerderheidsstelsel Daarnaast is er een districtenstelsel mogelijk Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

4. De praktijk van onze Parlementaire Democratie Rol politieke partijen: Selecteren kandidaten voor de fracties Selecteren kandidaten voor bestuursfuncties Articulatiefunctie Communicatiefunctie Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

4. De praktijk van onze Parlementaire Democratie Bestuurslagen: RIJK VAN VERKIEZINGEN NAAR REGERING Verkiezingen – fractievoorzitter kiezen – rol van de koning(in) - (in)formatieperiode – verdelen ministers en staatssecretarissen – regeringsprogramma RECHTEN VAN PARLEMENT: Recht van amendement (niet voor eerste kamer) Recht van Initiatief (niet voor eerste kamer) Budgetrecht Vragenrecht Recht van Interpellatie Recht van Enquete Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

4. De praktijk van onze Parlementaire Democratie Bestuurslagen: PROVINCIE PROVINCIALE STATEN GEDEPUTEERDE STATEN COMMISSARIS VAN DE KONINGIN Beleidsterreinen: zie Civitas 166 Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

4. De praktijk van onze Parlementaire Democratie Bestuurslagen: GEMEENTE GEMEENTERAAD (hoofd van de gemeente) WETHOUDERS BURGEMEESTER Beleidsterreinen: zie Civitas 166 Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8

4. De praktijk van onze Parlementaire Democratie Bestuurslagen: EUROPA EGKS- EEG- EU (Verdrag van Maastricht 1992) EUROPESE RAAD (REGERINGSLEIDERS EN PRESIDENT FRANKR) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE (MINISTERS) EUROPESE COMMISSIE EUROPEES PARLEMENT Bevoegdheden zie Civitas pagina 168 en 169 Het Politiek Systeem Civitas Hoofdstuk 8