DIRECTE DEMOCRATIE STAATSHERVORMING volgens ZWITSERS MODEL v270308

HET ZWITSERS MODEL  Voorbeeld: de afsplitsing van het kanton BERN door een nieuw gevormd kanton JURA

HISTORIEK  Het Jura conflict start in 1815 met het congres van Wenen waarbij het episcopaat Bazel, overwegend Franstalig en katholiek met het kanton Bern, overwegend Duitstalig en protestants, wordt samengevoegd.

Moeckli  Door andere historische gebeurtenissen verdwijnt de spanning tussen Jura en Bern wat op de achtergrond maar in 1947 brengt het “geval Moeckli” de tegenstellingen terug op de voorgrond. Moekcli wordt een post in een ministerie geweigerd voornamelijk omdat zijn moedertaal Frans is. Ook economische achterstelling van de Jura regio geeft voeding aan de spanningen.

Autonomie  In 1950 is er een referendum in het kanton Bern dat een beperkte autonomie toestaat aan de Jura districten.  Dit is het gevolg van de inzet door twee bewegingen in de Jura, één voor autonomie binnen het kanton Bern en één voor afscheiding.

ARGUMENTATIE  De voornaamste argumenten die door beide kampen (autonomie en afscheiding) gebruikt worden : Geografisch Historisch Etnisch Taalkundig

1959 REFERENDUM  In 1957 wordt er in het kanton Bern een referendum opgestart met de vraag of een afzonderlijk kanton Jura dient opgericht te worden. Dit voorstel wordt overtuigend weggestemd. De politici menen dat daarmee de separatisten uitgeschakeld zijn

GRONDWETWIJZIGING  In 1970 wordt een grondwetswijziging bij referendum voorgelegd aan de burgers van het kanton BERN.  Deze grondwetswijziging bekrachtigd het principe van Federalisering en Democratie en voorziet in de mogelijkheid van afscheiding bij middel van Directe Democratie

GRONDWETSWIJZIGING  In de grondwet wordt ingeschreven:  “Het recht om een referendum te eisen of er aan deel te nemen behoort aan de burgers die stemrecht hebben en die resident zijn in een streek die behoort tot het grondgebied waar het referendum wordt gehouden.”  Hiermee wordt het principe bevestigd van DEMOS en wordt ETHNOS afgewezen.

DE SCHEIDING  In 1974 wordt aan de burgers van de Jura bij referendum gevraagd of zij oprichting van een nieuw kanton wensen.  Tot grote verrassing van velen is de uitslag in het voordeel van oprichting van een nieuw kanton.

DE KEUZE  In 1975 worden in de betrokken gemeenten referenda opgestart met de vraag tot welk kanton zij wensen te behoren indien een nieuw kanton Jura opgericht wordt.  De gemeenten die aansloten bij het nieuwe kanton Jura stemden nu voor een eigen grondwet.

ALLE ZWITSERS  Op 24 sept 1978 stemmen alle stemgerechtigde Zwitsers bij referendum over de nieuwe kantonnale indeling.  Het voorstel wordt zonder verdere problemen aanvaard.

KANTON JURA  In 1979 vormen drie van de zes Jura districten het nieuwe kanton JURA

DEMOS  Van belang is de definitie in de grondwet over de omschrijving van de rechten van de burger (Demos).  Tevens is het van belang welke bronnen het “wij gevoel” voeden van een staatsgemeenschap… wat de burgers doet zeggen “Wij Zwitsers” of “Wij in Zwitserland”.

BELGIE 1  Moest er in Belgie een democratie bestaan dan hadden bv de burgers van Komen en Moeskroen zelf beslist bij welke gemeenschap zij wensten te behoren.  Deze beslissing zou dan door alle Belgen bekrachtigd zijn.

BELGIE 2  Naast de “one seat” handtekeningwerving die de eis formuleert om het Europees parlement te laten zetelen op één locatie zou in de betrokken steden (Straatsburg en Brussel) een referendum op volksinitiatief opgestart kunnen worden of de betrokken burgers deze instelling wel wensen op hun grondgebied.

The Initiative & Referendum Institute Europe  Guidebook to direct democracy in Switzerland and beyond Met dank aan DEMOCRATIE NU