van grondstof naar product Procestechnologie

6.1 Bijna alles procesmatig gemaakt “proces” : het omzetten van grondstoffen en/of halffabrikaten (ingrediënten) in eindproducten volgens een recept. Grondstoffen zijn stoffen die onveranderd uit de natuur komen; halffabrikaten : bewerkte grondstoffen maar nog niet het eindproduct. Welk product je uiteindelijk krijgt is afhankelijk van de ingrediënten en de wijze waarop de productie plaatsvindt = het proces. Beide onderdelen vormen gezamenlijk het recept.

Een proces  een aantal processtappen. In figuur schematische weergave =blokschema. De blokken stellen hier de vaak grote vaten of installaties voor waarin de verschillende procesbewerkingen plaatsvinden. De pijlen = het stoftransport dat tussen de verschillende vaten/installaties plaatsvindt. pijpleidingen op fabrieksterreinen. de processen worden op verschillende manieren bewaakt (bv. het meten van temperatuur en druk) en aangestuurd / geregeld.

Stoffentransport in een proces http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20080925_smaak01

Processen in de voedingsindustrie http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20060411_bloem01 (brood bakken) http://www.youtube.com/watch?v=bp4Ocnix3Do (onderwijs technisch procestechnologie vlees)

het batchproces. batchproces  een afgemeten hoeveelheid grondstoffen. Deze ondergaan de processtappen om een bepaalde hoeveelheid eindproduct op te leveren.= een batch Hierna begint het weer van voren af aan. Bv roeren en verwarmen Druk en temperatuur = parameters die gemeten kunnen worden om het proces aan te kunnen sturen (regelen): =de meet- en regeltechniek Bv brood bakken Ingrediënten: Processtappen:

continuproces Grondstof wordt continu aangevoerd Alle processtappen vinden continu plaats het product wordt continu afgevoerd meet- en regeltechniek belangrijke rol. Alle processtappen dienen nauwkeurig op elkaar afgestemd te worden. Combinaties van batchprocessen en continuprocessen komen ook voor http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20030701_water05 waterzuivering continuproces

Doen: blokschema maken van kaasproductie

6.2 Een proces, stap voor stap Kaas maken ≠ brood maken alle processen te verdelen in een klein aantal groepen van deelprocessen. We onderscheiden de volgende elementaire processtappen: mengen en roeren warmteoverdracht (verwarmen en afkoelen) scheiden conversie: er vindt een chemische of biologische verandering plaats; dit gebeurt bijvoorbeeld bij pasteurisatie en sterilisatie.

Theobroma cacao Begin : cacaopeul Elke vrucht bevat 40-50 'bonen', die elk ongeveer een gram wegen. Een gemiddelde cacaoboom levert per jaar dus 1 tot 2 kilo bonen.

6.3 Van cacaoboon tot chocolade drietal grote productiestappen : 1. productie in het land van herkomst: het oogsten van de cacaopeulen het verwijderen van de cacaobonen uit de peulen de eerste bewerking van de cacaobonen (gisten en drogen) 2. de productie van cacaoboter en cacao uit de cacaobonen in de consumptielanden 3. de productie van chocolade. http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20050115_chocola01 http://teleblik.nl/media/2924/fragment?start=671&end=749 (o.a. witte chocolade)

cacaoboter gebrande cacaobonen worden gemalen tot een soort vettige brij, de cacaomassa. De cacaomassa wordt vervolgens door persing gescheiden in ruwe cacaoboter en cacaopoeder Cacaoboter eigenschappen: bij kamertemperatuur vrij week en smeerbaar, Het heeft een kenmerkende geur wit tot lichtgeel van kleur. smelt bij ongeveer 36 graden Celsius (smelt in de mond) Toepassingen geschikt voor het maken van chocolade en o.a. lippenbalsemen andere beschermende zalven.

jaarproductie van cacaobonen : zo'n 3,5 miljoen ton.