Economische groei...  Les   tb 2.6 de structurele en conjucturele ontwikkeling  mk samenvatting tb 76 tm 79

Maatstaf economische groei Groei van het reëel* nationaal inkomen / nationaal product per hoofd van de bevolking per jaar. * reëel = gecorrigeerd voor prijsveranderingen Economische groei wordt vaak gelijkgesteld met welvaart. De maatstaf wordt dus ook voor welvaartsvergelijkingen gehanteerd.

Grafiekje... Langdurige ontwikkeling van het BNP per hoofd van de bevolking in Bangladesh, Japan en de Verenigde Staten (in US$ - tegen prijsniveau 1990)

Voor- en nadelen maatstaf Voordelen: gestandardiseerde berekening maakt internationaal vergelijken mogelijk Nadelen: alleen formele economie in beeld spreiding van het inkomen onbekend Bij de nadelen: - zegt niets over informele economie (zogenaamd grijze en zwarte circuit, ofwel zelfvoorziening, vrijwilligerswerk en zwart werk) - bij het inkomen per hoofd van de bevolking is niet bekend of dit gelijkmatig verdeeld is over de bevolking (zie Lorenzcurve hs. 7)

Videofragment Paul de Grauwe Interview met deze econoom op 16 oktober 2008 in Phara op Canvas. Econoom Paul De Grauwe draagt een blauw etiket; hij zetelde voor de VLD in het parlement maar hield daar niet zulke goede herinneringen aan over. Maar is het crisis: de beurzen kapseizen, de banken zijn in gevaar, het regent ontslagen en de begroting hangt (dixit De Standaard) met spuug en paktouw aan elkaar. Maar toch, zegt De Grauwe, is het in deze moeilijke tijd geen schande om een tekort op de begroting te hebben. Dat is vloeken in de kerk. En het is geen zonde om banken te nationaliseren, tijdelijk weliswaar. De staat als behoeder van het algemeen belang, was dat niet iets van de socialisten? Of zijn we nu allemaal - tijdelijk - socialist geworden?

Ontwikkelingen... De ontwikkeling van het nationaal inkomen, veroorzaakt door veranderingen in de effectieve vraag (EV), noemen we conjuncturele ontwikkeling. De trendmatige groei van het nationaal inkomen, veroorzaakt door de groei van de productiecapaciteit (PC), noemen we structurele ontwikkeling. Met betrekking tot de conjuncturele ontwikkeling kunnen er drie situaties worden onderscheiden: - Als EV < PC, dan is er sprake van onderbesteding of laagconjunctuur. Onderbesteding gaat gepaard met conjuncturele werkloosheid en (bestedings)deflatie. - Als EV > PC, dan is er sprake van overbesteding of hoogconjunctuur. Overbesteding gaat gepaard met een overspannen arbeidsmarkt en (bestedings)inflatie. - Als EV = PC, dan is er sprake van bestedingsevenwicht. In de economische werkelijkheid wisselen onderbesteding en overbesteding elkaar af. Deze economische golfbeweging wordt conjunctuurcyclus genoemd De verschillende conjunctuurfasen gaan geleidelijk in elkaar over

opleving hausse herstel depressie laagconjunctuur Conjunctuurcyclus hoogconjunctuur afzwakking recessie opleving hausse herstel depressie laagconjunctuur

Productie- vs Effectieve capaciteit vraag PC < EV ---> overbesteding PC = EV ---> bestedingsevenwicht PC > EV ---> onderbesteding

Topjaren conjunctuur 1969 1979 1990 2000 Volgend topjaar? 2011? (cyclische regelmaat)

Gouden Jaren Negentig (1994-2000) Doorbraak ICT Liberalisering Globalisering Onstuimige groei wereldhandel Voormalig PvdA-Kamerlid, staatsecretaris en minister Willem Vermeend waarschuwde onlangs minister Bos om zeer behoedzaam met de crisis om te gaan, want een PvdA'er op Financieën "doet het nooit goed in de ogen van de samenleving." Bos slaagde echter met vlag en wimpel. Naast PvdA-coryfee is Vermeend hoogleraar Europees fiscaal recht en fiscale economie. Hij denkt de oplossing te hebben voor de kredietcrisis én het klimaatprobleem: windmolens.

Daljaren conjunctuur 1ste Oliecrisis (1975) 2de Oliecrisis (1981-1983) Golfoorlog (1993) Anti-terreur-crisis (2001-2003) Volgend daljaar? 2009? (bankencrisis…)

Stagnatie (2008-20..?) Turbulentie financiële markten Toenemende internationale spanningen Negatieve toekomstverwachtingen als gevolg van berichtgeving in de media... De conjunctuur „golft“ op en neer omdat de effectieve vraag nooit stabiel is. Een recessie kan door veel verschillende negatieve prikkels veroorzaakt worden, die de vragers bij hun beslissingen beïnvloeden. Turbulentie op de financiële markten Internationale spanningen / oorlogshandelingen Verhoging van de rentevoet Ongunstige toekomstverwachtingen op grond van berichtgeving in de media... etc.

Videofragmenten Willem Vermeend Interview met deze hoogleraar fiscale economie en voormalig staatssecretaris Financiën op 16 oktober 2008 in Pauw & Witteman op Nederland 1.

Toverwoorden... Conjunctuur in de opgave? BESTEDINGEN in het antwoord! Structuur in de opgave? Dan gaat het om de INRICHTING van de productie: deze is gericht op CONCURRENTIEVERMOGEN!

Tenslotte