Hervorming financiering ambtenarenpensioenen lokale besturen (Wetsontwerp 29 september 2011) Mark Suykens, algemeen directeur VVSG oktober2011

VVSG - I.Huidige situatie II. Voorstellen in het Wetsontwerp van 29 september 2011 tot vrijwaring van een duurzame financiering van de pensioenen van de vastbenoemde personeelsleden van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten en van de lokale politiezones (…) 2 -

VVSG - I. Huidige situatie (2011) POOL 1 RSZPPO1236 besturen Aantal vastbenoemden Aantal gepensioneerden Aantal contractanten t.e.m (13 jaar): bijdragevoet van27,5% % % POOL 2 RSZPPO76 besturen Aantal vastbenoemden Aantal gepensioneerden Aantal contractanten t.e.m (8 jaar): bijdragevoet van27,5% ,5% ,5% 2007 t.e.m ,5% % % 3 -

VVSG - POOL 3 Voorzorginstelling88 besturen Aantal vastbenoemden Aantal gepensioneerden(niet gekend bij RSZPPO) Aantal contractanten8.457 POOL 4 Eigen stelsel 9 besturen Aantal vastbenoemden 738 Aantal gepensioneerden(niet gekend bij RSZPPO) Aantal contractanten818 POOL 5 RSZPPO – POLITIE 197 besturen Aantal vastbenoemden Aantal gepensioneerden Aantal contractanten

VVSG - Situatie is dramatisch POOL 1Verlies ,5 miljoen euro Verlies miljoen euro Verlies miljoen euro Verlies miljoen euro (raming) Verlies miljoen euro (raming) Enkel verlies 2007 gedekt door Egalisatiefonds Andere verliezen gedekt door eigen reserves Pool 1 Opgebouwde reserves in Pool 1 (613 miljoen euro eind 2009) worden geleidelijk opgesoupeerd door jaarlijkse verliezen Op 1 januari 2012: wellicht nog 436,7 miljoen euro reserves pool 1 5 -

VVSG - Situatie is dramatisch POOL 2 Verliezen t.e.m miljoen euro Verlies miljoen euro Verlies miljoen euro Verlies miljoen euro (raming) Verlies miljoen euro (raming) In totaal bedragen verliezen 848 miljoen euro. Verliezen integraal gedekt door Egalisatiefonds (13,07% vakantiegeld). Het Egalisatiefonds is opgebruikt op 1 januari

VVSG - Onhoudbare situatie 1.Lokale sector betaalt zijn pensioenen vastbenoemden helemaal zelf in tegenstelling tot de federale overheid en de Gewesten en Gemeenschappen, waarvan de pensioenen betaald worden uit de federale staatskas. 2.Omslagstelsel: pensioenuitgaven van een bepaald jaar worden betaald door bijdrage op loon van statutairen in dienst in dat jaar. 3.Sommige besturen zowel uit Pool 1 als uit Pool 2 genieten extreem veel van de solidariteit (hoge pensioenlast versus lage bijdragen). 4.Besturen van Pool 2 genieten van de solidariteit van de besturen van Pool 1 via het Egalisatiefonds (= 13,07% op het vakantiegeld) waardoor het reservefonds van Pool 1 snel daalt. Egalisatiefonds wordt gespijsd door besturen uit alle pools 7 -

VVSG - Dringend nieuwe wetgeving nodig Principe van gecorrigeerde solidariteit met responsabiliseringsbijdrage Besturen die extreem weinig bijdragen en hoge pensioenlast hebben, krijgen extra factuur Responsabiliseringsbijdrage voor bestuur dat een grotere pensioenlast heeft in vergelijking met de andere lokale besturen 8 -

VVSG - II. Voorstel Technisch Comité Pensioenen RSZPPO Opdracht gekregen van de federale regering (ministerraad van 2 februari 2011) “Op zo kort mogelijke termijn scenario’s voorstellen aan de minister van pensioenen over een nieuw en duurzaam financieringsmodel dat rekening houdt met de principes van de notificatie van de ministerraad van 16 oktober 2009” 9 -

VVSG - Ministerraad 16 oktober 2009 Verwijzing naar de basisprincipes waarover een akkoord werd gesloten tussen de sociale partners binnen het beheerscomité van de RSZPPO, nl. een evenwicht tussen solidariteit en vergrote responsabilisering per bestuur Opdracht om in het bijzonder een oplossing te zoeken voor bepaalde negatieve effecten van de politiehervorming op de pensioensystemen 10 -

VVSG - Samenstelling technisch comité pensioenen - RSZPPO Leiding van de RSZPPO Pensioendienst voor de Overheidssector (PDOS) Kabinetten Drie verenigingen van steden en gemeenten Twee verenigingen van provincies Drie vakbondsorganisaties 11 -

VVSG - Timing en procedure Nieuw financieringsysteem vanaf 1 januari 2012 Het wetsontwerp van 29 september 2011 is ingediend in de Kamer van Volksvertegenwoordigers en unaniem goedgekeurd in de Commissie Sociale Zaken op 4 oktober 2011 Het resultaat van de werkzaamheden van de werkgroep ziekenhuizen zal besproken worden in het kader van het opstellen van de Begroting 2012, met dien verstande dat het principe van het "neutraliseren van de impact van de verhoging van de percentages op de betrokken ziekenhuisinstellingen" niet in vraag gesteld wordt, in voorkomend geval, mits compensatie binnen de begrotingsdoelstellingen in de gezondheidszorgen. (notificatie federale overheid 29 september) Verder overleg RSZPPO met niet-aangesloten besturen RSZPPO werkt aan communicatieplan over de nieuwe pensioenfinanciering, met onder meer: Mededeling op website RSZPPO tweede week oktober RSZPPO bereidt voor alle lokale besturen individuele becijfering voor tegen einde van de maand oktober 12 -

VVSG - Hervorming: vastgelegde beginselen Evenwicht tussen twee waarden die niet tegengesteld, maar complementair zijn: solidariteit en responsabilisering SOLIDARITEIT Omslagstelsel Een basisbijdragevoet die voor alle deelnemende besturen dezelfde is De financiële participatie van elk deelnemend bestuur aan de solidariteit is geen correcte afspiegeling van de eigen pensioenlast op jaarbasis 13 -

VVSG - Hervorming: vastgelegde beginselen RESPONSABILISERING Pensioenbijdrage wordt berekend op loon statutaire personeelsleden in actieve dienst Een bestuur dat minder statutairen aanwerft draagt minder bij tot de solidariteit. De pensioenuitgaven van dat bestuur worden betaald door de andere deelnemers aan de solidariteit. Het is billijk deze besturen een bijkomende bijdrage te vragen (responsabiliseringsbijdrage). Wat betekenen deze principes concreet? 14 -

VVSG - 1. Veralgemeende aansluiting bij RSZPPO Ambtshalve aansluiting nieuwe lokale besturen Ambtshalve aansluiting besturen Pool 3 en 4 -Vanaf 1 januari 2012 met een aantal begeleidingsmaatregelen -Weigering mogelijk, terugbetaling deel reserves op vraag van bestuur -Behoud eigen reserves -Overname lopende pensioenen ten belope van het basispercentage (geen tegemoetkoming van 7,5% meer) dus budgettair neutraal -Basisbijdragepercentage: zoals besturen ex-pool 1. Als eigen bijdragevoet in 2012 groter of gelijk aan 41% is: zoals besturen pool 2. -Geleidelijke overgang naar basisbijdragepercentage als eigen bijdragepercentage minstens 10% lager is (spreiding over drie jaar) -Infosessies RSZPPO en individuele ontmoetingen met betrokken besturen -Overgangsmaatregelen in specifieke situaties (geval per geval te bekijken) -Administratief beheer pensioenen door voorzorgsinstelling blijft mogelijk Argument: fusie van Pool 3 en 4 met andere pools levert een daling van het bijdragepercentage van 3 à 5% op 15 -

VVSG - 2. Fusie van Pool 1, 2, 3, 4 en 5 Oprichting van het ‘Gesolidariseerde pensioenfonds van de RSZPPO’ Fusie van de vijf pools is meest draaglijke manier om de vergrijzing de komende jaren op te vangen Bijdragepercentages nodig om vergrijzing op te vangen 16 - Pool ,11 %41,33 %43,44 %45,44 %47,33 % 257,89 %64,10 %70,33 %76,55 %82,76 % 1-247,88 %51,88 %55,81 %59,65 %63,37 % ,04 %53,76 %58,45 %63,11 %67,70 % ,66 %48,24 %51,75 %55,18 %58,50 % ,04 %38,93 %41,76 %44,50 %47,17 %

VVSG - Integratie Pool 5 (politiepool) Twee garanties De pensioenlasten van de federale politie (zowel van het verleden als van de toekomst) worden geïsoleerd en apart gefactureerd aan de federale Staat.  Garantie is ingeschreven in wetsontwerp: “Fonds voor pensioenen van de geïntegreerde politie” (= pool 5) wordt “Fonds voor de pensioenen van de federale politie”. De fusie van de pools kan enkel onder de voorwaarde dat de reserves van ex-Pool 1 (437,7 miljoen euro – 1 januari 2012) voorbestemd blijven voor de vroegere aangeslotenen bij deze pool. => Garantie is ingeschreven in wetsontwerp 17 -

VVSG Theoretische basisbijdragevoet (zonder inzet reserves) Besturen ex-pool 1: stijging met 2% per jaar tussen 2012 en 2015 en met 1,5% in 2016 Besturen pool 3 en 4: volgen basisbijdragevoet besturen pool 1 als eigen basisbijdragevoet lager is dan 41% Lokale politiezones: stijging met 3,5% in 2012, vervolgens telkens met 3% en daarna met 1,5% in Besturen ex-Pool 1 Besturen ex- Pool 2 Besturen pool 3 en 4 Lokale politiezones 2011(32%)(40%)(27,5%) %41%34% of 41%31% %41%36% of 41%34% %41%38% of 41%37% %41%40% of 41%40% ,5%

VVSG - basisbijdragevoet Na 2016: basisbijdragevoet = pensioenlast – correctiefactoren (bij KB) loonmassa vastbenoemden Verhoging van de voet zal worden beperkt tot de kost van de vergijzing eventueel verhoogt ook responsabiliseringsbijdrage beheerscomité RSZPPO moet beslissing uitdrukkelijk motiveren 19 -

VVSG Responsabiliseringsbijdrage Responsabiliseringsbijdrage bedraagt minstens 50% en kan nooit lager zijn dan jaar voorheen. Dat betekent dat 80% van de pensioenlasten gedragen wordt door de solidariteit van de besturen (via de basisbijdragevoet) en 20% van de pensioenlast wordt geresponsabiliseerd. 20 -

VVSG - Voorbeeld Hypothese: fusie pools , basispercentage van 41 %, responsabiliseringsbijdrage van 50 % Bestuur met loonmassa Pensioenlast: Basispensioenbijdrage: x 41 % = Responsabilisering: ( ) x 50 % = responsabiliseringstoeslag op bijdrage. Te betalen: =

VVSG - Responsabiliseringsbijdrage Responsabiliseringsbijdrage is verschuldigd door werkgever wiens eigen bijdragevoet hoger is dan de basisbijdragevoet. Eigen bijdragevoet = pensioenlast bestuur X voor jaar Y loonmassa bestuur X voor jaar Y 495 (op 1.236) besturen in Pool 1 en alle besturen in Pool 2 (op één na) zullen bovenop de basisbijdrage een responsabiliseringsbijdrage moeten betalen. Wordt gefactureerd in het jaar volgend op referentiejaar: dus voor het eerst in Wie geen enkele statutair meer in dienst heeft moet zijn volledige factuur responsabilisering bedragen: zijn individuele pensioenlast na aftrek van wat al met de basisbijdrage betaald is Standpunt VVSG: de VVSG vraagt duidelijkheid over individuele basisbijdrage + responsabiliseringsbijdrage voor totale gemeentelijke legislatuur tot

VVSG - 4. Reserves ex-pool : 436,7 miljoen euro Resultaat van overschotten uit verleden bij inning pensioenbijdrage besturen Pool 1 De VVSG vraagt om reserves Pool 1 in te zetten om korting te geven op basisbijdragevoet van besturen aangesloten bij Pool 1, gedurende 7 à 10 jaar (uitstroom statutairen is het grootst de komende 10 jaar) Concreet % i.p.v. 34% % i.p.v. 36% % i.p.v. 38% % i.p.v. 40% % i.p.v. 42% % i.p.v. 44% % i.p.v. 46% KB nodig Voorstel 2012: 0,5% gedragen door reservefonds ex-pool : 1% gedragen door reservefonds ex-pool : 1% gedragen door reservefonds ex-pool en volgende: nu nog geen uitspraken hierover 23 -

VVSG - Leeftijdspiramides 24 -

VVSG - 5. Bestemde reserves Overschotten gezinsbijslag + opbrengst inhouding 13,07 % op het vakantiegeld krijgen wettelijke bestemming in “Fonds voor de amortisatie van de verhoging van de pensioenbijdragevoeten”. Ze worden vooraf als correctiefactor op de totaliteit van de pensioenuitgaven van de gefuseerde pools in mindering gebracht. Egalisatiefonds wordt overbodig en wordt afgeschaft. Jaarlijks terugkerende bron van inkomsten: in totaal ongeveer 61 à 71 miljoen euro per jaar 25 -

VVSG - 6. Niet-bestemde reserves 2012: 305 miljoen euro; eenmalige ‘pot’, afkomstig van overschotten kinderbijslag pool 4, inhouding vakantiegeld 1993, en intresten. Wetsontwerp: om basisbijdragevoet en responsabiliseringsbijdrage van 2012 en volgende jaren te milderen Concrete verdeling: nog KB nodig. Verdeling hangt ook af van vraag hoeveel niet-toegetreden besturen hun geld gaan terugvragen (artikel 5 §4 wetsontwerp). Voorstel 1.Mildering basisbijdragevoet: Kostprijs 152,6 miljoen euro 2012: 1% voor ex-pool 1; 0,50% voor ex-pool 2; 2% voor politiezones 2013: 1% voor ex-pool 1; 0 % voor ex-pool 2; 3% voor politiezones 2014: 1% voor ex-pool 1; 0% voor ex-pool 2; 3,25% voor politiezones 2015 en volgende: niet-bestemde reserves zijn opgebruikt 2.Mildering responsabiliseringsbijdrage: kostprijs 152,6 miljoen euro 2012: 40,61% (gefactureerd in 2013!) 2013: 42,61% (gefactureerd in 2014) 2014: 47,51% (gefactureerd in 2015) 2015: 50% (niet-bestemde reserves zijn opgebruikt) Standpunt VVSG: gebruiken als -incentive voor vrijwillige aansluiting besturen uit Pool 3 en 4 -algemene correctiefactor (zoals bestemde reserves) 26 -

VVSG - Waarschijnlijke basisbijdragevoet (met inzet reserves) 27 - Besturen ex- Pool 1 Besturen ex- Pool 2 Besturen pool 3 en 4 Lokale politiezones 2011(32%)(40%)(27,5%) ,5% i.p.v. 34%40,5% i.p.v. 41%33% (i.p.v. 34%) of 40,5% (i.p.v. 41%) 29% i.p.v. 31% % i.p.v. 36%41%35% (i.p.v. 36%) of 41% 31% i.p.v. 34% % i.p.v. 38%41%37% (i.p.v. 38%) of 41% 33,75% i.p.v. 37% %41%40% of 41%40% ,5%

VVSG - 7. Ziekenhuizen en woonzorgcentra VVSG/ICURO: sluitende federale financiering garanderen Technisch Comité Pensioenen: ook ziekenhuizen moeten geresponsabiliseerd worden (zelfde behandeling als andere lokale besturen) Beslissing federale regering 20 juli: Opstart werkgroep om meest geschikte maatregelen te onderzoeken om impact van verhoging van bijdragen op ziekenhuizen te neutraliseren Beslissing federale regering 29 september: Het resultaat van de werkzaamheden van de werkgroep ziekenhuizen zal besproken worden in het kader van het opstellen van de Begroting 2012, met dien verstande dat het principe van het "neutraliseren van de impact van de verhoging van de percentages op de betrokken ziekenhuisinstellingen" niet in vraag gesteld wordt, in voorkomend geval, mits compensatie binnen de begrotingsdoelstellingen in de gezondheidszorgen 28 -

VVSG - 8. Andere maatregelen voor een sluitende financiering Pensioenboete voor besturen die activiteiten verzelfstandigen of privatiseren en na herstructurering geen bijdrage meer betalen voor overgedragen personeel. Deze maatregel is niet nieuw. Regulariseringsbijdrage bij vaste benoeming na vijf contractuele jaren. Start Enkel voor de aanneembare prestaties die meer dan vijf jaar na datum contractuele aanwerving liggen. VVSG: NIET akkoord. Vervangen door een stelsel van GEMENGD pensioen Rechten op tweede pijler vervallen bij vaste benoeming. Opgebouwde reserves tweede pijler voor die contractuele jaren moeten aan RSZPPO gestort worden en worden verrekend op regulariseringsbijdrage. Als er nog saldo over is wordt dat in reserve gehouden bij RSZPPO voor betaling toekomstige pensioenbijdragen van dat bestuur. 29 -

VVSG - Pensioenen Pensioenwet doet bijdragen dramatisch oplopen 30 -

VVSG - Ten slotte Hoge kostprijs voor alle lokale besturen Tussenkomsten gewesten en federale overheid? - federale (sociale) dotatie politiezones - financiering ziekenhuizen - algemene federale dotatie Mildering van de pensioenen zelf? - berekeningswijze pensioenen (laatste vijf jaar?) - meerekenbare periodes - perequatie? Uitgesteld loon? Uitgaven tweede pensioenpijler contractanten niet vergeten 31 -