Vogelvlucht Peter Coopmans GW UU Academische Lerarenopleidingen GW in het land Korte schets van het aanbod en organisatie bij de verschillende instellingen Enkele cijfers Wat constateringen en overwegingen op basis van enkele gesprekken die de initiatiefgroep heeft gevoerd W.v.t.t.k. Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Academische Lerarenopleidingen GW in het land “Leraar voorbereidend hoger onderwijs in X” 60 ECTS (vol- en deeltijd) Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Universiteit van Amsterdam: 14 Arabisch, Duits, Engels, Filosofie, Frans, Geschiedenis en Staatsinrichting; Godsdienst en Levensbeschouwing; Grieks, Latijn en Klassieke Culturele Vorming; Hebreeuws; Italiaans; Latijn en Klassieke en Culturele Vorming; Nederlands, Russisch; Spaans Verzorgd door interfacultair Instituut voor Lerarenopleiding (ILO) Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Rijksuniversiteit Groningen: 7 Duits, Engels; Frans, Fries; Geschiedenis en Staatsinrichting; Grieks, Latijn en Klassieke Culturele Vorming; Nederlands verzorgd door Universitair Onderwijscentrum Groningen (UOCG) Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Universiteit Leiden: 11 Duits; Filosofie; Frans; Engels; Geschiedenis en Staatsinrichting; Godsdienst en Levensbeschouwing; Grieks, Latijn en Klassieke Culturele Vorming; Kunstgeschiedenis en Culturele en Kunstzinnige Vorming/Kunst Algemeen; Nederlands; Spaans; Turks verzorgd door: Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing (ICLON) Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Universiteit Utrecht: 10 Duits; Engels; Filosofie; Frans; Geschiedenis en Staatsinrichting; Godsdienst en Levensbeschouwing; Kunstgeschiedenis en Culturele en Kunstzinnige Vorming/Kunst Algemeen; Muziek; Nederlands; Spaans verzorgd door Centrum voor Onderwijs en Leren (COLUU) – voorheen IVLOS. Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Vrije Universiteit Amsterdam: 7 Duits; Engels; Frans; Geschiedenis en Staatsinrichting; Grieks, Latijn en Klassieke Culturele Vorming; Latijn en Klassieke en Culturele Vorming; Nederlands verzorgd door Onderwijscentrum VU Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Radboud Universiteit: 9 Duits; Engels, Filosofie, Frans: Geschiedenis en staatsinrichting; Grieks, Latijn en Klassieke Culturele Vorming; Kunstgeschiedenis en Culturele en Kunstzinnige Vorming/Kunst Algemeen; Nederlands; Spaans. Verzorgd door Instituut Leraar en School (ILS) Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Universiteit van Tilburg: 3 starten in 2011 Filosofie; Levensbeschouwing; Nederlands verzorgd door Universitaire Lerarenopleiding Tilburg (ULT) Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Educatieve Masters 120 ECTs (vol- en deeltijd) Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de eerste graad in X CROHO actueel: Groningen, Utrecht, Tilburg, Leiden (niet geactiveerd), VU Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Rijksuniversiteit Groningen Duitse Taal en Cultuur; Engelse Taal en cultuur; Filosofie; Franse Taal en Cultuur; Friese Taal en Cultuur; Geschiedenis; Griekse en Latijnse Taal en Cultuur; Nederlandse Taal en Cultuur; Spaanse Taal en Cultuur Vakinhoudelijke programma verzorgd door de ‘thuis-faculteit’; didactische deel door UOCG Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Universiteit van Tilburg: 1 Religie in Samenleving en Cultuur verzorgd door Faculteit Geesteswetenschappen Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Vrije Universiteit: 1 Godsdienst en Levensbeschouwelijke Vorming verzorgd door onderwijscentrum VU Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Universiteit Utrecht: 3 (onder deze labels 10 richtingen) Kunstonderwijs en Communicatie; Mens- en Maatschappijonderwijs en Communicatie; Talenonderwijs en Communicatie verzorgd door: Faculteit Geesteswetenschappen en COLUU (IVLOS) Conferentie Academische Leraar

Cijfers, lerarenopleidingen, bijv. Duits, Frans, Engels   Eerstejaars opleiding alle universiteiten Bron: 1-cijfer HO, decembertelling. Alleen hoofdopleidingen. Lerarenopl. M Leraar VO Duits - Alle opleidingsvormen - Master - Alle geslachten Absolute aantallen LEI RUG RUN UU UvA VU Totaal 2007 1 2 7 3 14 2008 9 12 2009 4 2010 11 28 Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar   Lerarenopl. M Leraar VO Engels - Alle opleidingsvormen - Master - Alle geslachten Absolute aantallen LEI RUG RUN UU UvA VU Totaal 2007 7 11 13 6 5 49 2008 8 10 4 3 35 2009 14 59 2010 15 16 19 73 Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar   Lerarenopl. M Leraar VO Frans - Alle opleidingsvormen - Master - Alle geslachten Absolute aantallen LEI RUG RUN UU UvA VU Totaal 2007 2 4 16 2008 3 1 15 2009 5 6 27 2010 24 Conferentie Academische Leraar

Geschiedenis en Staatsinrichting   Lerarenopl. M Leraar VO Geschiedenis en Staatsinrichting - Alle opleidingsvormen - Master - Alle geslachten Absolute aantallen LEI RUG RUN UU UvA VU Totaal 2007 15 11 5 8 9 6 54 2008 16 10 7 58 2009 17 13 75 2010 19 18 4 82 g Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Nederlands Lerarenopl. M Leraar VO Nederlands - Alle opleidingsvormen - Master - Alle geslachten   Absolute aantallen LEI RUG RUN UU UvA VU Totaal 2007 6 5 10 9 1 36 2008 4 2 3 21 2009 43 2010 11 45 Conferentie Academische Leraar

educatieve masters (120 ects) Instroom educatieve masters met studielast.xls 2007 82 2008 80 2009 95 2010 105 289 269 309 353 Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Sommige instellingen lijken te willen gaan voor één opleidingslabel GW, met daaronder veel programma’s (per schoolvak) Vergelijkbare verdeling van taken? Globaal vergelijkbare opzet tussen de instellingen Lerarenopleiding verzorgd door “onderwijs-centrum” van de instelling, en variërende mate van afstemming met faculteit. Manifesteert zich ook in de feitelijke opzet van de 2-jarige educatieve master. Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar 3 + 2 is in de praktijk toch vooral een route van 3 + 1 + 1, waarbij in eerste jaar vakinhoud (i.e. vakmaster) verzorgd wordt, en het tweede jaar het educatieve gedeelte. gescheiden kanalen, met beperkte brugfunctie in modulen (bijv. Groningen); van geïntegreerde opzet niet echt sprake faculteiten en lerarenopleidingen blijven programmatisch hun “eigen ding doen”, ook chronologisch volgend advies opvolgen wordt dan wel lastig: Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar “De commissie beveelt de besturen aan om de samenwerking van faculteiten en opleidingsinstituten verder te versterken met het oog op het wegwerken van het lerarentekort, de eenheid van opleidingseisen die door de overheid worden vastgelegd, en de bundeling van inspanningen om de lerarenopleidingen verder te ontwikkelen.” (accreditatierapport 2008) Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar “De commissie beveelt aan om verder werk te maken van een educatieve tweejarige masteropleiding binnen de faculteiten waar de disciplines van de schoolvakken zijn gesitueerd, het maatwerk te versterken voor de eenjarige post-master en financiële prikkels te voorzien om meer studenten en anderen de lerarenopleiding te laten volgen.” Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar zoeken naar meerwaarde van 3+2; zijn studenten beter af met 3+1+1? bijvoorbeeld 2 masterdiploma’s studenten beter af bij de route waar ze hun opties tot het laatst openhouden? Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar aanhalen contacten tussen medewerkers faculteiten en en lerarenopleidingen ontwikkelingen bij VU (onderwijscentrum naar Pedagogiek/Psychologie), UvA (ILO naar Gedragswetenschappen), UU (IVLOS naar COLUU/ deels Sociale Wetenschappen, maar ook andere faculteiten); wordt de afstand kleiner of groter? MA niveau, educatieve minor Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar “medewerkers in de faculteiten hebben onvoldoende zicht op wat er in de lerarenopleiding gebeurt ..” “veel aandacht voor het gegeven dat een deel van de studenten leraar zal worden, is er in de faculteit op dit moment niet ..”. “Het streven is om daar verandering in aan te brengen ...” “.. verder ontwikkelen van de integratielijn .. Ja, er zal geïnvesteerd moeten worden in vakdidactici, maar dat gaat in goed overleg ...” Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Integratie “dubbelbenoemingen, deeltijd UD’s in Faculteit, deeltijd UD’s in lerareninstituut met onderzoekstaken die in elkaar overlopen”; nul aanstellingen bij Faculteit joint promoties; onderzoekslijnen bijv. 50% algemene didactiek, 50% vakdidactiek “docenten in lerarenopleiding -> UD ers” aanname beleid, stimuleren vakdidactisch promotie-onderzoek keerzijde: toekomstige opleiders minder vaak eigen klas-ervaring, minder contact onderwijsveld? Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Educatieve minor voor geesteswetenschappelijke disciplines aan: RU,RUG, UL, UU, UvA, VU overkoepelende doelstelling: op termijn meer academische leraren voor de klas Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar zie ITS/IOWO evaluatie startjaar educatieve minor 315 studenten gestart in 09/10; 15% uitval Over het geheel genomen: positieve evaluatie 2/3 van de studenten wil doorstuderen in vakinhoudelijke master, en dan aansluitend 1e graads lerarenopleiding volgen. 18% wil na afronding bachelor meteen het leraarschap in Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar kwesties die nu spelen: vakmaster doen, en opgedane onderwijservaring een jaartje in de ijskast? ander invulling? educatieve master (120 ects) versterkte kans geven? “vrijstellingen” op basis van evc’s extra tracé voor hen die volle MA lerarenopleiding willen volgen, ondanks afgelegde minor? ook hier: door wie wordt de minor verzorgd, wel of niet ingebed in facultaire GW programma? Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Onderzoek Nog een aanbeveling uit het accreditatierapport: “ De opleidingen zijn op zoek naar een nieuwe invulling van de onderzoekscomponent in de opleiding tot academisch geschoold leraar. Door het toegenomen belang van de praktijkcomponent op de werkleerplaats is het waardevol om praktijkervaring door onderzoek te verdiepen zowel omwille van de waarde ervan voor het leerproces van de student als voor de bijdrage ervan aan kennisontwikkeling ten behoeve van de scholen.” Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Het inzicht groeit dat didactisch, organisatorisch en beleidsmatig handelen in het onderwijs in toenemende mate ‘evidence based’ zal moeten worden. Voor professioneel goed toegeruste leraren geldt derhalve dat ook zij kennis nemen van wat onderzoek op hun gebied te bieden heeft. suggestie van het ontwerpen van een gezamenlijke cursus evidence based onderwijs Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar Twee laatste punten (a) Samenwerking tussen de instellingen, zo mogelijk landelijk? Samenwerking is prima, maar locale situatie blijft dwingend: vakdidactiek blijven bedienen via integratie met netwerk/regioscholen; (b) Vakeisen voor het leraarschap lijken steeds enger te worden gedefinieerd. Bijv educatieve minor laten we mogelijk potentieel liggen bij brede opleidingen. Gaat ook een rol spelen bij toekomst verdere invulling brede labels. Wie instrueert de toelatingscommissies? Conferentie Academische Leraar

Conferentie Academische Leraar en een laatste oproep Stem vanuit rectorenhoek: Graag eerste graders voor alle vakken. Wens tot diepgang in de discussie op de scholen. Eigenheid van het vak Inspirerende voorbeeld (“teach as you preach”) voor scholieren “Graag stagiares van dat toekomstige niveau” Conferentie Academische Leraar