Planning en evacuatie van een woongebied te Gent-Evergem Luc Bauwens – Federale directie civiele veiligheid provincie Oost-Vlaanderen Wim Haenen – Federaal gezondheidsinspecteur Oost-Vlaanderen 20 april 2007 Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INLEIDING waarom hoort evacueren tot de noodplanning geen probleem bij grootschalige incidenten evacuatie van Heyzelstadion Herald of Free Enterprise : menging van niet-gekwetsten en gekwetsten REDEN : situatie met een overmaat aan gekwetsten triage van gekwetsten en niet-gekwetsten loopt door elkaar Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INLEIDING (2) problemen bij “kleinschalige” incidenten brand in een appartementsgebouw bommelding op een trein REDEN : situatie begint vaak als onbetekenend zonder gekwetsten is er geen noodplan hernieuwde aandacht voor evacuaties preventieve evacuatie in geval van bioterrorisme evacuatie als gevolg van natuurfenomenen (overstroming) Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INLEIDING (3) wettelijke grondslag voor een evacuatie vroegere situatie tot 2003 : enkel wetgeving betreffende veiligheid van werknemers (20-tal teksten) 2003 : nucleair noodplan 2006 : KB betreffende de nood- en interventieplanning KB van 16 februari 2006 notie “evacuatie” weerhouden in KB politie voert evacuatie uit medische discipline vangt op evacuatie hoort tot ANIP of BNIP Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INLEIDING (4) uitleg in omzendbrief NPU-1 discipline 1 evacueert in de rode zonde discipline 3 evacueert elders discipline 2 vangt op modaliteiten van evacuatie en opvang worden gedefinieerd in monodisciplinaire plannen en ANIP (o.a. herberging) BESLUIT : evacuatie maakt deel uit van de NIP evacuatie is een BNIP of onderdeel van BNIP vb. BNIP kerncentrale Doel bevat evacuatieplan Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INLEIDING (5) positioneren van evacuatie onder discipline 2 (monodisciplinair plan PSIP) start : opvang van niet-gekwetsten op terrein eerste opvang onder discipline 2 wie : so-bejegenaar, ambulancier, Rode Kruis, … (in functie van soort evacuatie) evacuatie zelf transport via CP-OPS begeleiding : via discipline 2 Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INLEIDING (6) opvang van geëvacueerden door discipline 2 : opstellen van kwaliteitscriteria (personeel) en tijdsnotie PSIP : regels voor onthaalcentrum tijdsnotie : < 1 uur na ramp operationeel personeel voor onthaal personeel voor meting impact regels voor telefooninformatiecentrum tijdsnotie : < 45 minuten na ramp operationeel opgeleid personeel pas op : tic versus gsm-tijdperk actiekaarten voor verantwoordelijken en medewerkers Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INLEIDING (7) valkuilen bij een evacuatie bepalende autoriteit : CC (of CP-OPS) bepalende factor voor het nemen van de beslissing : risico voor de volksgezondheid interfererende factoren bij het nemen van de beslissing : risico voor de volksgezondheid bij blootstelling als gevolg van evacuatie duur van de blootstelling op voorhand klaar zijn vermindert de blootstelling Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INLEIDING (8) economische weerslag van evacuatie betrekken van economisch niveau in beslisstructuren op voorhand planning maken binnen BNIP sociale weerslag en organisatie als gevolg van evacuatie Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 EVACUEREN : PRINCIPES ! beleidsbeslissing CP-OPS volheid van bevoegdheid in afwachting GCC of PCC complexe beslissing de crisis of dreiging het evacuatieproces op zich naar de burger/bedrijf Planning en evacuatie/20-04-2007

EVACUEREN : PRINCIPES ! (2) gemotiveerde en duidelijke beslissing Waarom evacuatie ? Welke zone ? aantal betrokkenen specifieke aandachtspunten hospitalen, rusthuizen, scholen, … vee bedrijven secundaire risico’s economische schade Planning en evacuatie/20-04-2007

EVACUEREN : PRINCIPES ! (3) onthaalcentra waar operationaliteit capaciteit registratie verschil tussen gedwongen evacuatie vrijwillige evacuatie element paniek communicatie opvang/begeleiding Planning en evacuatie/20-04-2007

EVACUEREN : PRINCIPES ! (4) evacuatieroutes welke wegen te gebruiken eigen vervoer/gemeenschappelijk knelpunten tijdstip/weer overdag/’s avonds/weekend weersomstandigheden levensbedreigende situatie of niet snelheid planning impact op burger Planning en evacuatie/20-04-2007

EVACUEREN : PRINCIPES ! (5) lange termijn/korte termijn invloed op onthaalcentra catering overnachting geplande plotse evacuatie gepland : volledige inschatting gebeuren communicatie geen improvisatie niet gepland : terugval op basisprincipes improvisatie en organisatie Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 VERLOOP crisis risicoanalyse evacuatie beslissing tot evacuatie planning (waar mogelijk) van de evacuatie communicatie naar betrokkenen alarmering start evacuatie op zich beheer van de geëvacueerde zone Planning en evacuatie/20-04-2007

GEPLANDE EVACUATIE = BNIP na risicoanalyse element tijd hoeveel tijd voor voorbereiding hoeveel tijd voor communicatie/informatie BNIP uitbouwen met luik evacuatie de evacuatie moet 100 % (??) voorbereid zijn Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 DE CASE Gent – Evergem – Rieme – Bombardementstraat Rieme : deelgemeente – dorp - industrie naast kanaal Gent - Terneuzen Total – Belgium - Seveso bodemsanering – zuurteerbekken sanering van 2006 tot einde 2009 explosieven – vliegtuigbommen van WOII Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 DE CASE (2) historiografisch onderzoek zekerheid van niet ontplofte tuigen bijkomend technisch onderzoek : metaaldetectie bevestigen aanwezigheid “metalen objecten” vliegtuigbommen WOII bijzonder risico restrisico cirkel 500 meter straal Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 DOVO procedure ontmijnen stap 1 : gespecialiseerde firma belast met lokalisering en opgraven tuigen Stap 2 : DOVO doet risicoanalyse extra beveiliging restrisico vertalen in risicocirkel rode zone evacuatie mogelijk Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 DE OMGEVING : de feiten bevolking 250 gezinnen school : 150 leerlingen 20 leerkrachten bedrijven Total Belgium : 140 personeelsleden - Fuji Oil Europe : 100 personeelsleden Mebrom : 35 personeelsleden Seveso Oleon : 130 personeelsleden Milefus Chemie : 55 personeelsleden Misa Eco : 59 personeelsleden Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 Fluxys Air Liquide aandachtspunten kanaal Gent - Terneuzen De Lijn NMBS Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 DE RISICOANALYSE restrisico DOVO cirkel 500 m straal bevolking bedrijven : personeel aard bedrijven CONCLUSIE : − BNIP noodzakelijk − item geplande en verplichte evacuatie − provinciale aanpak Planning en evacuatie/20-04-2007

INHOUD BNIP : aandachtspunten zonering informatie coördinatiestructuren - beslissingsboom monodisciplinaire interventieplannen Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 ZONERING 500 m omgezet naar werkbare zonering geen cirkel rekening houden met terreinen rode zone met uitsluitingsperimeter gele zone met isolatieperimeter volledige inventarisatie van bewoners en bedrijven met het oog op informatie perimeters monodisciplinaire plannen Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INFORMATIE info over verontreiniging en sanering info over overblijfselen uit WOII info over procedure van ontmijnen info over restrisico info over aanpak overheid m.a.w. − globaal concept − één campagne (gouverneur + burgemeesters + bedrijf) − eerlijk concept : juiste info Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INFO - DOELPUBLIEK bevolking bewonersbrief globale info over sanering, ontmijning evacuatieplan in bijgesloten folder verwittingswijze en minimale alarmeringstijd duur van de evacuatie de opvangmogelijkheid ; onthaalcentrum Wat mee te nemen ? Wat met huisdieren ? Wat met mijn huis ? Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INFO – DOELPUBLIEK (2) informatiefiche door bewoners terug te sturen aankondiging van infovergadering bevolking gebruik van de “IK BEN WEG”-kaart hoe extra info te bekomen Planning en evacuatie/20-04-2007

Inlichtingenfiche bevolking Planning en evacuatie/20-04-2007

Inlichtingenfiche bevolking (bij evacuatie) Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 Folder bewoners Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 Folder bewoners (2) Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INFO – DOELPUBLIEK (3) bedrijven “bedrijven”-brief zelfde info als bewoners evacuatieplan naar analogie bewoners twee scenario’s volledige ontruiming behoud minimum bezetting opvragen contactgegevens … Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INFO – DOELPUBLIEK (4) school brief naar ouders en leerkrachten zelfde info als bewoners opmerkingen apart opvangcentrum voor bedrijven minimum verwittingstijd in principe 12 u ; bedrijven vroeger, indien mogelijk, 24 u bedrijven verantwoordelijk voor eigen evacuatie ; geen politiecontrole op terrein opvolging van ontvangst brieven zeer belangrijk kortetermijn evacuatie Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 INFOVERGADERING aparte infovergaderingen voor bewoners bedrijven school, ouders in aanwezigheid gouverneur, burgemeester, Total, disciplines opnieuw volledige uitleg bedrijven onderlijnen belang economische schade Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 EXTRA INFO media website infolijn gemeente Evergem Planning en evacuatie/20-04-2007

WISSELWERKING OVERHEID-BETROKKENEN Na infovergaderingen volgen aanpassingen tijdstip evacuatie na 18 u weekend minimum bezetting bedrijven maximaal betrachten pré-alarmering naar bedrijven bij vinden tuig : door Total door overheid goede sfeer op infovergaderingen ; COMMUNICEREN OVER RISICO’S IS EEN MUST ! Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 BELEIDSSTRUCTUUR OPERATIONELE EN BELEIDSCOORDINATIE CP-OPS EN PCC CP-OPS samenstelling DIR-CP-OPS : brandweer DIR-MED DIR-POL DIR-LOG civiele bescherming Total + gespecialiseerde aannemer DOVO haven locatie buiten rode zone op brandblusboot Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 BELEIDSSTRUCTUUR (2) PCC gouverneur, burgemeesters disciplines + Total + haven gemeentehuis Evergem TECHNISCHE CEL BEDRIJVEN vertegenwoordigen van elk te evacueren bedrijf Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 ALARMERING bevolking media individueel − tel/gsm : hulp Gent-info − politiebezoek mededeling van datum en uur opvragen van bestemming (onthaalcentrum, familie, …) bedrijven individueel − tel/gsm : door provincie Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 OPMERKINGEN op de dag evacuatie laatste controle door politie bij weigering evacuatie : modelbesluit van de gouverneur tot “verplichting van het verlaten van de woonst” ; desnoods bestuurlijke aanhouding en overbrenging naar opvangcentrum school gebruikt aparte bus Planning en evacuatie/20-04-2007

VERKEERSCIRCULATIEPLAN route naar opvangcentrum bevolking route naar opvangcentrum bedrijven RV-plaats voor gemeentelijke transport specifiek vervoer voor minder mobielen (R.K) verzamelplaats vrachtwagens perimeters Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 OPVANGCENTRA principes liggen vast in PSIP (FOD Volksgezondheid) registratieformulieren opvang : diensten slachtofferbejegening dienst DSI van het Rode Kruis Planning en evacuatie/20-04-2007

BNIP en MONODISCIPLINAIRE PLANNEN Coördinatie CP-OPS PCC BIP MIP/PSIP PIP LIP intern noodplan Total DOVO IIP alle monodisciplinaire plannen volledig uitgeschreven alarmering oproeping taken + versterking LIP : drie onderdelen civiele bescherming DOVO haven Planning en evacuatie/20-04-2007

BESLISSINGSBOOM Verwittigen van de autoriteiten en hulpdiensten Planning en evacuatie/20-04-2007

BESLISSINGSBOOM Verwittigen van de autoriteiten en hulpdiensten (2) Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 FORMALISERING modelbesluit afkondiging provinciale fase model “advies” DOVO perimeter volledige evacuatie of minimum bezetting van bedrijven modeladvies CP-OPS uitsluitingsperimeter evacuatieadvies modeladvies PCC Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 FORMALISERING (2) besluit van de gouverneur met verwijzing naar (o.a.) artikel 128 van de provinciewet wet 31 december 1963 op de Civiele Bescherming artikel 11 wet 5 augustus 1992 op het politieambt Koninklijk Besluit van 16 februari 2006 betreffende de NIP advies DOVO, CP-OPS en PCC − BNIP – Rieme (evacuatieplan) goedgekeurd door gouverneur en burgemeesters Gent en Evergem op 17 augustus 2006 Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 SLOTBEMERKINGEN noodscenario onmiddellijke evacuatie met aangepaste beslissingsstructuur is voorhanden uitbreiding tot rode zone van 1,2 km is overwogen maar niet uitgewerkt ! Planning en evacuatie/20-04-2007

Planning en evacuatie/20-04-2007 CONCLUSIES extra risico sociale en economische gevolgen evacueren is een belangrijke beleidsbeslissing gebaseerd op risicoanalyse en gemotiveerd preventief evacueren = BNIP BNIP : multidisciplinaire coördinatie uitgewerkte monodisciplinaire interventieplannen bepalen doelgroepen open communicatie besluitvormingsproces duidelijk vastleggen Planning en evacuatie/20-04-2007