Leerpsychologie Niet-Associatief leren Habituatie Associatief leren Klassieke conditioring Leren van voorspelbaarheid Operante conditionering Leren van controleerbaarheid

Thorndike en de wet van het effect Achtergrond darwinisme toegepast op gedrag

De “Puzzle box” van Thorndike

Resultaten

Wet van het effect R1 (in tralies bijten) Eerste trial R2 (op en neer springen) R3 (miauwen) … Rn (touw trekken) Beloning Neigt naar R1 (in tralies bijten) Latere trials R2 (op en neer springen) Geen inzichtelijk leren, maar puur reflexmatig leren R3 (miauwen) … Rn (touw trekken) Beloning Neigt naar

Skinner en operant gedrag Leren door consequenties van gedrag (R->C) leren gedrag te stellen tgv positieve consequenties leren gedrag niet te stellen tgv negatieve consequenties

Belangrijkste bevindingen Bekrachtiging (“reinforcement”): positief of negatief Uitstel van bekrachtiging Extinctie of uitdoving Discriminatieve stimulus: S->R->C Generalisatie Geconditioneerde bekrachtiging Partiële bekrachtiging Controleerbaarheid en aangeleerde hulpeloosheid Shaping” of successieve benadering Beloningschema’s

Partiële bekrachtiging

Belangrijkste bevindingen Bekrachtiging (“reinforcement”): positief of negatief Uitstel van bekrachtiging Extinctie of uitdoving Discriminatieve stimulus: S->R->C Generalisatie Geconditioneerde bekrachtiging Partiële bekrachtiging Controleerbaarheid en aangeleerde hulpeloosheid Shaping” of successieve benadering Beloningschema’s

“Shaping” of successieve approximatie Gewenste gedrag is complex en zal nooit spontaan gesteld worden Complex gedrag wordt opgedeeld in verscheidene tussenstappen of tussendoelen

Disregulation activity level PAIN BEHAVIORS Cognitions Physiology Behaviors Social attention Pain behaviors Reduction distress Decreased pain ... Disregulation activity level Disuse syndrome

Mechanism: Operant Conditioning PAIN BEHAVIORS Consequences

Pijntolerantie Sec.

Bekrachtigingsschema’s Ratioschema Intervalschema Fixed Ratio Variabel Ratio

Aard van de Consequentie Negatief Positief Toedienen Pos. bekrachtiging Positieve straf (Shaping) Neg. bekrachtiging (Ontsnappings- Gedrag) Ophouden Negatieve Straf (Time-out) Negatieve Straf Neg. bekrachtiging Verwijderen (Uitdoving) (Vermijdingsgedrag)

Positieve bekrachtiging Niet noodzakelijk materieel Sociale bekrachtiging (groep) Te vaak enkel de besten Tussendoelen ook belangrijk

Positieve straf Wet van effect: asymmetrisch effect van straf tijdelijk? Effect afhankelijk van tijd tussen R en C habituatie aan straf geconditioneerde angst of agressie niet altijd aanwezig geen gedragsalternatieven Soms nodig automutilatie, bruxisme, duimzuigen ruminatie bij kinderen

Voorbeeld automutilatie

Positieve straf Gedrag wordt benoemd Niet op persoon onmiddellijk en met goede intensiteit met gedragsalternatief

Negatieve straf: Time out

Oefening: Probeer voor elk van de cellen een aantal voorbeelden te vinden Aard van de consequentie Negatief Positief Toedienen Pos. bekrachtiging Positieve straf (Shaping) Neg. bekrachtiging (Ontsnappings- Gedrag) Ophouden Negatieve Straf (Time-out) Negatieve Straf Neg. bekrachtiging Verwijderen (Uitdoving) (Vermijdingsgedrag)

Besluit Leren van controleerbaarheid is essentiele vorm van leren Positieve bekrachtiging is essentieel in ons leven Straf is niet altijd en overal effectief