Testen van ISO/IS 18104: crossmappen VMDSN, ICF & ICNP Dr. William TF Goossen

Inhoud Project Nursys Typen architecturen verpleegkundige terminologieën en classificaties ISO standaard 18104 Mapping en dissectie Resultaten enkele dissecties als illustratie Conclusies en aanbevelingen

Project Nursys Vertalen International Classification for Nursing Practice ICNP Opzoeken synonieme doel concepten uit ICF en ICNP voor 24 bron items VMDSN (mapping tabel) Validering selectie door externe experts (3 + 2) Dissectie van alle semantisch overeen komende termen (analyse begrippen) Overeenkomsten vaststellen kan het wel/niet uitgewisseld? Aanpak via ISO reference terminology model => test van deze standaard

Waarom de ISO standaard testen? Na vaststelling vraagstuk van verplicht gebruik standaarden Wat hebben we aan standaard die niet werkt? => 1e voor verpleging verdient test NL bijdrage aan internationaal kennisrepresentatie werk Waarde ervan voor classificatie ontwikkeling, b.v. verrichtingen verpleegkunde

Vier typen Architecturen verpleegkundige classificaties & terminologieen Lijsten van concepten die niet geordend zijn, (alfabetische lijst). Mono-hiërarchisch, mono-axiaal De ‘top term’ is onderverdeeld volgens een principe voor de verdeling Opsommend, pre-combined en and uitvoerig / volledig Poly-hiërarchisch, multi-axiaal Meer principes verdeling van ‘top term’ & combinaties van concepten uit de verschillende verdelingen en assen. Combinatorische matrix, door gebruiker gestuurde combinatie van concepten Regels voor combinaties zijn impliciet (alleen gebruiker bekend) Regels voor combinaties zijn expliciet (gerepresenteerd door een geautomatiseerd kennis formalisme) 1 VMDSN ICF 2 3 To assist with understanding the multi-axial approach, I will present a brief view of the four generation of classification. Following this review, I will provide examples of the ICNP to describe the multi-axial approach. First generation classification systems are lists of concepts or classes. This is how the work of the ICNP® began, with an alphabetical listing of all the terms in nursing classification systems identified in the literature. Second generation classifications are constructed by adding hierarchization. These mono-axial classifications reflect what we are most familiar with in nursing. For example, the ICNP® Alpha Version of Phenomena and the North American Nursing Diagnosis Association (NANDA) taxonomy are second generation classifications of mono-axial, pre-combined concepts. Third generation classifications expand to allow more than one division of a top term in a hierarchy and combinations of concepts from the various divisions and axes. The third generation classifications are multi-axial, ploy-hierarchical, combinatorial classifications. This approach allows the user more flexibility and specificity in documentation. The ICNP® Alpha Version Classification of Interventions was an initial attempt at a third generation classification. In the future - The ICNP® Beta Version of the Classification of Phenomena and Outcomes will represent a multi-axial approach. Finally, the fourth generation classifications are multi-axial, poly-hierarchical systems in which the rules for reasonable combinations of concepts are explicit. I will now provide examples of axes and terms in the ICNP® Emerging Beta Version to demonstrate use of a multi-axial approach. ICNP 4

Doelen ISO modellen - 1 Steun voor intensionele definitie van verpleegkundige diagnoses en verpleegkundige acties Representatie van verpleegkundige diagnoses & acties plus relaties voor computerverwerking Framework voor de generatie van compositionele expressies van atomische concepten binnen een referentie terminologie,

Doelen ISO modellen - 2 Betere constructie van verpleegkundige terminologieën Stimuleren van mapping tussen concepten uit verschillende terminologieën Systematische evaluatie terminologieën Integratie van verpleegkundige concepten in multidisciplinaire terminologieën zoals SNOMED en informatie modellen zoals HL7 & OpenEHR.

Verpleegkundige Minimale Data Set Nederland (AIG) (1) Patiënten gegevens (demografie, opname reden) (2) Instellingsgegevens (3) Complexiteit verpleegkundige zorg (4) Verpleegkundig proces (5) Verpleegproblemen / diagnoses 24 items (6) Verpleegkundige interventies 32 items (7) 'patient outcomes' 7 items (8) Multi Moment Opnamen (werklastmeting) TISS op IC afdelingen. (Goossen et al, JAN, 2000)

VMDSN vpk diagnoselabels Communicatieprobleem kennis & informatie angst onzekere toekomst problemen in contact niet bewust situatie problemen leefregels motivatieproblemen gedragsstoornis orientatiestoornis (bijz) stoornis denken onrustig Pijn problemen slapen / rust stress decubitus (WCS stadia) problemen uitscheiding koorts problemen ademhaling vocht & voedselopname zelfzorg ADL (details) risico’s stoornis vitale functies

Aandoeningen, ziekten (ICD10) Persoonlijke factoren ICF opbouw Gezondheidstoestand participatie Externe factoren Activiteiten Aandoeningen, ziekten (ICD10) Functies & anatomische eigenschappen Persoonlijke factoren

ICF inhoud

ICNP® - 3 Elementen Nursing Phenomena (problemen, behoeften, diagnoses) Nursing Actions (interventies) Nursing Outcomes (resultaten)

Assen verpleegkundige fenomenen A Focus van verpleegkundige praktijk H Drager B Beoordeling G Waarschijnlijkheid C Frequentie In shifting to a multi-axial approach in the Classification of Phenomena, the following axes are currently under development:  focus of nursing practice  judgement  degree (severity)  frequency  chronicity - or duration  topography/ which we are now calling laterality  body site and likelihood F Anatomische locatie D Duur E Topologie

ISO reference model, IS 2003, final has dimension has site has subject of information has acuity has degree has potentiality has timing is applied to is perspective on is perspective on dimension is applied to focus judgement timing degree is applied to potentiality acuity timing has site has subject of information site Subject of information

Verpleegkundige diagnoses in ISO: A descriptor for <<focus>> and a descriptor for <<judgement>> are mandatory for the intensional definition of a nursing diagnosis. In some special instances, a single descriptor (e.g., pain, anxiety) can serve the role of both <<focus>> and <<judgement>>. Other attributes are optional to support definitions of nursing diagnoses.

Optionele attributen has dimension has site has subject of information has acuity has degree has potentiality has timing is applied to is perspective on

Mapping angst, decubitus & pijn Bron: VMDSN, doel ICF & ICNP ICF: b1522 bereik van stemmingen b810 Beschermende functies van huid b280 pijngewaarwording ICNP: 1A.1.1.2.1.1.5.7 Angst 1A.1.1.1.10.3.5.3 Decubitus 1A.1.1.1.13.1 Pijn

Aanpak dissectie Vertaling ICNP klaar 24 VMDSN termen op een rij in tabel Uit ICF en ICNP overeenkomstige termen / assen gezocht NL & Engels Dezelfde tabel aan 3 internationale experts, 1 nationale expert en 1 projectmedewerker voorgelegd (onafhankelijk) Keuzen gemaakt op basis overeenstemming Relevante items gedissect % overeenstemming

Dissecties - 1 NMDSN ICF ICNP

Conclusie communicatie Experts mapping 100% Focus 100% Judgement 75%, via synoniemen 100% modifiers: 50% voor subject of information Conclusie: dissectie laat zien dat het om identiek concept gaat, maar indien de ICF wordt gebruikt is aanvullende informatie over familie / partner / groep nodig.

Dissecties voorbeelden - 2 Onzeker over de toekomst (VMDSN) Experts stellen unaniem: ontbreekt in ICF ontbreekt in ICNP dan valt er niets te dissecten

Conclusie onzekerheid toekomst Concept in VMDSN is onvoldoende helder geen equivalenten in ICF en ICNP => voorzichting met dit item in interpretatie => suggestie aan ICN voor inclusie in ICNP na verdergaande conceptanalyse

Dissecties - 3 NMDSN ICF ICNP

Conclusie pijn Experts 100 % overeenstemming Focus 100 % overeenstemming judgement 100 % overeenstemming modifiers: voldoende overeenstemming, ICNP biedt meer details, maar geen wezenlijke verschillen => deze termen kunnen door elkaar worden gebruikt in de praktijk.

Wat kan worden uitgewisseld? NMDSN item Interchangeable for clinical purpose. Interchangeable for aggregate purpose. 1. Problematic communication* Reasonable individual care, not groups Individual care only 2. Need for information, knowledge, or skills* Only if there is no need for detail. 3. Fear* No, ICF code is too broad. 4. Uncertain future* Not at all 5. Problems in contact* No detail. only individual care, not groups. 6. No insight in health situation 7. Therapy / regimen Yes 8. Lack of motivation 9. Behavioural problems 10. Disorientation Only for time, place and person

Samengevat Functie van terminologieen en classificaties is om te helpen bij communicatie over tijd en locatie en niveau Er is voldoende materiaal dat toegepast kan worden, opleggen van 1 terminologie is niet gewenst en ook niet nodig Cross-mapping van de ene terminologie naar de ander kan nu worden gedaan met een ‘gouden standaard’, het ISO model.

Conclusie / aanbevelingen Project internationaal en nationaal gewenst Evidence based zorg vereist selectie van relevante begrippen om zorg te benoemen ‘Newspeak’ is geen optie, evidence based keuze voor terminologie wel: dus testen Zorgvuldige mapping is essentieel voor EPD Benadering is breder toepasbaar dan alleen verpleging ISO model werkt om zorgvuldig concepten te analyseren en onduidelijkheden op te sporen ISO IS 18104 (2003) is bruikbaar voor mapping verpleegkundige diagnostiek.

Dank voor uw aandacht