SAGOW 2010-2011 Anne Vandenhoeck ROUWEN

ROUWEN Wat is rouwen? Doel van rouwzorg Rouwtaken Interdisciplinair werken Pastorale benadering

Wat is rouwen? Ontstaat als reactie op een ingrijpende verandering of verlies van een huidige situatie. Dit kan uiteenlopen van een verhuizing, verlies van een vriendschap, zakken voor een examen tot een overlijden. De intensiteit van het rouwproces is afhankelijk van de mate van emotionele betrokkenheid of gehechtheid. Dit is persoonlijk en dus voor iedereen verschillend. (Wikipedia)

Wat is rouwen? Veruitwendiging van verdriet om Gebeurtenissen eigen aan een natuurlijk verloop van het leven (op pensioen gaan, kinderen die het huis verlaten, ouder worden, dood grootouders…) Verlies waar we niet voor kiezen: onverwacht overlijden, relatiebreuken, diefstal, verlies gezondheid, …

WAT IS ROUWEN? Proberen om te gaan met zinverlies op existentieel, spiritueel en religieus vlak Zin vinden, geven en beleven moet je zelf doen Proces van twee snelheden Spanning tussen niet alleen blijven in je rouw en persoonlijke verwerking Opnieuw zin vinden na zin verloren te hebben

Doel van rouwzorg Vermijden van isolatie Aandacht ook na een week Vermijden van gecompliceerd rouwproces Bijvoorbeeld door afscheidsgebed Als christenen: gemeenschapsopbouw Plaats voor iedereen zoals hij of zij is

Rouwtaken William Worden: rouwen vraagt tijd, energie en aandacht Perspectief overlijden 1. Het verlies erkennen Geen evidente taak Erkennen moet zowel rationeel als emotioneel zijn (weten en voelen samenbrengen) Geloof en ongeloof rond het verlies lopen hier door elkaar Het kan helpen om de context van de dood te kennen en te begrijpen 2. Ervaren van de pijn en het verlies Herkennen, voelen, accepteren en uitdrukken van de verschillende fysische en psychische reacties op het verlies (op alle niveau’s van mens zijn) Begrafenissen en herdenkingsvieringen zorgen voor (h)erkenning van verdriet en voor ondersteuning vanuit de gemeenschap Herkennen en rouwen over secundair verlies (als gevolg van oorspronkelijk verlies)

ROUWTAKEN 3. Je aanpassen aan een wereld zonder de overledene Het ophalen en delen van realistische herinneringen aan de tijd met de overledene Herkennen en aanvaarden dat gevoelens, overtuigingen en waarden met betrekking tot het leven kunnen veranderd zijn Ook relaties met anderen kunnen veranderd zijn 4. Herinvesteren in je leven en Het Leven Je vergeet je verlies niet, maar kan de draad opnieuw opnemen zonder overspoeld te worden door emoties Je hebt weer energie en hebt een nieuw evenwicht gevonden om verder te gaan Je kan opnieuw plannen maken voor de toekomst

INTERDISCIPLINAIR Iemand in de kring houden en heel zijn mens zijn respecteren kan alleen vanuit interdisciplinair perspectief Het is aangewezen om samen ruimte te maken voor rouwen Gezamelijke rouw is waardevol voor verwerking Overleg met behoud van beroepsgeheim Samenwerking

Pastoraal Bijbelse inspiratie Lezing uit het boek Jezus Sirach 35,12-14.16-18. De Heer is een rechter, en bij Hem is er geen aanzien des persoons; Hij neemt geen steekpenningen aan ten koste van de arme, maar luistert naar het pleit van de verdrukte. Hij wijst het gezucht van de wezen niet af, noch van de weduwe wanneer zij blijft klagen. Wie anderen bijstaat wordt welwillend ontvangen, en zijn gebed verheft zich tot de wolken toe. Het gebed van de arme dringt door de wolken heen, zolang het zijn doel niet bereikt, rust het niet; het laat niet af, totdat de Allerhoogste zich erbarmt, en de Rechtvaardige oordeel velt en recht verschaft.

PASTORAAL De dood van Sara (Gen 23,1-2) Sara leefde honderdzeventwintig jaar Dit waren de jaren van Sara’s leven Sara stierf in Kirjath-Arba, dat is Hebron In het land van Kanaän Sterven is terugkeren naar de aarde en familiegebeuren Belang van aartsmoeder werd uitgedrukt in hoge leeftijd

PASTORAAL De weeklacht van Abraham (Gen 23,2) Abraham kwam om te weeklagen over Sara En om haar te bewenen Eerste reactie op verlies van partner Wenen en weeklagen: expressie en vereenzelviging

PASTORAAL Hij stond op van haar gelaat (Gen 23,3) En Abraham stond op Vanuit het gelaat van zijn dode Verbreekt contact met Sara Rouwen is dialogisch gebeuren

PASTORAAL En hij begroef zijn dode (Gen 23,19) Daarna begroef Abraham zijn vrouw Sara In de spelonk van het veld van Machpèla In het land Kanaän Begraven is thuiskomen van overledene bij voorouders Opnieuw ritueel

PASTORAAL Aandacht voor mensen vanuit het christelijk verhaal Aandacht voor rituelen Gemeenschappelijke rituelen (begrafenis, herdenkingsdienst) Persoonlijke rituelen (dagboek, foto’s kijken…) Perspectief Lijden, verdriet en dood hebben nooit laatste woord Verrijzenis naar lichaam en geest

SCHEMATISCH OVERZICHT Beleving van verlies en ondersteuning bij de dood (Echo’s, 2002/6)