Titel kopje Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilttTik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik tekst die je wilt Tik hier de tekst die je Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst Eric van Wijlick, beleidsadviseur/programmaleider SCEN Geachte voorzitter, leden van het Parlement! Namens de KNMG dank ik u hartelijk voor de uitnodiging om op deze conferentie te mogen spreken. Ik hoop dat deze bijdrage u het juiste inzicht biedt in de praktijk van het programma Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland, kortweg SCEN. Dames en heren! De KNMG behartigt de belangen van meer dan 53.000 artsen en studenten geneeskunde. Dit werk voeren we uit in nauwe samenhang met de 7 federatiepartners van de KNMG, waarvan de Orde van Medisch Specialisten en de Landelijke Huisartsen Vereniging het bekendst zijn. De KNMG maakt zich sinds de oprichting in 1849 sterk voor de kwaliteit van de beroepsuitoefening en de volksgezondheid. De federatie richt zich op dossiers die de verschillende beroepsverenigingen overstijgen en dus voor alle artsen relevant zijn. Resultaten van onze inspanningen zijn, naast SCEN en andere rapporten over beslissingen rond het levenseinde meer gedragsregels voor artsen, de meldcode kindermishandeling, en bijvoorbeeld de handreiking verantwoordelijkheidsverdeling. Benelux, conferentie Levenseinde, Brussel 2 december 2011

Titel kopje Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland (SCEN) Doelstellingen bewaken en verbeteren van de kwaliteit van de consultatie en medische beslissingen voor dat het verzoek wordt ingewilligd bieden van deskundige en onafhankelijke consultaties Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilttTik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik tekst die je wilt Tik hier de tekst die je De eerste gedachten over een experiment met kwaliteitsborging in het traject dat voorafgaat aan de daadwerkelijke uitvoering van euthanasie of hulp bij zelfdoding ontstonden begin jaren 90 vorige eeuw. Bij de voorbereiding hiervan bleek de Amsterdamse Huisartsen Vereniging ook veel belangstelling te hebben, omdat de huisartsen daar veel geconfronteerd werden met vragen over levensbeëindiging. Bij de Amsterdamse Huisartsen Vereniging kwamen vragen binnen over de zorgvuldigheidseisen, hoe euthanasie medisch-technisch moet worden uitgevoerd, hoe om te gaan met strafrechtelijke procedures en de rol van de consulent. Lang niet alle artsen konden of wilden met dit type vragen aankloppen bij collega’s. Een adequate manier om te zorgen voor goede consultaties leek het concept van ‘een netwerk van onafhankelijke en deskundige consulenten, door de beroepsgroep aangewezen, geschoold en volgens richtlijnen werkend.’ Dit experiment was zo succesvol dat vrij snel werd besloten om het programma in heel Nederland te implementeren. sinds 1997

Titel kopje Netwerk van SCEN-artsen onafhankelijk, gekozen door de beroepsgroep, speciaal getraind en werkend volgens richtlijnen geregistreerd specialisme > 5 jaar, ervaring met euthanasie en consultaties KNMG-training (3 dagen) 32 regionale groepen 3-4 jaarlijkse bijeenkomsten behandelend arts  operator  SCEN-arts  behandelend arts Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilttTik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik tekst die je wilt Tik hier de tekst die je De KNMG is (sinds 1984) van mening dat levensbeëindigend handelen op verzoek en hulp bij zelfdoding alleen kan worden uitgevoerd als een deskundig en onafhankelijk collega is geraadpleegd. Maar hoe word je deskundig en onafhankelijk consultent als we weten dat individuele artsen beperkte ervaring hebben met euthanasie? Een huisarts met een gemiddelde praktijk krijgt per jaar 1 à 2 verzoeken om hulp bij zelfdoding of euthanasie. Tot de uitvoering wordt – gemiddeld genomen - eens in de 3 jaar overgegaan. Ook met het uitvoeren van een formele consultatie in dit kader hebben individuele artsen beperkte ervaringen. Door een concentratie van deze consultaties zijn de SCEN-artsen in staat meer ervaring op te bouwen. Door deze deskundige en onafhankelijke artsen ter beschikking te stellen, wordt de kwaliteit van de besluitvorming voorafgaande aan de uitvoering van euthanasie of hulp bij zelfdoding verbeterd. We werken alleen met ervaren artsen die geregistreerd staan als huisart, medisch specialist of specialist ouderengeneeskunde. Deze artsen worden getraind en moeten deelnemen aan de regionale bijeenkomsten. Hier leren ze weer van de ervaringen die anderen inbrengen en van het reflecteren op het eigen handelen. Om daadwerkelijk deskundige en onafhankelijke consultaties te bieden hebben moeten we zorgen dat er voldoende SCEN-artsen worden opgeleid en dat ze ook bereikbaar en de beschikbaar zijn. Daar hebben we een structuur voor ontwikkeld, waarbij de kern is dat een SCEN-arts wordt toegewezen en niet wordt uitgezocht.

Federatiebestuur KNMG Adviesraad Federatiebestuur KNMG Titel kopje Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland Richtlijn SCEN-arts Checklist verslag Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilttTik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik tekst die je wilt Tik hier de tekst die je Opleiding SCEN-arts SCEN-artsen Spiegel-informatie Register SCEN-arts We zijn in 1997 een experiment, een pilot begonnen, eerst met huisartsen en later ook met medisch specialisten en met specialisten ouderengeneeskunde. Op die manier zijn ook ziekenhuizen en verpleeghuizen in het programma betrokken. Het programma is meermalen wetenschappelijk geëvalueerd. De leerpunten hebben we telkens opgepakt om verder te professionaliseren. Dat is de KNMG verplicht. Maar ook de SCEN-artsen zijn dat verplicht. Zij hebben ook aangegeven dat te willen. De vrijheid voorbij! Zo is er inmiddels een Adviesraad en een Klachtencommissie. Beide worden gevormd door praktiserende SCEN-artsen onder leiding van een gezaghebbende voorzitter. Jaarlijks worden zo’n 5-tal klachten ontvangen. Dit jaar overigens nog geen. De Commissie Opleiding en Registratie SCEN-artsen, kortweg CORS heeft het meeste werk te doen. Zij bepalen de opleidingseisen, wie tot de opleiding en het register worden toegelaten. Het hele programma valt onder de verantwoordelijkheid van het federatiebestuur van de KNMG. Zo stellen zij binnenkort de Richtlijn SCEN-arts vast: wat mag van een SCEN-arts worden verwacht? Deze richtlijn beoogt meer eenduidigheid en daarmee zekerheid te bieden aan de consultvrager, de patiënt en de SCEN-artsen onderling. Want wat voor de ene SCEN-arts vanzelfsprekend is, hoeft dat niet noodzakelijkerwijs voor een andere te zijn. Vanzelfsprekend zijn de SCEN-artsen, de CORS en Adviesraad nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling van deze richtlijn. Dit is dus een belangrijke stap in de verdere professionalisering. Andere kwaliteitsinstrumenten zijn de checklist voor het verslag en het verzamelen van de spiegelinformatie. Dat doen we ieder jaar en dus weten we hoevaak SCEN-artsen geraadpleegd worden, welke vragen er worden gesteld en wat tot welke conclusies SCEN-artsen komen. CORS Klachten- reglement Regionale bijeen- komsten Bureau KNMG Klachtencommissie

Titel kopje Stand van zaken 575 SCEN-artsen Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland 575 SCEN-artsen jaarlijks 3.700 consultaties en 1.000 adviezen conclusie 1 op 5: (nog) niet voldaan deelname van zieken- en verpleeghuizen veel waardering en tevredenheid tarief verrichting SCEN-arts: € 339,- subsidie ministerie van VWS SCEN-verpleegkundigen & verzorgenden Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilttTik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik hier de tekst die je wilt Tik tekst die je wilt Tik hier de tekst die je Voorzitter, ik rond af met deze stand van zaken: We hebben zo’n 575 SCEN-artsen, waarvan ruim 400 huisartsen, 100 medisch specialisten en 75 specialisten ouderengeneeskunde. Alle artsen in Nederland kunnen een beroep doen op een SCEN-arts. Jaarlijks geven zijn 3.700 formele consultaties in de zin van de euthanasiewet en 1.000 telefonische adviezen. SCEN-artsen concluderen in 1 op 5 gevallen dat (nog) niet is voldaan aan de zorgvuldigheidseisen. Er zijn overigens grote regionale verschillen. Nagenoeg alle zieken- en verpleeghuizen nemen deel en SCEN is opgenomen in veel protocollen. Er is - zo blijkt uit de evaluaties, maar ook uit de jaarverslagen van de toetsingscommissies euthanasie- veel waardering voor en tevredenheid over de SCEN-arts Niet onbelangrijk: er is een tarief voor de verrichting van de SCEN-arts: € 339,- die daar gemiddeld 4,5 uur aan besteedt. Het SCEN-programma bestaat alleen dankzij de financiering van de overheid. En tot slot, geïnspireerd door LEIF-nurses, zijn we begin dit jaar SCEN-verpleegkundigen & verzorgenden gestart. Ik dank u voor uw aandacht.