Genderverschillen bij druggebruikers 28 maart e licentie orthopedagogiek

Genderverschillen bij druggebruikers  ‘Geslachtsverschillen en terugvalpreventie in therapeutische gemeenschappen in Vlaanderen’ (situering doctoraat)  Genderverschillen en beperkingen van de hulpverlening, in het bijzonder van de therapeutische gemeenschap  Video

Geslachtsverschillen en terugvalpreventie in therapeutische gemeenschappen in Vlaanderen  specificiteit van de problematiek van geslachtsverschillen bij personen met een verslavingsproblematiek nagaan  uit onderzoek is gebleken dat vrouwen extra kwetsbaar zijn om middelen te misbruiken of te hervallen na een behandeling  op basis van bevindingen wensen we een aangepaste terugvalpreventie te implementeren in een aantal therapeutische gemeenschappen in Vlaanderen  de mening van de bewoners mbt de bruikbaarheid van het terugvalpreventieprogramma zal bevraagd worden  Verwacht wordt dat, door in te spelen op genderspecifieke problemen, terugval deels kan voorkomen worden

Vrouwen met een verslavingsproblematiek  Niet mogelijk om profiel te schetsen van ‘de verslaafde vrouw’  Heterogene groep  Verschillen onderling op dimensies als leeftijd, burgerlijke stand, opleidingsniveau, socio- economische status en levenservaringen  In de literatuur toch een aantal terugkerende kenmerken

Genderspecifieke verschillen bij druggebruikers  In het gezin van herkomst dikwijls conflicten of scheiding, het overlijden van (één van) de ouders of een verslavings- problematiek bij (één van) de ouders, bij vrouwen meer seksueel misbruik en depressies  Vrouwen beginnen op latere leeftijd te gebruiken, vooral alcohol en medicatie (meestal polydruggebruikers)  Vrouwen meer pogingen om druggebruik te verbergen – minder aanvaard  Vrouwen gebruiken drugs om zich te kunnen ontspannen, om depressie of eenzaamheid te overwinnen en als zelfmedicatie bij gezondheidsproblemen  Vrouwen meer sociaal geïsoleerd (stigma voor vrouwen groter)  Vrouwen minder vaak alleenstaand en vaker gehuwd, belangrijkste relatie met druggebruikende partner

Genderspecifieke verschillen bij druggebruikers  Vrouwen dikwijls laagge- schoold, maar meer opgeleid dan mannen  Meer vrouwen hebben inkomsten uit werk, wat vaak prostitutie is  Vrouwen plegen minder criminele activiteiten en komen bijgevolg minder in aanraking met justitie  Vrouwen dragen meer zorg voor de kinderen  Bij vrouwen vaak een sterk negatief zelfbeeld  Vrouwen hebben vooral angst- en stemmingsstoornissen, mannen vooral antisociale persoonlijkheidsstoornissen of gedragsstoornissen  ==> omwille van specifieke, geslachtseigen karakteristieken hebben verslaafde mannen en vrouwen verschillende noden op het vlak van behandeling en terugvalpreventie

De hulpverlening  Vroeger: drugmisbruik gezien als een probleem dat vooral mannen treft => hulpverlening door en voor mannen, geen aandacht voor noden van de vrouw  Vanaf jaren ’70 focuste de vrouwenbeweging internationale aandacht op verschillende vrouwelijke problemen => de grootschaligheid van het probleem ‘drugverslaving bij vrouwen’ werd erkend  Laatste twintig jaar aantal drugverslaafde vrouwen gestegen, ook aantal drugverslaafde zwangere vrouwen en moeders  Toch weinig aandacht voor mogelijke behandelingsvormen voor deze aparte groep drugverslaafden

Beperkingen van de hulpverlening en problemen bij het zoeken naar hulp:  Tekort aan toegankelijke informatie over de drughulpverlening  Probleem van bereikbaarheid vooral wat betreft ambulante voorzieningen en bij dagbehandelingen  Voor veel vrouwen betekent hulp vragen tegelijkertijd dat ze veel dingen moeten opgeven (bvb vast inkomen, zorg voor huishouden, …)  de verantwoordelijkheid voor een kind (zeker bij residentiële hulpverlening) + angst dat kind zal geplaatst worden  Bij de meeste behandelingsmodellen focus enkel op het gebruik noden van veel vrouwen  Ongewenst intimiteiten

Beperkingen van de hulpverlening en problemen bij het zoeken naar hulp:  Gemengde groepen bieden geen veilige omgeving  Bepaalde verwachtingen naar begeleiding toe, vooral waardering, respect en oprechte bezorgdheid  Stafleden ondervinden soms zelf moeilijkheden met het introduceren van een vrouwvriendelijke visie (soms geen begrip bij mannelijke stafleden)  Ontbreken van steun van familie of van de partner  Bijkomend stigma voor vrouwen  Drugproblematiek meestal gerelateerd aan de effecten ervan op hun (ongeboren) kinderen en andere familieleden (‘in-relatie-tot identiteit')

Vrouwvriendelijkheid in de therapeutische gemeenschap?  Programma en omgeving op mannen gericht  Mannen beslissen op basis van eigen ervaringen wat vrouwen nodig hebben  Confronterende aanpak  Minder vrouwen in TG en ook minder lang in een programma => Belangrijke taak weggelegd voor de hulpverlening, reeds inzicht verworven in problematiek van vrouwen en enkele stappen ondernomen