Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013 Coalitie gezond Geweten: verleden, heden en toekomst ”Met meer of minder eigen kracht ?!” Ton van Dijk, directeur Volksgezondheid en Zorg Den Haag directeur GGD Den Haag Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013 Introductie SEGV: Een uitdaging niet voor Publieke Gezondheid alleen (maar……met elkaar!!) “Wat is het probleem?” Wijken in Den Haag: SES, Gezondheid en armoede “Wat kan je eraan doen” Den Haag: “Coalitie Gezond Geweten” Conclusie Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013 In overzicht: Geschiedenis van de coalitie Gezond Geweten: ontstaan en belangrijke stappen De dag van vandaag: - Context - Observaties Toekomst: - Zorgen - Opgaven (waar staan we voor) Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Het probleem (en wat eraan te doen ?) Mensen met een lage SES (“achterstandswijken”): “…….overlijden gemiddeld 6 jaar eerder en hebben gemiddeld 16 meer ongezonde levensjaren dan mensen met een hoge SES” De inwoners van de achterstandswijken (lage SES) betreffen voor een zeer groot deel niet-westerse migranten (soms 95%) Lage SES: direct te linken aan een lager ervaren gezondheid (en gezondheid at risk) Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013 WAT VALT OP ?? (in Den Haag) Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Wijken in Den Haag: bodemgesteldheid NB: geel – het Zand groen – Overgang Zand-Veen bruin/oranje/zwart – het Veen Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Wijken in Den Haag: Sociaal-economische status Achterstandscores: Paars/rood – Hoge score  lage SES Blauw – neutrale score  gemiddelde SES Geel/groen – Lage score  hoge SES Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Wijken in Den Haag: Perinatale sterfte Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Dezelfde verdeling geldt ook voor: Cardiovasculaire aandoeningen Longziekten Psychiatrische aandoeningen Chronische ziekten En ook: - Overgewicht - verslavingsproblematiek Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013 Determinanten van Sociaal-economische gezondheidsverschillen (Dahlgren & Whitehead, 1991) Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Het probleem (en wat eraan te doen ?) Hogere opleiding  werk  inkomen  huisvesting  gezondheidsfaciliteiten etc. Het vraagt partnership en samenwerking om deze ongelijkheid in gezondheid in de volle breedte te kunnen aanpakken. Maar…….wie neemt het initiatief ?? Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Coalitie Gezond Geweten Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Partnership en samenwerking I: Om te verbinden: - locale overheid en Rijksoverheid (politiek), - beleidsmakers, - verschillende organisaties en instellingen binnen en buiten het gezondheidssysteem - Zorgverzekeraars - Nationale Gezondheidsfondsen - Woningcorporaties - Opleidingsinstellingen en Scholen, ETC, ETC. Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Partnership en samenwerking II Om te komen tot: Een breed platform: allerlei type (integrale) interventies te doen uitvoeren en te financieren “Coalitie Gezond Geweten Den Haag ” (meer dan 30 participanten onderteken het Covenant) NB: Vergeet niet alle eigen gemeentelijke afdelingen en diensten: Volksgezondheid, Welzijn, Sociale zaken, Ruimtelijke ordening, Sport, Onderwijs etc. Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

De aanpak langs “4 sporen” Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Belangrijke stappen coalitie: Quick wins vanaf 2008 Gezonde Wijkanalyse Wijk-vtv’s (volksgezondheid verkenningen) Samen Gezond in 2010 akkoord Jaarbijeenkomsten coalitie Successen: zie halfjaarlijkse rapportages Bij successen de wapenfeiten noemen Structurele verbetering voorwaarden binnenmilieu scholen Gezondheid structureel hoofdstuk in stadsdeelplannen Ontwerpbladen gezondheid in planvorming Zoneparcen op schoolpleinen Maar vooral: te veel om op te noemen voorbeelden van meenemen van de gezondheidsagenda door partners die er primair niet van zijn: taal in de buurt gaat over voeding, SZW doet schuldhulpverlening met cursus gezond en goedkoop koken, bewegen komt steeds meer op als leuke vrijetijdsbesteding, sociaal beheerders van corporaties blijken goede vroegsignaleerders, of het nu gaat om afvoerloze geisers, vocht in huis of ongeopende post. Sportverenigingen en commerciele sportclubs, die steeds opener staan voor mensen met beperkingen, beweegachterstand of ziekte. U leest ze steeds weer in de halfjaarrapportages die de coalitie uitbrengt. - Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013 16

Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013 De dag van vandaag: Voor ons als coalitie Nieuwe coalitiepartners melden zich Extra impuls Gezond is Vet - Vet Cool Om ons heen 3 D’s: ‘eigen kracht’ (zelfdoen, meedoen, laten doen) Economische crisis E-health, EPD, zelfregie Nieuwe landelijke preventienota Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013

Toekomst: Zorgen en opgaven SEGV: meer of minder eigen kracht? Eigen keuze ziektekostenverzekering: onderverzekering bij allerarmsten Bereikbaarheid E-health, EPD bij diversiteit en/of laag opleidingsniveau Mantelzorg/vrijwilligerszorg vervangt professionele zorg? Civil society lost niet alles op Participatie: geen plicht maar een recht (of toch niet?) SEGV op de agenda houden (is het nu nog niet klaar?) SEGV en eigen kracht : SEGV = juist lage gezondheidsvaardigheden, eigen kracht vergroot de kloof? Ook vaker depressie bij lage SES. Haaks op eigen kracht Onderverzekering: afgelopen periode berichten dat armsten niet kiezen voor verzekering sociale minima. Daardoor ineens veel te hoge kosten c.q. zorgmijden Complexiteit/afstand vergroot de bereikbaarheid van voorzieningen voor deze groep extra Vervanging prof door mantelzorg/vrijwilligers kans voor terugdringen SEGV? Lage SES groepen vaak in wijken met minder sociale cohesie, rapporteren meer eenzaamheid, dus meer extra opgave Met andere woorden: mijn stelling is: juist nu SEGV op de agenda houden nog meer opgave voor deze coalitie (+ uitnodiging om daar voor te blijven knokken, te beginnen met vandaag) Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013 18

Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013 Conclusie Sociaal-economische Gezondheidsverschillen vinden hun oorsprong en dus ook de oplossing ervan slechts voor een beperkt deel binnen het gezondheidssysteem. Vooral belangrijk zijn: leefstijl en gedrag, leefomgeving, inkomen, opleiding, werk huisvesting etc. Dus vooral SAMEN en met een lange adem Coalitie Gezond Geweten 14 oktober 2013