Aansprakelijkheid in het kader van ‘Rome II’ Verordening (EG) nr. 864/2007 van het Europees Parlement en de Raad van 11 juni 2007 betreffende het recht dat van toepassing is op niet-contractuele verbintenissen Presentatie d.d. 18 december 2012

Toepassingsgebied (I) Rome II is van toepassing op schadeveroorzakende gebeurtenissen die zich ná 11 januari 2009 hebben voorgedaan (artikel 31 en 32) Niet-contractuele verbintenissen die zijn uitgesloten (artikel 1) Lid 2 sub d: “niet-contractuele verbintenissen die voortvloeien uit het recht inzake vennootschappen, verenigingen en rechtspersonen, zoals de oprichting door registratie of anderszins, de rechts- en handelingsbevoegdheid, het inwendige bestel en de ontbinding van vennootschappen, verenigingen en rechtspersonen, de persoonlijke aansprakelijkheid van de vennoten en de leden van de organen voor de schulden van de vennootschap, vereniging of rechtspersoon, en de persoonlijke aansprakelijkheid van de accountants jegens een vennootschap of de leden van haar organen voor de wettelijke controle op de boekhoudkundige bescheiden” Wet Conflictenrecht Corporaties: indien handelen bestuurder nauw verbonden is met handelen vennootschap (JOR 2011/362 Rechtbank 's-Hertogenbosch, 12-10-2011, HA ZA 11-266) Subject matter | Client details © Bird & Bird LLP [yyyy]

Toepassingsgebied (II) Wet Conflictenrecht Onrechtmatige Daad (WCOD): als buiten toepassingsgebied Rome II (of een terzake geldend verdrag) of als vóór 11 januari 2009. WCOD met ingang van 1 januari 2012 ingetrokken en vervangen door Titel 14 van Boek 10 BW (art. 157 t/m 159): als buiten toepassingsgebied Rome II (of een terzake geldend verdrag) en als ná 1 januari 2012. Art. 159: Rome II van overeenkomstige toepassing Subject matter | Client details © Bird & Bird LLP [yyyy]

Toepassingsgebied (III) Werkingssfeer van het toepasselijke recht (art. 15) Rome II tevens van toepassing op: niet-contractuele verbintenis die dreigt te ontstaan; schadeveroorzakende gebeurtenis die zich dreigt voor te doen; en schade die dreigt te ontstaan (art. 2). Universeel karakter: door Rome II aangewezen recht is van toepassing, ongeacht of dit het recht van een lidstaat is (art. 3). Subject matter | Client details © Bird & Bird LLP [yyyy]

Hoofdregel: lex loci damni Toepasselijk recht moet worden bepaald volgens de plaats waar de schade zich voordoet, ongeacht in welke landen de indirecte gevolgen van die gebeurtenis zich voordoen (art. 4). Letselschade/vermogensschade: waar letsel of materiële schade is opgelopen Lid 2: uitzondering als beide pp hun gewone verblijfplaats in hetzelfde land hebben Lid 3: kennelijk nauwere band met andere lidstaat (de ‘ontsnappingsclausule’) Vgl. art. 3 WCOD: lex loci delicti Subject matter | Client details © Bird & Bird LLP [yyyy]

Rechtskeuze (art. 14) Rechtskeuze beperkt: N iet toegestaan bij oneerlijke concurrentie/schendingen mededingingsrecht (art. 6 lid 4); Niet toegestaan bij inbreuken op ie-rechten (art. 8 lid 3); Rechtskeuze achteraf (art. 14 lid 1 sub a); Rechtskeuze vooraf, uitsluitend als beide pp handelsactiviteiten verrichten; Kritiek: via accessoire aanknoping vaak rechtskeuze vooraf toch bepalend. Vgl. WCOD: veel ruimer Subject matter | Client details © Bird & Bird LLP [yyyy]

Bijzondere conflictregels Productaansprakelijkheid (art. 5) Oneerlijke concurrentie en daden die de vrije concurrentie beperken (art. 6) Milieuschade (art. 7) Inbreuk op ie-rechten (art. 8) Collectieve actie bij arbeidsconflicten (art. 9) Ongerechtvaardigde verrijking (art. 10); NB ook onverschuldigde betaling Zaakwaarneming (art. 11) Precontractuele aansprakelijkheid (art. 12) …? Subject matter | Client details © Bird & Bird LLP [yyyy]

Productaansprakelijkheid (art. 5) Productaansprakelijkheidsverdrag 1973 heeft voorrang Doelstellingen (nr. 20 considerans): o.a. “billijke verdeling risico’s verbonden aan moderne technisch geavanceerde samenleving” Getrapte conflictregel (lid 1) Onvoorzienbaarheidsexceptie ‘persoon wiens aansprakelijkheid in het geding is’ Onverminderd art. 4 lid 2, art. 14 en… Nauwere verbondenheid (lid 2) Subject matter | Client details © Bird & Bird LLP [yyyy]

Ongerechtvaardigde verrijking / Onverschuldigde betaling (art. 10) Accessoire aanknoping (art. 10 lid 1) Functionele samenhang met andere rechtsverhouding (bijv. teveel loon betaald door wg aan wn); Anders: bijv. per abuis gedane overboeking Bestaande rechtsbetrekking In beginsel dezelfde partijen Driehoeksverhoudingen Accessoire aanknoping toelaatbaar jegens “contractueel betrokken derde” die toepasselijkheid van lex causae redelijkerwijs kon verwachten (bijv. art. 6:30 BW) Subject matter | Client details © Bird & Bird LLP [yyyy]

Ongerechtvaardigde verrijking / Onverschuldigde betaling (art. 10) Goederenrechtelijke vermogensverschuivingen (bijv. art. 3:86 BW): rechtsstelsel waarvan het goederenrecht de overgang van een goed heeft veroorzaakt; Gewone verblijfplaats in hetzelfde land (lid 2); Het recht van het land waar de verrijking zich voordoet (lid 3); Bij onverschuldigde girale betalingen: land waar rekening die is gecrediteerd, wordt aangehouden; Bij vermogensverschuiving van feitelijke aard: land waar feiten zich voordoen. Ontsnappingsclausule (lid 4) Subject matter | Client details © Bird & Bird LLP [yyyy]

Precontractuele aansprakelijkheid (art. 12) Alle vormen van niet-contractuele verbintenissen die voortvloeien uit onderhandelingen voorafgaand aan sluiten ovk; In ieder geval: afbreken onderhandelingen, achterhouden van informatie, verstekken onjuiste informatie; Niet: geschillen die voortvloeien uit contractuele afspraken gemaakt i.v.m. kwesties die zich in precontractuele fase afspelen (bijv. NDA, LOI); Art. 12 lid 1: recht dat van toepassing op ovk of dat van toepassing zou zijn geweest indien zij was gesloten (lex contractus); Bepaald door Weens Koopverdrag, EVO of Rome I; Vgl. WCOD: lex loci delicti (veelal plaats waar onderhandelingen zijn afgebroken) Subsidiaire conflictregels (lid 2): Niet veel ruimte voor toepassing omdat toepasselijk recht op ovk altijd bepaald zal kunnen worden; Subject matter | Client details © Bird & Bird LLP [yyyy]

Nog een bijzondere regel voor prospectusaansprakelijkheid? Onder WCOD-regime geldt de primaire publicatielocatie: locatie waar voor het eerst een beroep op het beleggend publiek werd gedaan; Kritiek: uitgevende instelling de mogelijkheid het toepasselijk recht bewust te kiezen Wat als uitsluitend elektronisch verkrijgbaar gesteld? Dan bepalend of prospectus gericht is op beleggers in een bepaald land Onder Rome II-regime geldt (in beginsel) de schadelocatie Veelal daar waar beleggingsrekening wordt aangehouden Kritiek: veelal door verschillende rechtstelsel beheerst Daarom op dit punt aanpassing Rome II bepleit (primaire publicatielocatie of Europese harmonisatie) Subject matter | Client details © Bird & Bird LLP [yyyy]

Laura Grijpma laura.grijpma@twobirds.com Bird & Bird is an international legal practice comprising Bird & Bird LLP and its affiliated and associated businesses. Bird & Bird LLP is a limited liability partnership, registered in England and Wales with registered number OC340318 and is regulated by the Solicitors Regulation Authority. Its registered office and principal place of business is at 15 Fetter Lane, London EC4A 1JP. A list of members of Bird & Bird LLP and of any non-members who are designated as partners, and of their respective professional qualifications, is open to inspection at that address. www.twobirds.com