Attitudes Wat? Meten Waarom? Hoe ontstaan? Relatie met fysieke activiteit en sport? conclusie

Wat Aronson et al. (1994): an enduring evaluation –positive or negative- of people, objects and ideas” Stabiel Beoordelingen Benaderingen Functionele Structurele benadering

Functionele benadering Drie functies Aanpassende functie Kennisfunctie Ego-defensieve functie

Structurele benadering Drie componenten Cognitieve dimensie: opvattingen (stereotypen) Affective dimensie: gevoelens Gedragsmatige dimensie: acties

Meten Verschillende methoden Verbale rapportage Psychofysiologische parameters “startle modulatie”: oogknipperreflex Gedragsmaten Affectieve priming Impliciete attitude test http://buster.cs.yale.edu/implicit/

Startle-modulatie Opschrikreflex ten aanzien van luide knal (110 dB) Oogknipperreflex (amplitude) Amplitude van de oogknipperreflex is geïnhibeerd indien positieve attitude/emotie Aplitude van de oogknipperreflex is gefaciliteerd indien negatieve attitude/emotie

Gedragsmaten: affectieve priming Semantische priming Prime--Target Brood--- >Bakker Affectieve priming: affectieve categorisatie Congruente paren Kusvrede Pijnoorlog Incongruente paren Kusoorlog Pijnvrede

impliciete associatie test http://buster.cs.yale.edu/implicit/ Categorisatie van positieve en negatieve woorden Categorisatie van andere woorden:insecten en bloemen Categorisatie van zowel positieve/negatieve als andere woorden Categorisatie: negatieve woorden en insecten sneller

Impliciete attitude en fysieke activiteit Categorisatie van positieve en negatieve woorden Categorisatie van passieve en actieve activiteiten Actieve activiteiten en positieve woorden gemakkelijker

Verbale rapportage Likert schaal: 5 puntenschaal, helemaal akkoord, helemaal niet akkoord Boksen veroorzaakt hersenletsels Ik vind boksen spannend Ik ga naar bokswedstrijden Semantische differentiaal: paren met tegengestelde betekenis (bv. Goed vs slecht; aangenaam vs onaangenaam) Sporten in groep vind ik….

Verbale rapportage Thurstone schalen: weging van de items Er zou een wereldwijd verbod op boksen moeten zijn Boksen kan gevaarlijk zijn Weging van scores levert geen betere resultaten op

Relatie tussen attitude & gedrag?

Een voordeel van aan sport doen of beweging is voor mij: Dat ik mij minder depressief en/of verveeld voel Dat mijn zelfvertrouwen groter wordt Dat ik de kans krijg om nieuwe mensen te ontmoeten Dat ik gewicht verlies Dat ik mijn spieren versterk Dat ik minder spanning en stress voel Dat mijn gezondheid beter wordt en het risico op ziektes kleiner Dat ik er plezier aan beleef

Determinanten Predictoren van gedrag Socioeconomische status Geslacht Leeftijd Geslacht Eigen onderzoek; zelf vragenlijst ontwerpen, interview, focusgroepen; belang van medewerking:

Determinanten Predictoren van gedrag Socioeconomische status Geslacht Leeftijd Geslacht Distale factoren proximale factoren Gedrag

Persoonlijkheid Mogelijk,… Maar belang wordt overschat Eerder distale dan proximale variabele

Health locus of control (Wallston et al., 1978) Interne en externe controle (Rotter, 1966) “Internal”, “chance” en “powerful others”

Health Locus of Control Internal If I take the right actions, I can stay healthy I am in control of my health Powerful others Having regular contact with my physician is the best way for me to avoid illness Health professionals control my health Chance No matter what I do, if I am going to get sick, I will get sick My good health is largely a matter of good fortune

Relatie met belang van gezondheid Maar… Verklarende waarde ontgoochelend: 5 % Maar… Zwak verband tussen gezondheidsgedragingen onderling Wellness behavior Accident control Traffic risk taking Substance risk taking Zwak verband tussen belang van gezondheid en gezondheidsgedrag

Attidude “the tendency to evaluate a particular attitude object with some degree of favour or disfavour (Eagly & Chaiken, 1993) Structuur Cognitieve dimensie: opvattingen en stereotypen Evaluatieve dimensie: gevoelens Connatieve dimensie: gedragsintenties Meten Zelfrapportage (psycho)fysiologische metingen gedragsmaten

Verbale rapportage Likert schaal: 5 puntenschaal, helemaal akkoord, helemaal niet akkoord Boksen veroorzaakt hersenletsels Ik vind boksen spannend Ik ga naar bokswedstrijden Semantische differentiaal: paren met tegengestelde betekenis (bv. Goed vs slecht; aangenaam vs onaangenaam) Sporten in groep vind ik….

Algemeen-positieve attitude tav gezondheidsgerelateerd gedrag Zwak Maar Betrouwbaarheid? Compatibiliteit? Andere factoren?

Betrouwbare meting van gedrag Meestal één particulier gedrag Heb je vorige week gelopen? Één particulier gedrag = unieke set van determinanten Betrouwbaarheid Middelen over tijd Middelen over contexten Middelen over gedragingen

Compatibiliteit tussen attitude en gedrag actie doel context tijd

Compatibiliteit tussen attitude en gedrag actie Gezonde levenstijl doel context tijd

Compatibiliteit Attitude Gedrag actie doel context tijd roken Sigaret opsteken context Vrije tijd Thuis werk tijd vakanties

Compatibiliteit tussen attitude en gedrag actie Fysieke beweging doel lopen context buitenshuis tijd Elke dag een half uur

Theory of reasoned action (Fishbein & Azjen, 1975) Algemeen sociaal-psychologisch model Niet enkel voor gezondheidsgedrag Energiebesparing, computer, auto Meeste (sociale) gedrag staat onder vrijwillige controle Beste voorspeller is bewuste intentie Determinanten Eigen opvattingen: Attitude Opvattingen van anderen: Subjectieve normen

Theory of reasoned action (Fisbein & Azjen, 1975) Attitude Intentie Gedrag Subjectieve Norm

Theory of reasoned action (Fisbein & Azjen, 1975) Gevolgen Attitude Evaluatie Intentie Gedrag Opvattingen Van anderen Subjectieve Norm Wil om in te stemmen

X X Theory of reasoned action Gevolgen Attitude Evaluatie Intentie (Fisbein & Azjen, 1975) Gevolgen X Attitude Evaluatie Intentie Gedrag Opvattingen Van anderen Subjectieve Norm X Wil om in te stemmen

Een voordeel van aan sport doen of beweging is Dat ik mij minder depressief en/of verveeld voel Dat mijn zelfvertrouwen groter wordt Dat ik gewicht verlies Dat ik mijn spieren versterk Dat ik minder spanning en stress voel Dat mijn gezondheid beter wordt en het risico op ziektes kleiner Dat ik er plezier aan beleef

In welke mate hebben elk van de volgende redenen u verhinderd om aan sport of beweging te doen. Te weinig zelfzekerd over mijn uiterlijk terwijl ik sport doe Gebrek aan interesse in sport of beweging Sport/beweging niet plezierig vinden Te weinig kennis om te kunnen oefenen Vrees voor blessures Te vermoeid door de vorige oefeningen

Mijn partner vindt dat ik regelmatig aan lichaams-beweging of sport moet doen Mijn gezins- en familieleden vinden dat ik regelmatig aan lichaamsbeweging of sport moet doen Mijn vrienden en kennissen vinden dat ik regelmatig aan lichaamsbeweging of sport moet doen

Fysieke beweging: studie 1 (Smith & Biddle, 1999) Doel: determinanten van gesuperviseerd programma van fysieke activiteit in een fitness club. Prospectieve studie over 4 maanden Vragenlijst over determinanten N = 96

Fysieke beweging:determinanten (Smith & Biddle, 1999) Kleine pilootstudie (n = 17) met open vragen Gedrag Aantal keren deelname in komende vier maanden Intentie Ik ben van plan om de komende maanden regelmatig aan het programma deel te nemen

Attitude Sociale norm Schadelijk-voordelig Goed-slecht Plezant-onplezant Sociale norm de meeste mensen die belangrijk voor me zijn, vinden dat ik het programma moet volgen

Resultaten (Smith & Biddle, 1999) Attitude Gedrag Intentie Subjectieve Norm r = .32

Meta-analyse (Godin, 1994) Attitude Gedrag Intentie Subjectieve Norm 30 % 30 % Gedrag Intentie Joggen Bergklimmen Intens sporten Regelmatig bewegen fietsen Subjectieve Norm <30 %

Meta-analyse (Hausenblas et al., 1997) Attitude Gedrag Intentie Subjectieve Norm r = .27

Evaluatie Invloed van vroeger gedrag Gedrag onder bewuste controle, Maar niet indien… Routine en gewoonte Geen vaardigheden Geen medewerking van anderen Barriéres (omgevingsobstakels of omstandigheden) Eenvoudig of sporadisch gedrag

Theory of planned behaviour (Azjen, 1988) Algemeen sociaal-psychologisch model Uitbreiding van TRA Niet alle gedrag staat onder bewuste controle Vaardigheden (bv.technische sporten) Medewerking van anderen (bv. badmington, volley) Gewoontes Gedragscontrole: mogelijkheid om gedrag uit te voeren Interne controle: gewoonte en routine Externe controle: verwachte obstakels & gelegenheden

Theory of planned behaviour (Azjen, 1988) Attitude Subjectieve Norm Intentie Gedrag Gedrags- controle

Theory of planned behaviour (Azjen, 1988) D I S T A L E Attitude Subjectieve Norm Intentie Gedrag Gedrags- controle

Theory of planned behaviour (Azjen, 1988) Attitude Subjectieve Norm Intentie Gedrag Gedrags- controle Feedback

Fysieke beweging (Norman & Smith, 1995) Constructie van items Open vragen Gesloten vragen en piloot-studie Prospectieve studie Tijd 1: determinanten Tijd 2: 6 m., frekwentie van beweging

Fysieke beweging Intentie Attitude Subjective norm Gedragscontrole Wens om regelmatig te bewegen Attitude In welke mate vind je regelmatig bewegen Plezant, zinvol, nuttig,… Subjective norm De meeste mensen die belangrijk voor mij zijn, willen dat ik regelmatig beweeg Gedragscontrole Voor mij is het moeilijk om te sporten Als ik wil, kan ik gemakkelijk regelmatig bewegen Vorig gedrag Hoe vaak doe je fysieke activiteiten zoals badmington, jogging…

Fysieke beweging: studie 2 (Smith & Biddle, 1999) Doel: determinanten van fysieke beweging en sedentaire levensstijl bij bedienden. Cross-sectioneel Vragenlijst over determinanten N = 155

Fysieke beweging: studie 2 (Smith & Biddle, 1999) Gedrag: zelfrapportage Intentie: Attitude Sociale Norm Gedragscontrole Vertrouwen vs geen vertrouwen Volledige controle vs geen controle Gemakkelijk vs moeilijk

Resultaten: Fysieke activiteit Attitude r = .49 r = .33 r = .08 Subjectieve Norm Intentie Gedrag Fysieke activiteit totaal Intense FA Matige FA Milde FA Gedrags- controle r = .60

Meta-analyse (Hausenblas et al., 1997)) Attitude Subjectieve Norm Intentie Gedrag r = .43 Gedrags- controle r = .45

Evaluatie Gedragscontrole verbetert de predictieve waarde (ong. 8 %) Gedragscontrole is geen duidelijk theoretisch concept Rol van vroeger gedrag

Opmerkingen en conclusie Attitude is belangrijke component Veranderingen via direct en indirect leren Onderscheid tussen expliciete en impliciete attitude Ook rol van sociale invloed, controle & omgeving