26 mei 2008 Drs. Patricia Strijk Behoeften tot hulp en zorg van getraumatiseerde vluchtelingen en asielzoekers 26 mei 2008 Drs. Patricia Strijk

Het onderzoek Inleiding en aanleiding Literatuurstudie Praktijkonderzoek

Problematiek en zorgvragen van vluchtelingen: een literatuurstudie Inleiding Achtergronden Gezondheidsproblemen Zorgvragen en zorgbehoeften Conclusie

Inleiding Welke gezondheidsproblemen bij vluchtelingen zijn in de literatuur beschreven? Welke zorgvragen en zorgbehoeften van vluchtelingen komen in de literatuur naar voren? Welke (meet-)instrumenten zijn beschikbaar en geschikt om de behoeften aan hulp en zorg van de vluchteling vast te kunnen stellen?

Achtergronden Slechts een kleine minderheid vlucht Definitie asielzoeker Asielzoeker/ vluchteling Vluchteling in Nederland AZC, MOA en COA Phoenix, De Vonk

Gezondheidsproblemen bij vluchtelingen Lichamelijke problematiek Geestelijke problematiek Sociale problematiek

Zorgvragen en zorgbehoeften van vluchtelingen Heterogene groep Sociaal en economische factoren Somatisatie Normalisatie en informatie Stigma

Instrumenten Demands of Immigration Scale Camberwell Assessment of Need (CAN) Zorgbehoeftenlijst

Conclusies en aanbevelingen vanuit de literatuurstudie

Praktijkonderzoek Inleiding Gebruikte methoden Resultaten kwantitatief onderzoek Resultaten kwalitatief onderzoek Conclusie

Methoden Onderzoeksdesign Populatie en steekproef Dataverzameling Data- analyse

Onderzoeksdesign Een combinatie van kwantitatief en kwalitatief onderzoek In het kwantitatieve deel : afname van de Camberwell Assessment of Need In het kwalitatieve deel: semi-gestructureerde interviews

Populatie en steekproef Onderzoekseenheden Onderzoekslocatie: de Vonk Noordwijkerhout, kliniek en dagkliniek Selectiecriteria: Inclusie- en exclusiecriteria Selectie respondenten kwantitatief onderzoek Selectie respondenten kwalitatief onderzoek

Onderzoekseenheden De onderzoekseenheden zijn getraumatiseerde volwassen vluchtelingen die in behandeling zijn bij de dagkliniek of kliniek van De Vonk, locatie Noordwijkerhout.

Onderzoekslocatie Het onderzoek vond plaats binnen zowel de kliniek als de dagkliniek van De Vonk; De Vonk – locatie Noordwijkerhout is onderdeel van stichting Centrum ’45 te Oegstgeest.

Inclusiecriteria Volwassen vluchtelingen Deze vluchtelingen zijn niet langer dan 10 jaar in Nederland; De vluchteling is in staat om een samenhangend gesprek te voeren en op adequate manier vragen te beantwoorden; dat kan in de Nederlandse of de eigen taal; De vluchteling is bij De Vonk in dagklinische of klinische behandeling; De vluchteling heeft voorafgaande schriftelijke en mondelinge toestemming gegeven voor deelname aan het onderzoek.

Exclusiecriteria Volledig uitgeprocedeerde asielzoekers; Asielzoekers die binnen twee maanden Nederland moeten verlaten; Asielzoekers met een zogenoemde Dublin–claim (Amnesty International, 2001).

Selectie respondenten kwantitatief onderzoek Mondelinge en schriftelijke voorlichting aan behandelaren Mondelinge groepsvoorlichting aan cliënten Gelegenheidssteekproef Mondelinge en schriftelijke uitleg aan cliënt Toestemming

Selectie respondenten kwalitatief onderzoek De bereidheid en in staat zijn deel te nemen van cliënten: De actuele psychiatrische toestand van de cliënt; De sociale situatie van de cliënt; De cliënt was wel in behandeling ten tijde van afname van de CAN maar niet meer op het tijdstip van afname kwalitatieve interviews; De beschikbaarheid van een persoonlijke tolk; De beschikbaarheid van het openbaar vervoer voor in het bijzonder de cliënten uit de dagkliniek (woonachtig in vergelegen delen van Nederland).

Dataverzameling Tolken Kwantitatieve dataverzameling Kwalitatieve dataverzameling

Data-analyse Kwantitatief: SPSS Kwalitatief: analyseren en coderen Betrouwbaarheid Validiteit

Betrouwbaarheid en validiteit Beschrijvingen en interpretaties worden gescheiden tijdens de analyse van het onderzoeksmateriaal; Keuzes worden beschreven en verantwoord in het onderzoeksverslag; Een systematische verslaglegging vindt plaats; Mechanisering en automatisering bij verzameling van gegevens door middel van opname van de interviews op audiotape; Computerondersteunde verwerking en de analyse van de gegevens. Validiteit Veldnotities Databronnentriangulatie Peer debriefing

Resultaten kwantitatief onderzoek CAN – item Zorgbehoefte Onopgelost Opgelost Geen probleem Onbekend aantal % 1 Psychisch onwelbevinden 26 86.7 4 13.3 2 Gezelschap 22 73.3 6 20 6.7 3 Activiteiten overdag 17 56.7 10 33.3 Vervoer 14 46.7 12 40 5 Beleving van de seksualiteit 9 30 Psychotische symptomen 8 26.7 15 50 7 23.3 Veiligheid van de persoon zelf 66.7 Zorgen voor de kinderen 16.7 18 60 Geld 16 53.3 Lichamelijke gezondheid 11 Intieme relaties Informatie over toestand van de behandeling 21 70 13 Elementair onderwijs/ educatie 43.3 Huisvesting 19 63.3 Veiligheid voor anderen Zelfverzorging Drugs 3.3 28 93.3 Uitkeringen 29 96.7 Alcohol Telefoon Voeding Zorgen voor het huishouden

Landen van deelnemers aan CAN Afghanistan Guinee Bissau Servië en Montenegro Angola Irak Sierra Leone Armenië Iran Somalië Azerbeidzjan Jordanië Sudan Bosnië - Herzegovina Kosovo Tadzjikistan Burundi Moldavië Tsjetsjenië Congo Niger

Kliniek / dagkliniek kliniek/dagkliniek Totaal dagkliniek kliniek vrouw 5 10 man 11 9 20 16 14 30

Woonsituatie: in wat voor opvang woonachtig Totaal zelfstandige woning AZC dagkliniek 8 16 kliniek 1 13 14 9 21 30

Resultaten kwalitatief onderzoek Psychisch onwelbevinden Vluchten en vluchteling zijn Eenzaamheid Discriminatie Huisvesting Uitkering en geld Activiteiten overdag Psychotische symptomen Slaapproblemen Lotgenootschap Angst om te reizen met het OV

Conclusie Psychisch onwelbevinden en verdriet Onzekerheid en ontworteling Actuele stress (Rijnders, 2002) Verlangen naar een ander leven Hulpverlening en grenzen Politiek en actualiteit

Actuele stress stoornis “Er is voor de vluchteling een toestand ontstaan die een grote bestaansonzekerheid vertegenwoordigt, waarbij geldt dat er sprake is van een urgent karakter. De actuele stress-stoornis kan zich uiten in de vorm van psychiatrische ziekten als angst- en depressieve stoornissen, psychotische decompensaties, gedragsstoornissen, verslavingen, de diverse aanpassingsstoornissen en dergelijke”(Rijnders, 2002)

Beperkingen onderzoek Moeilijk benaderbare onderzoekspopulatie Gebruik van tolken Gebruik van niet specifiek voor doelgroep ontwikkelde vragenlijst Onderzochte groep erg klein

Verpleegkundige praktijk Aandacht en interesse Aandacht communicatie Geven van positieve en negatieve feedback Aandacht discriminatie Hulp bij zoeken activiteiten Voorlichting over psychiatrie Advies aan familie Voorlichting dag- nachtritme Begeleiding /ondersteuning reizen OV

Belemmeringen in de praktijk van alledag Belang van deze resultaten Waarde van onderzoek voor kwaliteitsverbetering Welke mogelijkheden en belemmeringen in de praktijk van alledag zijn er? Mogelijkheden en uitdagingen voor de toekomst

Vragen? Patricia Strijk Verpleegkundige en verplegingswetenschapper p.strijk@centrum45.nl Centrum -45, De Vonk Westeinde 94 2211 XS Noordwijkerhout