Uitdagingen voor het Vlaamse beleidsarrangement Milieu & Gezondheid t.g.v. de epistemologische verschuiving naar complexiteit PhD Kristien Stassen (HUB / VITO) & Prof. Dr. Pieter Leroy (Radboud University Nijmegen) Contact details: & Introductie Milieugezondheidsrisico’s = complex (~”ill-defined, wicked, unstructured or messy problems”) = onwetendheid, onzekerheid, sterke belangenconflicten, controversieel, multi-causaliteit, onduidelijkheid over cumulatieve effecten die vaak pas op lange termijn tot uiting komen, … Vlaams Medisch Milieukundig Netwerk Tussentijdse resultaten De oprichting van het Vlaams Medisch Milieukundig Netwerk in Vlaanderen m.i.v. het wetenschappelijk steunpunt Milieu & Gezondheid en de medisch milieukundigen, in navolging van de dioxine-uitstoot van huisvuilverbrandingsovens is een exemplarisch voorbeeld voor het ontstaan van nieuwe organisatorische voorzieningen om grenzenwerk tussen wetenschap en beleid enerzijds en tussen milieu en gezondheid anderzijds te realiseren. Parallel zijn ook nieuwe tools ontwikkeld om de brug te vormen zoals het humaan biomonitoringsprogramma, het fasenplan en richtlijnen voor risicocommunicatie, … Complexiteit Beleidsintegratie ≠ traditionele positivistische epistemologie Nieuwe uitdagingen voor de interactie tussen wetenschap & beleid Complexe problemen overstijgen de traditionele beleidsdomeinen Complexiteit  rationalisme, wetenschappelijke zekerheid en disciplinair reductionisme Wetenschappelijke kennis is niet langer de enige bron voor het legitimeren van beleidsbeslissingen Onderzoeksvragen Hoe is milieu-gezondheid zowel een wetenschappelijk als beleidsmatig thema geworden in Vlaanderen? Op welke manier heeft grenzenwerk tussen wetenschap en beleid enerzijds en tussen milieu en gezondheid anderzijds het ontstaan en de ontwikkeling van het Vlaamse beleidsarrangement M&G beïnvloed? Zijn stabiliteit en veranderingen in dit Vlaamse beleidsarrangement te verklaren door internationale trends of door de specifieke Vlaamse context? Hoe legitiem – in het omgaan met complexe milieugezondheidsrisico’s - zijn deze organisatorische voorzieningen en methodologische tools in de ogen van de participanten?  De complexiteit van milieugezondheidsrisico’s stimuleert het overstijgen van de traditionele grenzen en het realiseren van grenzenwerk op 3 niveaus: tussen wetenschappelijke disciplines, tussen beleidsdomeinen en tussen wetenschap & beleid.  Omdat grenzenwerk gerealiseerd wordt in organisatorische voorzieningen m.b.v. concepten en tools, is het evident dat het toegenomen bewustzijn van de complexiteit van milieugezondheidsrisico’s gepaard gaat met het ontwikkelen van nieuwe instituties en methodieken. Dep. Leefmilieu, Natuur & Energie & Toezicht Volksgezondheid Steunpunt Milieu & Gezondheid Medisch Milieukundigen (MMKs) Beleidsrelevant onderzoek & wetenschappelijke beleidsondersteuning Aanspreekpunt op lokaal niveau: intermediairen, burgers, provincie- & gemeentebesturen, … Fasenplan / actieplan: vertalen resultaten biomoni- toring onderzoek in beleids- prioriteiten & maatregelen Humaan biomonitoring programma: Bestuderen van inwendige concentraties en gezondheidseffecten t.g.v. blootstelling aan het leefmilieu. Richtlijnen risicocommunicatie: alg. principes Beleving risico is subjectief Alle vormen van kennis zijn relevant (incl. niet-wetenschappelijke!) wetenschappelijke controversen en onzekerheden zijn niet uit te sluiten Dienst Milieu & Gezondheid Team Milieugezondheidszorg Methodologie Enkelvoudige case-study m.b.v. kwalitatieve datatriangulatie: documentenanalyse, diepte-interviews participerende observatie.