Voeding en vocht in de palliatieve fase Bij mensen met een verstandelijke beperking en ouderen verblijvend in een verpleeghuis YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Stellingen Is een PEG ook Pech? Is palliatieve voeding wensvoeding? Is de zorg door familie een welkome aanvulling? YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Hoe signaleer je voedingsproblemen? Gewichtsverlies is ernstig bij > 5% in 1 mnd of > 10% in 6 mnd Let bij de berekening op oedeem en ascitis Anorexie: gebrek aan eetlust, > 3 dagen niet/nauwelijks intake Asthenie: gevoel van algemene zwakte YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

cachexie Anorexie Cachexie syndroom = vermagering met spieratrofie = een prognostisch ongunstig teken Anorexie Cachexie syndroom Complexe veranderingen in metabolisme van eiwitten, koolhydraten en vetten o.i.v. ziekte Sarcopenie = relatie met ouder worden Minder spiermassa, minder spierkracht YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

De integrale benadering Inventariseer eerst ideeën en verwachtingen Bespreek misverstanden over (on)gezonde producten Geef voorlichting over de oorzaak van gewichtsverlies/de ziekte Geef voorlichting over de veranderde functie van voeding Zet waar nodig paramedici in Overweeg z.n. een proefbehandeling Evalueer het genomen besluit/ingezette beleid YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Voedingsinterventies: wanneer start je en hoe pak je het aan? De functie van voeding verandert! - Sociale functie valt (soms) weg Voeding levert in bepaalde fase geen bijdrage meer aan gezondheid,bestrijden van ziekte of verlengen van het leven De start hangt m.n. af van de levensverwachting en de belasting van eventuele interventies YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

voedingsinterventies Adequate voeding Aanvullende voeding Palliatieve voeding Sondevoeding Parenterale of infuusvoeding Alternatieve voeding YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Palliatieve voeding = welbevinden van cliënt = actuele situatie = korte termijn effect Wat is het doel? Wensvoeding Past Alternatieve voeding hierin? YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Misverstanden Voeding(sinterventies) stimuleren de tumorgroei Minder eten bespoedigt het overlijden Bijvoeden stelt overlijden onnodig uit YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Medicatie in een fase waarin eten/voeden moeizaam gaat Anti emetica (metoclopramide) Zinksuppletie bij smaakverlies Antibiotica,fungistatica, antivirale middelen (mn bij infect stomatitis, oesophagitis,etc) Laxantia bij obstipatie Loperamide bij diarree Antipyretica bij koorts Analgetica bij pijn YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Medicatie vervolg Antidepressivum,slaapmedicatie: voorkeur voor Mirtazepine ivm gewichtstoename en wekt geen misselijkheid of braken op Axioliticum bij angst, slaapproblemen YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Nieuwe en bijzondere middelen Progestiva Dexamethason Cannabis Melatonine EPA YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Hoe signaleer je dehydratatie? Dorstgevoel, droge lippen, lage huidturgor, ↓ urine prod, tachycardie (aspecifiek) Eventueel aangevuld met labonderzoek (ureum, creatinine, Na, Ht) YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

Ontstaan dehydratatie Verminderde inname (slikprobl, achteruitg) Vochtverlies (braken en diarree) Sekwestratie (ascites en ileus) Denk ook aan: Effect diureticum Ontregelde DM Delier door onderliggende infectie of anderszins YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

hypodermoclyse Zinvolle optie of obsoleet? YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13

TAKE HOME MESSAGES Communicatie is essentieel Pak het multidisciplinair aan Besluitvorming aan de hand van een stappenplan Palliatieve voeding komt uit gewone winkels Evaluatie van elke stap en ook na het overlijden YVerhoef/SOuwendijk/JFluitman/JBruin 14/10/13