Datumcopyrightauteurversie Voedingsvoorlichting voor patiënten van de longrevalidatie 2012 Door Rianne v. Heertum diëtist JBZ s’Hertogenbosch.

Presentatie over: "Datumcopyrightauteurversie Voedingsvoorlichting voor patiënten van de longrevalidatie 2012 Door Rianne v. Heertum diëtist JBZ s’Hertogenbosch."— Transcript van de presentatie:

1 datumcopyrightauteurversie Voedingsvoorlichting voor patiënten van de longrevalidatie 2012 Door Rianne v. Heertum diëtist JBZ s’Hertogenbosch

2 datumcopyrightauteurversie + Relatie Voeding – Longziekten + Gezonde Voeding + Energie-behoefte + Ondergewicht en gevolgen hiervan + Overgewicht en de gevolgen hiervan + Energieverrijkte voeding + Energiebeperkte voeding + Dieetvoeding Onderwerpen

3 datumcopyrightauteurversie

4 datumcopyrightauteurversie + Eiwitten: melkproducten, kaas, vlees, vis,ei, vleesvervangers. Nodig voor spieropbouw en voorkomt afbraak spiereiwitten Samenstelling Voeding

5 datumcopyrightauteurversie Energie: halen we uit vet en koolhydraten koolhydraten: in groente, fruit, suiker, brood, pasta, aardappelen Geeft directe energie voor de spieren geeft geen extra kortademigheid Samenstelling Voeding

6 datumcopyrightauteurversie Veel koolhydraten geeft een snelle maagontlediging, minder kans op vol gevoel lichter verteerbaar dan vetrijke voedingsmiddelen Samenstelling Voeding

7 datumcopyrightauteurversie + Eet gevarieerd + Let op vet + Eet ruimschoots brood en aardappelen + Eet volop groente en fruit Gezonde Voeding

8 datumcopyrightauteurversie + Houd uw gewicht op peil + Wees zuinig met zout + Drink voldoende; 1½ - 2 L per dag + Eet niet de hele dag door Gezonde Voeding

9 datumcopyrightauteurversie Voedingsmiddelen Gemiddeld aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen voor gezonde volwassenen Voedingsmiddelen + Brood + Aardappelen en rijst + Groente + Fruit, vruchtensap Hoeveelheden: + 5-7 sneetjes + 3-5 stuks/lepels + 3 – 4 groentelepels + 2 stuks/glazen

10 datumcopyrightauteurversie Voedingsmiddelen + Melkproducten + Kaas + Vleeswaren + Vlees/vis/kip/ei, + Boter/margarine/ bak-en braad- producten + halvarine + vocht Hoeveelheden + 450-500 ml + 1 – 2 plakjes + 100 gram (rauw) + 15 gram voor de bereiding + 5 gram per snee + minimaal 1.5 ltr

11 datumcopyrightauteurversie + Leeftijd + Lengte + Gewicht + Geslacht + Arbeid + Ziekte Energie-behoefte

12 datumcopyrightauteurversie + Verhoogde energiebehoefte, + 600 kcal + 1½ gram eiwit per kg lichaamsgewicht + 50-55% koolhydraten van totale hoeveelheid kcal Bij COPD

13 datumcopyrightauteurversie + BMI = body mass index = gewicht gedeeld door lengte in het kwadraat + VVMI = vetvrije massa index = kg/m2 mannen 16 vrouwen 15 Lichaamssamenstelling

14 datumcopyrightauteurversie Lichaamssamenstelling bij COPD

15 datumcopyrightauteurversie + Lichaamssamenstelling te meten m.b.v bioimpedatiemeting Dit is een gevalideerde methode bij stabiele patienten (Gold 2-4) + Huidplooimeting eenvoudig maar een grote individuele spreiding + Dexa; kostbaar en stralingsbelasting + handknijpkracht meetmethoden

16 datumcopyrightauteurversie 1. Normaal gewicht (BMI 21-25) / depletie spiermassa (VVMI <15/<16) Energierijke voeding evt. aangevuld met dieetpreparaten trainen 2. Normaal gewicht/ normale spiermassa richtlijnen gezonde voeding Trainen Indeling van nieuwe COPD-patiënten

17 datumcopyrightauteurversie 3. Ondergewicht (BMI <21) /depletie spiermassa Energierijke voeding met evt. dieetpreparaten Pas trainen als gewichtverlies gestopt is 4. Ondergewicht (BMI <21) /normale spiermassa Energierijke voeding met evt. dieetpreparaten Trainen 5. Overgewicht BMI >30 Energiebeperking trainen Indeling van nieuwe COPD-patienten

18 datumcopyrightauteurversie VOEDINGSTHERAPIE EN BEWEGING

19 datumcopyrightauteurversie

20 datumcopyrightauteurversie + Verhoogde energiebehoefte; ca. 600 kcal extra bij COPD + Verminderde inname van voeding t.g.v. dyspnoe Gewichtsverlies of klinische depletie

21 datumcopyrightauteurversie GEVOLGEN: + Daling weerstand + Vertraagde wondgenezing + Verminderde spierkracht door spierafbraak; te lage spiermassa (VVM-index onder 16 en 15) Gewichtsverlies of klinische depletie

22 datumcopyrightauteurversie Langzamer herstel en meer kans op complicaties BMI lager dan 21 en VVM-index lager dan 16 en 15 Gewichtsverlies of klinische depletie

23 datumcopyrightauteurversie + 20% van stabiele patiënten met matige en ernstige COPD (Gold 2 en 3) + 35% van stabiele patiënten met matige en ernstig en zeer ernstige COPD (GOLD 2, 3 en 4) Hoe vaak komt klinische depletie voor?

24 datumcopyrightauteurversie + Kleine frequente maaltijden + Ruim gebruik van beleg op brood + Extra melkproducten bij broodmaaltijden + Vruchtenkwark, vlaflip, roomijsje, milkshake + Ruim smeren met dieetmargarine Energieverrijkte voeding

25 datumcopyrightauteurversie + Beschuit, cracker met royaal kaas. + Volle producten roomvla, chocolademelk + Lukt dit niet dan overweging dieetdrinkvoeding (bij BMI onder 21 en VVM=index onder 15 en 16 ) + Voedingspreparaat, bijv. Fantomalt Energieverrijkte voeding

26 datumcopyrightauteurversie o BMI hoger dan 25 (gewicht : lengte²) o Inname niet in overeenstemming met behoefte o Onder invloed van medicijnen o Verminderde en geringe lichaamsbeweging Gewichtstoename

27 datumcopyrightauteurversie

28 datumcopyrightauteurversie + Drie hoofdmaaltijden + Let op vet, vnl. magere producten + Gebruik halvarine i.p.v. margarine Energiebeperkte voeding

29 datumcopyrightauteurversie + Gebruik voeding met een hoge verzadigingswaarde zoals volkorenbrood, rauwkost + Beperk het gebruik van tussendoortjes + Beperk het gebruik van suiker, snoep en alcohol Energiebeperkte voeding

30 datumcopyrightauteurversie Bij lage BMI, onder 21 en VVM index + lager dan 15 bij vrouwen + lager dan 16 bij mannen Begeleiding door diëtist

31 datumcopyrightauteurversie + Klinisch begeleiding opgestart, + poliklinisch vervolg gedurende 3 maanden, + m.b.v. Bio Impedantie Meting VVM-index en gewicht evalueren + Eventueel ook poliklinisch opstarten op verwijzing longarts of longverpleegkundige Begeleiding door diëtist

32 datumcopyrightauteurversie + Bereiken en behouden van een beter voedingsgedrag + Patienten informeren omtrent voeding in relatie tot COPD + Patienten motiveren/stimuleren + Voedingsadvies op maat om kwaliteit van leven te bevorderen Rol van de dietist

33 datumcopyrightauteurversie Signalering van:  Gewichtsverloop  Slechte eetlust  Spin in het web bij multidisciplinaire aanpak Rol van longverpleegkundige

34 datumcopyrightauteurversie Hoe komt U bij de diëtist? + Via huisarts of zelfverwijzing bij overgewicht of ongewenst gewichtstoename. Géén schriftelijke verwijzing nodig. 4 uur vergoeding uit aanvullingspakket bij de meeste zorgverzekeraars. + Via longarts / longverpleegkundige: diëtist in het ziekenhuis bij ongewenst gewichtsafname.