Onderzoek naar Kennisproductiviteit de leerprocessen die nodig zijn voor innovatie Suzanne Verdonschot, 18 april 2007, leergang FCE

Kennisproductiviteit Kennisproductiviteit (Kessels, 2001) is het vermogen van organisaties teams en individuen tot: het signaleren, verzamelen en interpreteren van relevante informatie Het genereren van nieuwe kennis met behulp van deze informatie Het toepassen van deze kennis in het stapsgewijs verbeteren en radicaal vernieuwen van processen, producten en diensten Het is essentieel voor duurzaam succes Het gaat om leerprocessen waarin leren en werken samenvallen Het levert op: Innovaties Het vermogen tot innoveren

Waarom innovatie? Wat is innovatie? “Innovatie leidt tot beduidend hogere resultaten. Innovatieve organisaties behalen meer dan 25% hogere rentabiliteit, een 20% hogere omzetgroei en een 10% hogere winstgroei dan niet-innovatieve organisaties” (Volberda, Van den Bosch en Jansen, 2005, p.23) Wat is innovatie? “The intentional introduction and application within an organization of ideas, processes, products or procedures, new to the unit of adoption, designed to significantly benefit the organization or larger society” (West & Farr, 1990) Intentioneel Producten én processen Nieuw voor de mensen die het gebruiken

Verkorte wachttijd CT-scan Wachttijd verkort van 21 dagen naar 5! Verkorte wachttijd CT-scan One-stop- business-shop Burgerinitiatief Wagenwerkplaats 40% meer startende ondernemingen *grootse manifestatie *toezegging NS Poort

nieuw CT- scanapparaat Productinnovatie Procesinnovatie nieuw CT- scanapparaat verkorte wachttijden In de top-10 van innovatieve bedrijven zijn met name productgeorienteerde bedrijven te vinden (Twynstra the Bridge, 2006) Eenzijdige investering in nanotechnologie en biotechnologie (Volberda & van den Bosch, 2004) Wint aan belangstelling Innovatie is te verwachten van andere afdelingen dan onderzoek en ontwikkeling (Kanter, 2006) 25% van het innovatiesucces binnen Nl organisaties wordt bepaald door R&D-investeringen, 75% door slim managen en innovatief organiseren” (Volberda et.al., 2005)

Proces van innovatie: Schumpeter: Fases (van Poucke, 2005) vormen van neue Kombinationen das Durchsetzen Fases (van Poucke, 2005) Ideegeneratie Kristallisatie Evolutie Gebruikers, onderzoekers, ontwikkelaars en producenten interacteren met elkaar Open versus gesloten Leren speelt een rol

gesloten innovatie open innovatie

gesloten innovatie open innovatie 22800 hits (Google) www.openinnovatie.nl gesloten innovatie open innovatie 156 hits (Google) www.?????

Proces van innovatie Schumpeter: Fases (van Poucke, 2005) vormen van neue Kombinationen das Durchsetzen Fases (van Poucke, 2005) Ideegeneratie Kristallisatie Evolutie Gebruikers, onderzoekers, ontwikkelaars en producenten interacteren met elkaar Open versus gesloten Leren speelt een rol

Leren speelt een rol… Organisatieleren heeft directe positieve invloed op innovatie en prestatie van bedrijven. Onderzoek in 408 Spaanse bedrijven (Aragon-Correa, 2005) Innovatie wordt bevorderd als leerklimaat gunstig is Onderzoek in 35 manufacturing organisaties (Shipton et.al., 2005) De mate waarin organisatie georienteerd is op leren, heeft effect op innovativiteit (Calantone et.al., 2002)

Leren voor kennisproductiviteit Niet op commando maar vanuit drijfveren Niet met een vooraf opgesteld leerpad want de gewenste situatie is onbekend Als managen niet werkt, en het een onvoorspelbaar proces is, hoe kun je het dan toch stimuleren en faciliteren? Welke factoren helpen en belemmeren? Hoe kunnen we het gunstig beinvloeden?

Spoor een nog lopend verbeterings- of vernieuwinsgproject op in je eigen organisatie waar je zelf bij betrokken bent of iets mee wilt. Werk in duo’s

Spoor een nog lopend verbeterings- of vernieuwinsgproject op in je eigen organisatie waar je zelf bij betrokken bent of iets mee wilt. Werk in duo’s Wat is een innovatie? “The intentional introduction and application within an organization of ideas, processes, products or procedures, new to the unit of adoption, designed to significantly benefit the organization or larger society” (West & Farr, 1990) Vragen die helpen het op te sporen: - Een ontwikkeling in je organisatie waar je erg trots op bent… - Waarbij jullie echt iets nieuws doen… - Waarbij meer van hetzelfde niet meer genoeg was… - Er echt behoefte is aan iets nieuws… - Vanwege een urgent vraagstuk van buiten… - Of vanwege een gevoelde drive van binnen uit de organisatie…

Fases in het innovatieproces (Van Poucke, 2005) Ideegeneratie Output: basisideeen voor onderliggende kernconcept Betrokkenen: gatekeepers en innovators Proces: experimentele leerprocessen gericht op persoonlijke kennisopbouw Kristallisatie Output: gereificeerd concept Betrokkenen: boundary spanners en gatekeepers/innovators Proces: sociaal politieke processen Evolutie Output: continue stroom van innovaties Betrokkenen: boundaryspanners en kenniswerkers Proces: informatieverwerking

Leren Opsporen werkt niet zo…

… maar eerder zo:

Spoor een verbeterings- of vernieuwinsgproject op in je eigen organisatie Spoor een doorbraakmoment op bij elk van de fasen (idee-generatie, kristallisatie, evolutie) voor zover dat mogelijk is Werk in duo’s

Spoor een verbeterings- of vernieuwinsgproject op in je eigen organisatie Spoor een doorbraakmoment op bij elk van de fasen (idee-generatie, kristallisatie, evolutie) voor zover dat mogelijk is Werk in duo’s ideegeneratie kristallisatie evolutie Ga voor elke fase na: Wat was een doorbraakmoment? Een discontinuiteit in Personen, Denken, Doen, Tijd, Plaats, … Wat was de aanleiding hiervoor? Hoe ging het in zijn werk? (wat gebeurde er achtereenvolgens en wie deed hier iets in?) Wat waren de gevolgen? (wat leverde het op voor proces, voor inhoud, voor betrokkenen?) Wat waren de belangrijkste werkende bestanddelen? (waar zat de hefboom?)

Onderzoeksopzet Onderzoekactiviteit Methode Resultaat A B C D E Ontwikkelen conceptueel raamwerk Literatuuranalyse Definitie kernconcepten en samenhang ertussen B Testen conceptueel raamwerk 16 reconstructiestudies van vernieuwingspraktijken in verschillende organisaties Validering, bevestiging en concretisering van het kader C Exploratieve en inductieve studie naar bevorderende factoren voor kennisproductiviteit Volgen van 9 vernieuwinsgspraktijken bij Habiforum en literatuurstudie Ontwerpprincipes voor kennisproductiviteit D Validering van de ontwerpprincipes * Interviews met trekkers van Habiforumproeftuinen * Expertsessies * Bevestiging en aanscherping principes * … E Ontwerpen van innovatieve praktijken Ontwerpsessies met trekkers van Habiforumproeftuinen …

Onderzoeksopbrengst 11 ontwerpprincipes voor kennisproductiviteit Het formuleren van een urgent en intrigerend vraagstuk Vormgeven van een vernieuwend proces, een ontwikkelpad Werken vanuit individuele drijfveren Maken van ongewone combinaties van materiedeskundigheid Werken vanuit wederzijdse aantrekkelijkheid Het benoemen van successen en ieders bijdrage daaraan: werken vanuit kracht. Creërend leren: kennisontwikkeling door samen iets te maken Verleiden om nieuwe signalen te zien en nieuwe betekenissen te geven Het verbinden van contexten binnen en buiten het vernieuwingsproces Werken aan een sociaal communicatief proces Werken aan competentieontwikkeling

Spoor een verbeterings- of vernieuwinsgproject op in je eigen organisatie Spoor een doorbraakmoment op bij elk van de fasen (idee-generatie, kristallisatie, evolutie) voor zover dat mogelijk is Reflectie: Welke ontwerpprincipes komen in elk van de doorbraakmomenten sterk terug? En welke waren afwezig? Werk in duo’s

Spoor een verbeterings- of vernieuwinsgproject op in je eigen organisatie Spoor een doorbraakmoment op bij elk van de fasen (idee-generatie, kristallisatie, evolutie) voor zover dat mogelijk is Reflectie: Welke ontwerpprincipes komen in elk van de doorbraakmomenten sterk terug? Werk in duo’s De 11 ontwerpprincipes Het formuleren van een urgent en intrigerend vraagstuk Vormgeven van een vernieuwend proces, een ontwikkelpad Werken vanuit individuele drijfveren Maken van ongewone combinaties van materiedeskundigheid Werken vanuit wederzijdse aantrekkelijkheid Het benoemen van successen en ieders bijdrage daaraan: werken vanuit kracht. Creërend leren: kennisontwikkeling door samen iets te maken Verleiden om nieuwe signalen te zien en nieuwe betekenissen te geven Het verbinden van contexten binnen en buiten het vernieuwingsproces Werken aan een sociaal communicatief proces Werken aan competentieontwikkeling

Onderzoeksopzet Onderzoekactiviteit Methode Resultaat A B C D E Ontwikkelen conceptueel raamwerk Literatuuranalyse Definitie kernconcepten en samenhang ertussen B Testen conceptueel raamwerk 16 reconstructiestudies van vernieuwingspraktijken in verschillende organisaties Validering, bevestiging en concretisering van het kader C Exploratieve en inductieve studie naar bevorderende factoren voor kennisproductiviteit Volgen van 9 vernieuwinsgspraktijken bij Habiforum en literatuurstudie Ontwerpprincipes voor kennisproductiviteit D Validering van de ontwerpprincipes * Interviews met trekkers van Habiforumproeftuinen * Expertsessies * Bevestiging en aanscherping principes * … E Ontwerpen van innovatieve praktijken Ontwerpsessies met trekkers van Habiforumproeftuinen …

Spoor een verbeterings- of vernieuwinsgproject op in je eigen organisatie Spoor een doorbraakmoment op bij elk van de fasen (idee-generatie, kristallisatie, evolutie) voor zover dat mogelijk is Reflectie: Welke ontwerpprincipes komen in elk van de doorbraakmomenten sterk terug? Ontwerp: ontwerp de volgende stap die het vernieuwingsproces een stap verder brengt Werk in duo’s

Spoor een verbeterings- of vernieuwinsgproject op in je eigen organisatie Spoor een doorbraakmoment op bij elk van de fasen (idee-generatie, kristallisatie, evolutie) voor zover dat mogelijk is Reflectie: Welke ontwerpprincipes komen in elk van de doorbraakmomenten sterk terug? En welke waren afwezig? Ontwerp: ontwerp de volgende stap die het vernieuwingsproces een stap verder brengt ONTWERPSTAPPEN Wat is nu aan de orde? Welke aannames, vertrekpunten zijn er? Wat is de ontwerpvraag? Wat is het ontwerp?  met welke principes werk je?  welke interventies ga je doen? Wat verwacht je dat er gaat gebeuren? Wat is je hypothese?   Werk in duo’s

MEER INFO: www.knowledgeproductivity.com sverdonschot@kessels-smit.nl

FCE, april 2007 NAAM: herkennen en bevorderen van kennisproductiviteit 1. Spoor een verbeterings- of vernieuwinsgproject op in je eigen organisatie 2. Spoor een doorbraakmoment op bij elk van de fasen. * Wat was de aanleiding hiervoor? * Hoe ging het in zijn werk? * Wat waren de gevolgen? * Wat waren de werkende bestanddelen? 3. Reflectie: Welke ontwerpprincipes maakten dit mogelijk? Korte beschrijving van het project: Wat wil je tot stand brengen? Wie is er bij betrokken? Wat maakt dit juist nú zo belangrijk? Ideegeneratie Kristallisatie Evolutie Welk(e) principe(s) maakte(n) dit mogelijk? Welk(e) principe(s) maakte(n) dit mogelijk? Welk(e) principe(s) maakte(n) dit mogelijk? 4. Ontwerp: ontwerp de volgende stap die het vernieuwingsproces een stap verder brengt  Zie de hand-out voor ontwerpen