4-4-2017 Best practice Powerpoint Presentatie ouderenmishandeling, huiselijk geweld en kindermishandeling Doel: Informeren van alle medewerkers met betrekking tot werken met de meldcodevhuiselijk geweld en kindermishandeling binnen Osira Amstelring Werkwijze: Uitgebreide Powerpoint met veel informatie over definities, meldcode, stappenplan en signaleren Goed: Zeer compleet Aandacht voor alle onderwerpen; ouderenmishandeling, huiselijk geweld en kindermishandeling Bronvermelding: Frans van ’t Hull ea, Osira Amstelring Groep. Amstelring is een organisatie voor zorg aan huis en verpleegd wonen in Amsterdam en de regio Amstelland-Meerlanden. Voor meer informatie zie: www.amstelring.nl. Eerste dia niet gebruiken in presentatie!

Huiselijke geweld, Ouderenmishandeling en Kindermishandeling 4 april 2017 Huiselijke geweld, Ouderenmishandeling en Kindermishandeling Welkom! We zetten vandaag de meldcode in ! JIJ BENT AAN ZET !

Huiselijke geweld, Ouderenmishandeling en Kindermishandeling Een test: E- learing module

Cijfers huiselijk geweld en kindermishandeling In Nederland heeft 40% van de bevolking ooit te maken gehad met huiselijk geweld Jaarlijks zijn ruim 200.000 mensen in Nederland slachtoffer van huiselijk geweld In 58% van de gevallen van huiselijk geweld is er sprake van een gezinsverband, waarbij vooral jonge kinderen getuige zijn van geweld Ruim 100.000 kinderen per jaar worden in Nederland mishandeld 1 op de 20 ouderen heeft te maken met een vorm van (ouderen) mishandeling mantelzorgers van demente ouderen -> 1/3 deel uit de hand -> leidt tot mishandeling. Verwachting dat ouderenmishandeling toeneemt In Nederland is 16% van de vrouwen ooit slachtoffer geweest van partnergeweld en 7% van de mannen. In Nederland worden per jaar 64.000 incidenten geregistreerd door de politie. Hieruit komen 24.000 aangiften voor en 16.000 aanhoudingen. Onbekend hoeveel er werkelijk gebeurt. Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

Aanleiding verplichting gebruik meldcode Veel organisaties werken al met een meldcode. Uit onderzoek blijkt dat het werkt: professionals grijpen 3x zoveel in bij gebruik van een meldcode. Nog niet alle organisaties werken met een meldcode. Daarom wordt de meldcode verplicht voor de volgende sectoren: gezondheidszorg, onderwijs, kinderopvang, jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning (welzijn) en justitie. Ingangsdatum: 1 juli 2013

Opgenomen in het kwaliteitshandboek: Beleid huiselijk geweld, ouder- en kindermishandeling Procedure Huiselijk geweld, ouderen- en kindermishandeling Formulier Intern overleg bij signalen voor de meldcode Formulier LIRIK: Licht Instrument Risicotaxatie Kindermishandeling Kindermishandeling risicofactoren en signalen Ouderenmishandeling risicofactoren en signalen Partnergeweld risicofactoren en signalen Kaart Meldcode en stappenplan

Commissie Huiselijk geweld, ouderenmishandeling en kindermishandeling Commissie Huiselijk geweld, ouderen- en Kindermishandeling bestaat uit: Manager HBH Medewerker thuisbegeleiding Manager/ coach thuiszorg Mantelzorgconsulent van het Mantelzorg Steunpunt Medewerker dagbesteding Arbo coordinator Maatschappelijk werker Sociaal psychiatrisch verpleegkundige Nieuw Amstelrade LG Voorzitter Allen zijn aandachtsfunctionarissen (m.u.v. Voorzitter)

Aandachtsfunctionarissen kennis verschillende aspecten van huiselijk geweld kunnen huiselijk geweld signaleren / omgaan met vermoedens van huiselijk geweld gaan gesprekken aan met de desbetreffende cliënt en collega’s fungeren als vraagbaak voor collega’s hebben een specifieke training gevolgd voor aandachtsfunctionaris Aandachtsfunctionarissen voor de sectoren: Thuisbegeleiding, Lichamelijk Gehandicapten, Dagbesteding, Extramurale Zorg V&V, Extramurale zorg HH, Intramurale zorg en Mantelzorg Steunpunt.

Definitie Huiselijk geweld 4-4-2017 Definitie Huiselijk geweld “(Dreigen met) geweld, op enigerlei locatie, door iemand uit de huiselijke kring, waarbij onder geweld wordt verstaan: de fysieke, seksuele of psychische aantasting van de persoonlijke integriteit van het slachtoffer, daaronder ook begrepen ouderenmishandeling en eergerelateerd geweld”. Tot de huiselijke kring van het slachtoffer behoren: (ex) partners, gezinsleden, familieleden en huisgenoten

Definitie ouderenmishandeling 4 april 2017 Definitie ouderenmishandeling “Al het handelen of het nalaten van handelingen ten opzichte van een oudere persoon (65 +) door degenen die in een persoonlijke en/of professionele relatie (dagelijkse zorg) met die oudere staan, waardoor de oudere (herhaaldelijk) lichamelijke, psychische of materiële schade lijdt, en waarbij aan de kant van de oudere sprake is van een vorm van een gedeeltelijke of een volledige afhankelijkheid”. Cultuur: leerklimaat: omgaan met feed-back, vertrouwen om van fouten te leren…

Definitie Kindermishandeling 4 april 2017 Definitie Kindermishandeling “Iedere vorm van een voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend, of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel, daaronder ook begrepen eergerelateerd geweld en vrouwelijke genitale verminking”. Straks kijken we naar een film van het eerste pilotteam thuiszorg. Het onderzoek is gedaan en daar zal ik zo ook twee belangrijke resultaten van laten zien. Wat begon als een pilot in d ethuiszorg en als Safier intramuraal, gaan we met elkaar verbinden tot een OA brede visie Kwaliteit van leven: cliënt past zich niet aan aan ons systeem…. Kleinschalige teams: team en cliënt/ mantelzorger kennen elkaar, waardoor de zorg beter kan worden afgestemd. Gezamenlijk verantwoordelijk, gelijkwaardigheid in het team. Zelf veranwoordelijk voor het zorgproces: zoveel mogelijk integrale zorg.

Verschil meldcode en meldplicht 4 april 2017 Verschil meldcode en meldplicht Mishandeling en geweld gepleegd door professionals (intramuraal / extramuraal) -> meldplicht bij IGZ (pleger is professional werkzaam in organisatie. Slachtoffers zijn afhankelijk m.b.t. dagelijks functioneren; huishoudelijke hulp / verzorging) Mishandeling en geweld in huiselijke kring -> meldcode (een pleger is partner, kind of familielid van slachtoffers of medebewoners) zorgorganisaties en professionals hebben een belangrijke signalerende rol en moeten handelen zodat het geweld zo vroeg mogelijk gestopt kan worden . Cultuur: leerklimaat: omgaan met feed-back, vertrouwen om van fouten te leren…

Melden: welke regeling? Cliënt tegen professional - > melding incident medewerker (MIM) Professional tegen cliënt - > melding incident cliënt (MIC) Incident rond de cliënt - > melding incident cliënt Huiselijk geweld / nalaten van zorg / dreigende interactie tegen cliënt gericht / zoals beschreven in de meldcode - > meldcode huiselijk geweld

Sta open voor signalen Meldcode en stappenplan Bespreek jouw ‘niet-pluisgevoel’ met je leidinggevende, coach of coördinator. Osira Amstelring past de Meldcode toe, deze bestaat uit de volgende stappen : Signalen in kaart brengen Consultatie deskundige Gesprek met de cliënt Wegen zwaarte geweld of mishandeling Beslissen hulp organiseren of melden Alle stappen van de meldcode worden altijd in samenwerking met de aandachtsfunctionaris Huiselijk geweld uitgevoerd

STAP 1 Signalen in kaart brengen met de aandachtsfunctionaris Bij ‘niet pluis gevoel’ neem je contact op met je leidinggevende/ coach neem contact op met de aandachtsfunctionaris ( naam op intranet) breng de signalen die een vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling bevestigen of ontkrachten in kaart, samen met de aandachtsfunctionaris -> formulier: Intern overleg bij Signalen Huiselijk geweld, ouderen- en kindermishandeling. De aandachtsfunctionaris legt contacten over de signalen, stappen en besluiten vast zo feitelijk mogelijk (geen hypothesen en/of veronderstellingen) De aandachtsfunctionaris maakt gebruik van Kindermishandeling-, Partnergeweld- of Ouderen-mishandeling Risicofactoren en signalen. De aandachtsfunctionaris vermeldt de bron bij informatie van derden, legt diagnoses alleen vast als ze zijn gesteld door een bevoegde beroepskracht.

STAP 2 Collegiale consultatie (SHG of AMK) - zo nodig Medewerker bespreekt de signalen met de aandachtsfunctionaris. De aandachtsfunctionaris vraagt zo nodig ook advies aan het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling of aan het Steunpunt Huiselijk Geweld, dit moet anoniem, zolang het niet met de cliënt is besproken.

STAP 3 gesprek met de cliënt De aandachtsfunctionaris bespreekt de signalen met de cliënt. De aandachtsfunctionaris: legt de cliënt het doel uit van het gesprek; beschrijft de feiten die zijn vastgesteld en de waarnemingen die zijn gedaan; nodigt de cliënt uit om een reactie hierop te geven; komt pas na deze reactie zo nodig en zo mogelijk met een interpretatie van hetgeen is gezien, gehoord en waargenomen.

STAP 4 wegen van het geweld: inschatten risico, aard en ernst van het geweld De aandachtsfunctionaris: weegt op basis van de signalen, van het ingewonnen advies en van het gesprek met de cliënt het risico op huiselijk geweld, ouderen- of kindermishandeling. Weegt eveneens de aard en de ernst van het huiselijk geweld, ouderen- of de kindermishandeling. Maakt bij het inschatten van het risico op huiselijk geweld of op kindermishandeling gebruik van een Formulier risicotaxatie-instrument LIRIK , zie KwaliteitsHandboek. Bij KNMG Meldcode voor artsen - bij stap 5 als extra stap informatie inwinnen bij andere professionals die zijn betrokken bij het gezin.

STAP 5 beslissen: hulp organiseren of melden bij SHG of AMK Hulp organiseren en effecten volgen door aandachtsfunctionaris: Organiseren noodzakelijke hulp Volgen effecten van deze hulp melding maken als er signalen zijn dat het huiselijk geweld of de kindermishandeling niet stopt of opnieuw begint (van een melding wordt de cliënt altijd op de hoogte gesteld !) beroepskracht en de leidinggevende/coach op de hoogte stellen van georganiseerde hulp. Melden en bespreken met de cliënt Melden bij het Advies-en Meldpunt Kindermishandeling of Steunpunt Huiselijk Geweld (van een melding wordt de cliënt altijd op de hoogte gesteld !) Overleggen met AMK of SHG wat er na de melding, nog gedaan kan worden om gezinsleden/cliënt te beschermen tegen risico op huiselijk geweld /mishandeling Stelt de aandachtsfunctionaris de beroepskracht en de leidinggevende/ coach op de hoogte van de melding.

STAP 5 beslissen: hulp organiseren of melden bij SHG of AMK Noodsituaties signalen die wijzen op acuut en ernstig geweld -> aandachtsfunctionaris direct advies vragen SHG of politie inschakelen.

Signalen bij slachtoffers: Herken één of meer signalen bij het slachtoffer:   Lichamelijk letsel, zonder duidelijke verklaring Psychisch of emotioneel lijden Slecht verzorgd of verwaarloosd worden Getuige zijn van huiselijk geweld Financieel uitgebuit worden Gedwongen seksueel contact Angstig of verward zijn, onveilig of bedreigd voelen Vrijheid en privacy wordt geschaad, de cliënt is nooit alleen te spreken Bovenmatige afhankelijkheid partner of mantelzorger

Risico’s op geweld / mishandeling Herken één of meer risico’s : Relatieproblemen, familieruzies Alcohol, drugs of gokverslaving Financiële problemen Een verstandelijke beperking of psychiatrische aandoening Werkeloosheid en crimineel gedrag Slechte woon-werk omstandigheden Getreiterd, bedreigd, vernederd worden Grensoverschrijdend gedrag Professionele hulp weigeren of afhouden Er is eerder huiselijk geweld gepleegd Sociaal geïsoleerd zijn of worden Overspannen zijn

Signalen en risicofactoren specifiek bij kindermishandeling 4-4-2017 Signalen en risicofactoren specifiek bij kindermishandeling Signalen en risicofactoren: Fysiek geweld Psychisch of emotioneel geweld Verwaarlozing (het nalaten van zorg) prenatale verwaarlozing fysieke verwaarlozing (ook fysieke veiligheid) psychische of emotionele verwaarlozing educatieve verwaarlozing Kind is getuige van huiselijk geweld (partnergeweld) Belangrijk: de combinatie kinderen en huiselijk geweld betekent altijd kindermishandeling!! Seksueel misbruik Exploitatie Schending van het recht op zelfbeschikking Vrouwelijke Genitale Verminking (VGV) Eergerelateerd geweld Gedwongen uithuwelijken/huwelijksdwang Formulier LIRIK: Licht Instrument Risicotaxatie Kindermishandeling

Vormen van Ouderenmishandeling lichamelijke mishandeling psychische mishandeling schuchterheid, verwardheid of apathie lichamelijke verwaarlozing psychische verwaarlozing financiële uitbuiting seksueel misbruik Schending van rechten

Risicofactoren specifiek bij pleger Ouderenmishandeling Risicofactoren bij de pleger Afhankelijk zijn van het slachtoffer, voor huisvesting, sociale contacten of inkomen Overbelasting van de mantelzorger Langdurige werkloosheid, moeilijkheden op het werk, relatieproblemen of schulden Psychische problemen of ontwikkelingsstoornissen Alcohol-, drugs- en gokverslaving

Risicofactoren specifiek bij Ouderenmishandeling Risicofactoren bij de oudere toenemende afhankelijkheid van zorg door lichamelijke en geestelijke achteruitgang of van financiële of emotionele aard Familiegeschiedenis van geweld Ingrijpende voorvallen verhuizing, overlijden verlies van een baan, echtscheiding Financiële nood Isolement, weinig contact met de buitenwereld Hoe hoger de leeftijd, hoe meer kans op mishandeling, vooral na 75ste jaar

Signalen specifiek bij Ouderenmishandeling Verbaal geweld in aanwezigheid van hulpverlener Verwaarlozing van oudere Verwaarlozing van de huishouding Onsamenhangende en tegenstrijdige verklaringen voor lichamelijke verwondingen Onverschilligheid voor het wel en wee van de oudere Verschijnselen van overbelasting bij de mantelzorger De oudere maakt een verwarde, depressieve, angstige indruk Spullen en geld verdwijnen De oudere krijgt geen gelegenheid om alleen met de hulpverlener te praten De betrokkenen proberen de hulpverlener buiten de deur te houden Toenemend aantal schuldeisers Lege koelkast

Definitie partnergeweld Elke vorm van dwingend of intimiderend gedrag dat wordt uitgeoefend tegenover een gezins- of familielid of een (ex-)partner.

Vormen van partnergeweld Fysiek (lichamelijk) geweld Seksueel geweld Geestelijk geweld Omgevingsgericht geweld Specifieke vormen van partnergeweld zijn stalking, of belaging -> blijven lastig vallen en mishandelen Een andere specifieke vorm van partnergeweld is eergerelateerd geweld

Risicofactoren specifiek bij partnergeweld Risicofactoren Partnergeweld Zwangerschap van het slachtoffer Relatieproblemen Middelenmisbruik Psychiatrische aandoening Lichamelijke aandoening Chronische ziekte in de familie Familieruzies Getuige/slachtoffer of pleger zijn geweest van geweld Crimineelgedrag Financiële problematiek Sociale isolatie Gedwongen huwelijk Laag opleidingsniveau Werkeloosheid Slechte werkomstandigheden Slechte woonomstandigheden Een buurt met veel overlast

Signalen specifiek bij partnergeweld Signalen slachtoffers van partnergeweld Lichamelijk letsel waarvoor de cliënt geen duidelijke verklaring heeft Overbezorgdheid binnen de partnerrelatie De partner zorgt ervoor dat de cliënt nooit alleen gesproken wordt en antwoordt voor de patiënt Herhaaldelijke bezoeken aan artsen voor lichamelijke klachten Afzeggen van afspraken met hulpverleners Het hebben van littekens en verwondingen in diverse stadia van genezing Slechte verzorging van verwondingen Het gebruik van verdovende middelen Complicaties bij een zwangerschap Uitingen van angst richting partner Kindermishandeling Tekenen van ongemakkelijkheid bij vragen over geweld

Kaartje meldcode Herken lichamelijk, geestelijk geweld en verwaarlozing bij ouderen, volwassenen en kinderen En kom in actie! Jij bent aan zet. De beroepskrachten en/of de vrijwilligers met een contract die werkzaam zijn bij Osira Amstelring zijn in alle contacten met cliënten attent op signalen die kunnen duiden op Huiselijk Geweld, Ouderen of Kindermishandeling en reageren effectief op deze signalen. Osira Amstelring werkt vanuit de Meldcode Huiselijk Geweld. Sta open voor signalen Bespreek jouw ‘niet-pluisgevoel’ met je leidinggevende, coach of coördinator. Osira Amstelring past de Meldcode toe, deze bestaat uit de volgende stappen : Signalen in kaart brengen Consultatie deskundige Gesprek met de cliënt Wegen zwaarte geweld of mishandeling Beslissen hulp organiseren of melden Alle stappen van de meldcode worden altijd in samenwerking met de aandachtsfunctionaris Huiselijk geweld uitgevoerd Meer informatie zie het Kwaliteitshandboek. Neem contact op met jouw aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld, Ouderen en Kindermishandeling. Herken één of meer signalen bij het slachtoffer: Lichamelijk letsel, zonder duidelijke verklaring Psychisch of emotioneel lijden Slecht verzorgd of verwaarloosd worden Getuige zijn van huiselijk geweld Financieel uitgebuit worden Gedwongen seksueel contact Angstig of verward zijn, onveilig of bedreigd voelen Vrijheid en privacy wordt geschaad, de cliënt is nooit alleen te spreken Bovenmatige afhankelijkheid partner of mantelzorger Herken één of meer risico’s : Relatieproblemen, familieruzies Alcohol, drugs of gokverslaving Financiële problemen Een verstandelijke beperking of psychiatrische aandoening Werkeloosheid en crimineel gedrag Slechte woon-werk omstandigheden Getreiterd, bedreigd, vernederd worden Grensoverschrijdend gedrag Professionele hulp weigeren of afhouden Er is eerder huiselijk geweld gepleegd Sociaal geïsoleerd zijn of worden Overspannen zijn

Vragen?