April 2008Alma De Walsche1

* Op zoek naar reductie CO2 uitstoot in wegtransport - in EU goed voor 18 % van de broeikasgasemissies en voor 30 % energieverbruik; - is voor 98% afhankelijk van fossiele brandstoffen * Europese wetgeving: 10% biobrandstof tegen 2020, verplicht ( Pakket Klimaat- en energiebeleid 23 januari 2008) * Niet: biomassa als bron van hernieuwbare energie voor specifieke toepassingen (ppo, warmte…) April 2008Alma De Walsche2

* Aanvankelijk: 5,75 % tegen 2008 – facultatief * Sinds Klimaatplan van januari 2008: 10% tegen 2020 en verplicht ( ondanks het debat dat op gang was gekomen ) biodiesel: koolzaad en raapzaad, zonnebloem, palmolie, soja, oliehoudende pitten en noten, ( jatropha) Bio-ethanol: suikerbiet, suikerriet, maïs, … EERSTE GENERATIE BIOBRANDSTOFFEN (voedingsgewassen) April 2008Alma De Walsche3

 - energie-zekerheid en grotere onafhankelijkheid tav import fossiele brandstoffen (oliepeak)  - nieuwe kansen voor de boeren (BB)  - optimaal benutten van braakgronden en rest-biomassa (recyclage) April 2008Alma De Walsche4

* een kans voor de Europese boeren (getroffen door de suikersubsidies en overproductie) * op braakliggende grond * Extra subsidies ( in België: 45 euro per ha. koolzaad als energiegewas ) -- kan slechts voldoen aan klein % van de vraag: studie van het Nederlandse Milieu en Natuur planbureau “Local and global consequences of the EU renewable directive for biofuels. Testing the sustainability criteria” 10% tegen 2020 = 35 miljoen ton olie eq. In EU, met bestaande technologie (eerste generatie) = 20 tot 30 miljoen ha. --- is niet zomaar evident beschikbaar binnen Europa, zonder diepgaande ingrepen in huidige landgebruik en in liberalisering van de landbouwmarkt. Studie stelt: 50% moet geïmporteerd worden April 2008Alma De Walsche5

 wijziging van landgebruik & druk op grondbezit (braakland, biodiversiteitsverlies, groene ruimte…)  concurrentie met voedingsgewassen: voedselzekerheid/ afhankelijkheid import duur voedsel  Om 10% te halen= import is noodzakelijk; --- impact op het Zuiden April 2008Alma De Walsche6

* boerenbonanza in de Great Plains * soja wordt vervangen door maïs * pres. Bush wil 20% halen tegen % van VS-maïs gaat naar productie van bio-ethanol -- impact op sojaproductie in Brazilië (en Paraguay) -- impact op wereldwijde voedselvoorraden -- druk op het land neemt toe * eigen productie goed voor 12% vraag naar ethanol en 6% vraag naar diesel, ( Proceedings of the National Academy of Sciences 2006) -- import is noodzakelijk April 2008Alma De Walsche7

Tropische en sub-tropische regio’s zijn ideaal voor energiegewassen; koplopers op dit ogenblik: Brazilië (ethanol en soja), Maleisië en Indonesië (palmolie) --- Latijns-Amerika: Colombia, Argentinië, Bolivia, Paraguay, Centraal-Amerika (soja, maïs, palmolie…) --- Afrika: Malawi, Senegal, … --- Azië: Indonesië, Indië, … --- PROCES DAT WERELDWIJD OP GANG GEKOMEN IS (investeringen, contracten, gewassen, landinrichting…) April 2008Alma De Walsche8

 Historische voorsprong: ethanolproductie sinds oliecrisis van ’ aanbod hybride en flexibele wagens - Wil wereldleider worden (tg 2025 ethanolproductie x12):  In maart 2007: pres. Bush op bezoek in Latijns-Amerika- ondertekent een akkoord met Lula voor nauwere samenwerking ivm ethanolproductie  Brazilië-Paraguay: in mei 2007 samenwerkingsakkoord gesloten ivm biobrandstofproductie  Brazilië in Nederland  Brazilië in Afrika April 2008Alma De Walsche9

SOCIAAL  het land telt 5 miljoen landloze boeren  (door Groene Revolutie in jaren miljoen mensen platteland verlaten – in handen gekomen van grootgrondbezitters)  een half miljoen Brazilianen werkt als suikerrietkappers in omstandigheden die herinneren aan slavernij: bóias frias, kappen per dag zo’n 12 ton suikerriet voor 1 euro per dag;  In 5 jaar tijd verloren 1383 mensen het leven in de suikerrietteelt ECOLOGISCH Druk op Amazonewoud Druk op Cerrado April 2008Alma De Walsche10

 Inheemse bevolking wordt in het nauw gedreven:  Cf. situatie van Guarani-Kaiowá in Mato Grosso do Sul: op 3500 ha moeten indianen overleven – teloorgang van traditionele leefwijze  Alternatief: werk in de suikerriet en ethanolproductie  In 2007 in Mato Grosso do Sul: 8000 inheemse arbeiders bevrijd uit onmenselijke arbeidsomstandigheden op suikerrietplantages  Overheid: bedelen van voedselpakketten!  Ipv afbakening van territoria (zoals beloofd) wordt overgegaan tot vergunning voor 43 nieuwe fabrieken voor ethanolproductie --- druk op de grond- April 2008Alma De Walsche11

April 2008Alma De Walsche12

 April 2008Alma De Walsche13

April Alma De Walsche

 Guillermo Parra (Ministerie van Industrie en Handel, sectie Biobrandstoffen) :  Potentieel: opdrijven van het rendement van suikerriet; uitbreiden van het landbouwareaal; lanceren van boerencoöperaties; integreren van familiale landbouw in nieuwe marktsegment.  Gebruik van fossiele brandstoffen kunnen we zo rekken, zodat er meer tijd komt om te zoeken naar alternatieven  Voor Paraguay: energiezekerheid want importeert petroleum April 2008Alma De Walsche15

 Nieuwe markt ontplooit zich razend snel- Niet in handen van kleine boeren, maar via Cargill, Vetra, … April 2008Alma De Walsche16

 één arbeidskracht per 500 ha  geen investeringen in familiale landbouw;  Jaarlijks verlaten boeren het platteland – migreren naar stad of buitenland ; April 2008Alma De Walsche17

 * Een ecologische ramp:  * 7 miljoen ha inheems Atlantisch bos, in oosten van het land, afgelopen decennia omgehakt voor Groene Revolutie April 2008Alma De Walsche18

 Ontbossingen voor monocultuur --- verlies van biodiversiteit * sinds 2003 steeg het soja-areaal in Paraguay met 49%;  * begin 2007: ha = soja, en voor najaar 2007 uitbreiding met ha- door omschakeling VS op maïs, stijgt druk op soja in Zuid-Amerika April 2008Alma De Walsche19

April Alma De Walsche

 1% grondeigenaars bezit 77% van de grond  Maar de helft van de bevolking is voor zijn overleven wel afhankelijk van het platteland  Tijdens dictatuur Stroessner (’54- ’89) : 12 miljoen ha toegewezen aan kleine boeren, maar meeste gronden geen formele eigendomspapieren gekregen  --- is de informele grondmarkt  --- spel wordt meegespeeld door INDERT (Instituut Landhervorming)  --- druk vanuit Brazilië – drijven prijs van grond op April 2008Alma De Walsche21

Situatie genereert ontelbare landconflicten en leger van landloze boeren Tussen 1990 en vandaag: 100 boerenleiders vermoord; 7000 in gevangenis of verwikkeld in rechtzaak owv grondconflicten * April 2008Alma De Walsche22

 Eigen voedselzekerheid komt in het gedrang, op het ogenblik van superhoge voedselprijzen – 40 % van de Paraguayanen leeft in armoede!  Invoer van voedsel, oa uit Argentinië April 2008Alma De Walsche23

 Zeeën van soja-- gemeenschappen raken ingesloten door de soja; waar vroeger runderen graasden, komt nu soja  Is ggo-soja (Roundup-ready) --- massale besproeiingen met ontbladeringsproducten (glyfosaat), herbiciden en pesticiden (Paraquat…)  Met vliegtuigen of brede sproeitractoren – brede verstuiving  --- zeer zware impact op de omwonende bevolking: ziektes, sterfgevallen;  Wetgeving is oké, maar de praktijk wordt niet gecontroleerd. April 2008Alma De Walsche24

Miskramen; vroeggeboortes; misvormde baby’s Maagklachten; hoofdpijn; aandoeningen luchtwegen Kanker, leukemie Misvorming bij dieren Sterfgevallen (“intoxicatie door agrochemische stoffen”) --- repressief onderdrukken van protesten tegen besproeiingen (politiemacht, opdat besproeiingen vlot zouden kunnen verlopen) In september wetsvoorstel ingediend voor verstrenging van gebruik van agrotoxische producten --- afgewezen onder druk van agrobusiness Verplichtingen van ‘levende bescherming’ in hagen…wordt niet nageleefd April 2008Alma De Walsche25

 *verlies van soevereiniteit “Cargilandia”: 95% vrachtverkeer van binnenwateren wordt door Cargill beheerd; 70% privéhavens op de Paraguayrivier in handen van Cargill; (ook: Dreyfus, ADM, Bunge…) April 2008Alma De Walsche26

 Sociale spanningen  Recente verkiezingen: Lugo belooft landhervormingen als allereerste prioriteit April 2008Alma De Walsche27

April 2008Alma De Walsche28

 Niet het milieu,  niet de kleine boeren,  --- DUURZAAMHEIDSCRITERIA NIET IN STAAT PROBLEEM TE COUNTEREN  wel de agrobusiness  --- VRAAG NAAR SUBSIDIES !!  IDEM:  Colombia: Afrikaanse Palmplantages in Uraba- project achter de parapolitiek (6 miljoen ha Afrikaanse Palm)– 3 miljoen interne vluchtelingen  Indonesië: impact op inheemse gemeenschappen; desastreus voor CO2  India – Orissa: Jatrofa --- verlies van landbouwareaal April 2008Alma De Walsche29

 1. PROBLEMATISCHE VOEDSELSTOCKS  2. VOEDSELRELLEN: Mexico, Egypte, Haïti, Marokko, Senegal, Ivoorkust; Verschillende landen (Argentinië, Rusland…) beperken export voedsel of verhogen exporttarieven;  --- probleem van voedsel, vrede en onveiligheid  BIOBRANDSTOFFEN VERHOGEN DE DRUK  -- op de schaarser wordende voedselvoorraden  -- op het milieu: CO2uitstoot, landbouwareaal en biodiversiteit  -- op de kleine en landloze boeren in context van bevolkingsgroei stijgende welvaart dalend aanbod van natuurlijk kapitaal (milieudegradatie, problemen van landbeslag…) is 10 % tegen 2020 foute oplossing April 2008Alma De Walsche30

 Uit: Biofuels Surge – info World Watch 24 april 2008  …  Last year the U.N. Food and Agriculture Organization (FAO) reported that biofuel demand has played a key role in driving 8 percent of food price inflation in China, 13 percent in Indonesia and Pakistan, and 10 percent or more in Latin America, Russia, and India.2828  Adding to these concerns, FAO reported that wheat has doubled in price, that global food reserves are at their lowest level in 25 years, and that costly food aid to developing countries has declined.2929  While climbing biofuel production and demand represents just one influential factor in this trend, the International Monetary Fund and other multilateral agencies report that using food to produce biofuels will continue to strain already scarce water and arable land resources.3030 April 2008Alma De Walsche31

 (…)  Soaring biofuels production has also pro­duced a substantial backlash as grain and soybean prices have soared and the environ­mental benefits of biofuels have been called into question.  Recent studies conclude that clearing grass and forestlands to produce ethanol and other biofuels could potentially double the output of green­house gas emissions instead of reducing them, as previously thought.3131  Palm oil, once considered a promising new eco-friendly fuel source, now faces similar questions and is blamed for contributing to massive deforestation and the subsequent loss of enormous tropical carbon sinks.32 With the recent Bali round of international climate negotiations dealing explicitly with deforestation, which accounts for percent of all carbon dioxide emissions, it is unclear how the biofuel indus­tries in countries such as the United States, Indo­nesia, and Brazil will react April 2008Alma De Walsche32

- Kms inperken door vervoer anders organiseren (stocks vs Just in Time; openbaar vervoer…); - zuiniger wagens en filters met minder uitstoot; - wagens op elektriciteit en waterstof April 2008Alma De Walsche33

 lokaal gebruik (zelfvoorziening en drukken van de brandstofprijzen)  Niet van voedingsgewassen – norm laag houden tot de technologie ontwikkeld is voor (tweede) en derde generatie (energie uit afval, algen…) April 2008Alma De Walsche34

 cf. WB-rapport november 2007  Economisch: opdat boeren in het Zuiden hier voordeel uit zouden kunnen halen  Politiek: omwille van de hoge voedselprijzen: om terug zelfvoorziendend te worden ipv peperdure voedselimporten  Sociaal: Om het platteland opnieuw leefbaar te maken – om landbouw opnieuw in boerenhanden te geven en de boeren een goeie prijs te geven voor hun product  Ecologisch: tegen de woestijnen veroorzaakt door monoculturen, tegen pesticiden, tegen biodiversiteitsverlies April 2008Alma De Walsche35

 FOOD FIRST  Geen halve oplossingen maar integrale oplossingen  Ecologisch duurzaam en sociaal rechtvaardig April 2008Alma De Walsche36